ऐतिहासिक विश्वकोश
माल्टाची स्वायत्तता, १५ सप्टेंबर १९६४ रोजी घोषित करण्यात आलेली, देशाच्या इतिहासात एक महत्त्वाची टप्पा आहे, ज्यामुळे ब्रिटनच्या वसाहतीच्या सत्तेचा अंत आणि स्वायत्ततेच्या नवीन युगाची सुरुवात झाली. हा प्रक्रियादेखील राष्ट्रीय आत्मनिर्णय, आर्थिक आणि सामाजिक बदल, तसेच आंतरराष्ट्रीय धोरणांसाठी लांबच्या संघर्षाचा परिणाम होता.
स्वायत्तता मिळण्याच्या आधी, माल्टा विविध शक्तींच्या नियंत्रणाखाली होती, ज्यामध्ये अरब, सेंट जॉनचे शूरवीर आणि अखेरीस ब्रिटनचा समावेश होता. १८१४ मध्ये, पॅरिसच्या शांतता कराराच्या अटींनुसार, माल्टा ब्रिटनच्या वसाहत बनला. १९व्या शतकात आणि २०व्या शतकाच्या सुरुवातीला, माल्टामध्ये विविध सामाजिक आणि आर्थिक परिवर्तन झाले, ज्यामुळे स्वायत्ततेच्या व्यापक आधारांचा अंतर्भाव झाला.
20 व्या शतकाच्या सुरुवातीला माल्टामध्ये राष्ट्रवादी मनोदशांचा विकास झाला. कामगार वर्गाच्या संघर्षाची आणि जीवनाच्या परिस्थितींच्या सुधारण्याच्या इच्छेने विविध राजकीय पक्षांची स्थापना केली. माल्टाची अर्थव्यवस्था देखील बदलत गेली, बांधकाम आणि सेवाक्षेत्रात कामांच्या संख्येत वाढीसह.
१९४७ मध्ये एक नवीन संविधान स्वीकारण्यात आले, ज्याने माल्टाला काही प्रमाणात स्वायत्तता दिली. तथापि, पूर्ण स्वायत्त अस्तित्व साध्य करणे अद्याप अधिग्रहीत झालेले नाही. १९५५ मध्ये पूर्ण स्वायत्ततेसाठी सक्रिय राजकीय संघर्ष सुरू झाला, ज्याचे नेतृत्व लेबर पार्टी आणि राष्ट्रीय पक्षाने केले.
लेबर पार्टी, जॉर्ज बोनिचीच्या नेतृत्वात, आणि राष्ट्रीय पार्टी, Domenico Sacco यांच्या नेतृत्वात, स्वायत्ततेसाठीच्या संघर्षात महत्त्वाची भूमिका निभावली. त्यांच्या कार्यक्रमाच्या दस्तऐवजामध्ये स्वायत्ततेसाठी, जीवनाच्या परिस्थितीत सुधारणा आणि लोकांच्या हितसंबंधांची संरक्षण करण्याबद्दलची मागणी होती.
१९६० च्या दशकात आंतरराष्ट्रीय वातावरण देखील माल्टाच्या स्वायत्ततेच्या आकांक्षेसाठी अनुकूल होते. अनेक आफ्रिका आणि आशियाई देशांना समाविष्ट करणारा उपनिवेशीकरणाचा कालखंड युरोपात समान बदलांच्या योग्य हवामानाची निर्मिती करण्यात आला. ब्रिटनने सुधारण्याची गरज ओळखून, माल्टाच्या भविष्याच्या स्थितीबद्दल चर्चासत्र सुरू केले.
१९६३ मध्ये माल्टा आणि ब्रिटन यांच्यात औपचारिक चर्चा सुरू झाल्या. या चर्चांनी स्वायत्ततेच्या प्रदानाबद्दल एका कराराची निर्मिती केली, जे १९६४ मध्ये झालेल्या जनमत संग्रहात मान्य करण्यात आले होते. ९०% हून अधिक मतदारांनी स्वायत्ततेला समर्थन दिले.
१५ सप्टेंबर १९६४ रोजी माल्टाने अधिकृतपणे आपली स्वायत्तता घोषित केली. हा दिवस अनेक माल्टीज लोकांसाठी राष्ट्रीय ओळख आणि गर्वाचा प्रतीक बनला. स्वीकृत संविधानाने नागरिकांचे मूलभूत अधिकार आणि स्वातंत्र्य सुनिश्चित केले आणि एक प्रजासत्ताक राज्याची स्थापना करण्यासाठीच्या अनेक आधारांची निर्मिती केली.
स्वायत्त माल्टाचे पहिले पंतप्रधान जॉर्ज बोनिची झाले, ज्यांनी लेबर पार्टीच्या सरकाराचे नेतृत्व केले. नवीन सरकारासमोरचे महत्वाचे कार्य होते अर्थव्यवस्थेचा विकास, शिक्षण आणि आरोग्य सुधारणा, तसेच प्रभावी सरकारी प्रशासनाची रचना करणे.
स्वायत्तता मिळाल्यावर पहिल्या वर्षांत माल्टाला काही आव्हानांचा सामना करावा लागला. त्यापैकी एक आर्थिक स्थिरतेला जागतिक बदलांच्या परिस्थितीत टिकवून ठेवणे होते. सरकाराने गुंतवणुकीच्या आकर्षणावर आणि पर्यटन क्षेत्राच्या विकासावर सक्रियपणे काम केले.
माल्टाची अर्थव्यवस्था लवकरात लवकर विकसित होत गेली, विशेषतः पर्यटन क्षेत्रामध्ये, जे उत्पन्नाचा मुख्य स्रोत बनला. सरकाराने रस्ते, विमानतळ आणि हॉटेल्ससह पायाभूत सुविधांचा विकासही सक्रियपणे सुरू ठेवला.
स्वायत्ततेने माल्टामध्ये दीर्घकाळच्या राजकीय स्थिरतेच्या प्रक्रियेला सुरुवात केली. देशाने आपल्या प्रजासत्ताक प्रणालीचा विकास चालू ठेवला आणि आंतरराष्ट्रीय संबंध सुधारण्यासाठी प्रयत्न केले.
माल्टा स्वायत्त झाल्यापासून आंतरराष्ट्रीय संघटनांमध्ये समाकलित होण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. देशाने १९६४ मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या संघटनेचा सदस्य बनला आणि इतर देशांसह संबंध विकसित करण्यास सुरूवात केली.
माल्टाची स्वायत्तता देशाच्या इतिहासात एक महत्त्वाची टप्पा आहे आणि राष्ट्रीय आत्मनिर्णयसाठीच्या संघर्षाचा प्रतीक आहे. हा प्रक्रिया राज्याच्या पुढील विकासासाठी, प्रजासत्ताक मजबूत करण्यासाठी आणि आर्थिक वाढीच्या गुणवत्तेच्या स्थापनासाठी आधार बनला. स्वायत्ततेने माल्टाचे रूप बदलले, तिला आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावर एक महत्त्वाचा खेळाडू आणि भूमध्य सागरीय कल्चर व पर्यटनाचे केंद्र बनवले.