دانشنامه تاریخی
امپراتوری خمر، که به عنوان امپراتوری آنکُر نیز شناخته می‌شود، یکی از قدرتمندترین و تاثیرگذارترین تمدن‌های جنوب شرق آسیا بود. این امپراتوری از قرن نهم تا پانزدهم میلادی در سرزمین‌های کامبوج فعلی وجود داشت و همچنین بخش‌هایی از تایلند، لائوس و ویتنام را در بر می‌گرفت. این امپراتوری میراث‌های معماری و فرهنگی زیادی از خود به جای گذاشته که معروف‌ترین آن‌ها مجموعه معبد آنکُر وات است.
بنیاد امپراتوری خمر به سال 802 میلادی نسبت داده می‌شود، زمانی که پادشاه جاورمان II خود را خدا-پادشاه نامید و قبایل مختلف خمر را متحد کرد. تحت رهبری او، دوره‌ای آغاز شد که به نام "آنکُر" شناخته می‌شود و به مرکز فرهنگی و سیاسی منطقه تبدیل گشت.
در قرن دوازدهم، امپراتوری خمر تحت حکومت پادشاه سوریاواردن II به اوج شکوفایی خود رسید. او به خاطر ساخت معبد باشکوه آنکُر وات شناخته می‌شود که به نماد امپراتوری و یکی از بزرگ‌ترین معابد جهان تبدیل شد. در این دوره، امپراتوری به طور قابل توجهی مرزهای خود را گسترش داد و سرزمین‌های همسایه، از جمله بخش‌هایی از تایلند و لائوس را تصرف کرد.
امپراتوری خمر به خاطر دستاوردهایش در معماری، هنر و علم شناخته می‌شد. بوداییسم و هندوییسم نقش مهمی در زندگی اجتماعی ایفا می‌کردند. معابد ساخته شده در این دوره با برجسته‌کاری‌های نفیس تزئین شده بودند که صحنه‌های اسطوره‌ای و وقایع تاریخی را به تصویر می‌کشیدند.
در آغاز قرن پانزدهم، امپراتوری خمر با مشکلات داخلی و تهدیدات خارجی مواجه شد. درگیری‌ها با دولت‌های همسایه، از جمله تایلند، قدرت امپراتوری را تضعیف کرد. در سال 1431، نیروهای سیامی آنکُر را تصرف کردند که موجب زوال ناگهانی تمدن خمر شد. بسیاری از ساکنان شهر را ترک کردند و خمرها پایتخت خود را به مناطق امن‌تری مانند پنوم‌پن منتقل کردند.
با وجود زوال، میراث فرهنگی امپراتوری خمر همچنان بر کامبوج معاصر و کشورهای همسایه تأثیر می‌گذارد. معبد آنکُر وات به عنوان یک میراث جهانی یونسکو شناخته شده و سالانه میلیون‌ها گردشگر را جذب می‌کند. فرهنگ، زبان و سنت‌های خمر همچنان در قلب مردم زنده‌اند.
امپراتوری خمر تنها تاریخ یک کشور بزرگ نیست، بلکه گواهی بر میراث فرهنگی و معماری است که الهام‌بخش نسل‌ها به جلو است. درک این تاریخ به ما امکان می‌دهد تنوع و ثروت فرهنگ جنوب شرق آسیا را عمیق‌تر ارزیابی کنیم.