دانشنامه تاریخی
مبارزه برای استقلال زیمبابوه — یک نقطه کلیدی در تاریخ این کشور است که دوره‌ای از اوایل دهه 1960 تا اواخر دهه 1970 را در بر می‌گیرد. این درگیری بخشی از یک مبارزه وسیع‌تر از سوی ملل آفریقایی برای رهایی از سلطه استعماری و تبعیض نژادی بود. این رویداد نه تنها برای زیمبابوه، بلکه برای کل آفریقا اهمیت زیادی داشت و نمادی از آرزو برای خودمختاری و برابری بود.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، امپراتوری‌های استعماری شروع به تضعیف شدند و در بسیاری از کشورهای آفریقایی جنبش استقلال آغاز شد. در زیمبابوه، که در آن زمان به عنوان رودزیا شناخته می‌شد، اقلیت سفیدپوست قدرت سیاسی و اقتصادی را در کنترل داشتند، در حالی که ساکنان سیاه‌پوست کشور از تبعیض سیستماتیک و فقدان حقوق رنج می‌بردند.
از اوایل دهه 1960، احزاب سیاسی‌ای ظهور کردند که برای حقوق جمعیت سیاه‌پوست می‌جنگیدند. یکی از تأثیرگذارترین احزاب، اتحاد ملی آفریقا (African National Congress, ANC) بود که در سال 1957 تأسیس شد. اما به زودی پس از تأسیس، این حزب ممنوع شد و رهبران آن مجبور به فعالیت در زیرزمینی شدند.
تا پایان دهه 1960، دو جنبش اصلی به مبارزه برای استقلال پیوستند: اتحاد ملی افریقایی زیمبابوه (ZANU) و اتحاد ملی افریقایی زیمبابوه-جبهه مردمی (ZAPU). هر دو حزب با رژیم اقلیت سفیدپوست مبارزه می‌کردند، اما رویکردهای متفاوتی را در پیش گرفتند. ZANU به رهبری روبرت موگابه، بر مبارزه مسلحانه تأکید داشت و در حالی که ZAPU تحت رهبری جوشوا نکارو به روش‌های سیاسی گرایش داشت.
در سال 1964، ZANU و ZAPU عملیات‌های چریکی را علیه مقامات استعماری آغاز کردند که منجر به شروع درگیری مسلحانه شد. گروه‌های چریکی، که به عنوان "کماندوها" شناخته می‌شدند، به پایگاه‌های نظامی، ایستگاه‌های پلیس و تأسیسات اقتصادی حمله می‌کردند تا قدرت استعمارگران را تضعیف کنند.
در سال 1965، اقلیت سفیدپوست در رودزیا به رهبری نخست‌وزیر ایان اسمیت اعلامیه یک‌جانبه استقلال از بریتانیا را صادر کرد. این اقدام باعث محکومیت بین‌المللی و تحمیل تحریم‌های اقتصادی علیه رودزیا شد. همچنین این اعلامیه به تشدید درگیری منجر شد، زیرا ساکنان سیاه‌پوست کشور تلاش‌های خود را برای مبارزه برای استقلال افزایش دادند.
در دهه 1970، مبارزه برای استقلال به اوج خود رسید. درگیری بین گروه‌های چریکی و نیروهای استعماری به یک جنگ واقعی بدل شد. جنگ بوشر (که همچنین به عنوان جنگ برای استقلال زیمبابوه شناخته می‌شود) به شدت خشونت‌آمیز و ویرانگر بود. ساکنان محلی از خشونت هر دو طرف رنج می‌بردند و هزاران نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شدند.
به فشار جامعه بین‌المللی و در نتیجه مقاومت داخلی، دولت سفیدپوست در رودزیا مذاکراتی را با رهبران احزاب سیاه‌پوست آغاز کرد. نقطه اوج این مذاکرات امضای توافق‌نامه لانکاشایر در سال 1979 بود که به پایان درگیری و آغاز فرایند انتقال به دموکراسی انجامید.
در سال 1980، زیمبابوه به طور رسمی استقلال خود را به دست آورد. در انتخاباتی که تحت نظارت ناظران بین‌المللی برگزار شد، حزب ZANU به رهبری روبرت موگابه پیروز شد. انتخاب او نقطه عطفی تاریخی بود که پایان سلطه استعماری و آغاز یک دوره جدید برای زیمبابوه را نمادین ساخت.
مبارزه برای استقلال زیمبابوه یک فصل مهم در تاریخ این کشور است که آرزوی آزادی و عدالت را منعکس می‌کند. اگرچه استقلال به دست آمده است، اما پیامدهای دوره استعماری و درگیری داخلی هنوز در زیمبابوه مدرن احساس می‌شود. مهم است که درس‌های این مبارزه را به یاد داشته باشیم تا از تکرار تاریخ جلوگیری کنیم و آینده‌ای عادلانه‌تر بسازیم.