د او قلمرو (吴) د درېو قلمروګانو له ډلې څخه و چې په چین کې د درېو قلمروګانو دور (220–280 کلونه عیسوي) کې شتون درلود. دا قلمرو په هیواد کې په جنوب ختیځ کې موقعیت درلود او د چین د سیاسي او نظامي تاریخ په کې مهم رول درلود. دا مقاله د او قلمرو تاریخي زمینه، مهمو شخصیتونو، کلتور او وراثت ته وقف شوې ده.
د درېو قلمروګانو دوره د هان سلطنت د پرتولو وروسته پیل شوه، کله چې داخلي شخړې او غصبونه د مرکزي واک د کمزوري کېدو لامل شول. د دې سیاسي بحراني پیښې په ترڅ کې درې بنسټیز ټاټوبیان رامینځته شول: وی، شو او او. د او قلمرو د محلي حاکمانو د اتحادیې پر بنسټ منځ ته راغی او په دې دوره کې یې د تر ټولو با نفوذه کېدو څخه یوه وه.
او د اوسني جیانګسو، جیانګشي او شانډونګ ولایتونو په سیمه کې موقعیت درلود. د قلمرو جغرافیایي موقعیت د دې لپاره د مهمو سوداګرو لارو او سرچینو ته لاسرسی ورکوي چې د اقتصادي ودې او د پوځ د پیاوړتیا سره مرسته وکړه.
د او قلمرو بنسټ ښیګڼه سن کویان (孙权) لخوا جوړ شوی چې د خپل مشر ورور سن زي او د خپل پلار سن ژون د مړینې وروسته په دې سیمه کې حاکم شو. سن کویان یو نامتو جنرال او دیپلومات و، چې مختلفه قبیلې او محلي ځواکونه زیر لاس لاندې راڼه کړي.
سن کویان نه یوازې د او قلمرو بنسټ ایښودونکی و، بلکې د خپل کورنۍ د کلا د دودونو تعقیب هم وکړ. د هغه واکمني د سیاسي ثبات او اقتصادي پرمختګ سره نښلول شوې چې د او قلمرو د درېو قلمروګانو په دوره کې د تر ټولو قوي دولتونو یوه شوه.
سن کویان د خپل دیپلوماتیک فکر او د متحدینو موندلو توان د پاره مشهور و. هغه د شو قلمرو سره اړیکې پیاوړې کړې او د وی قلمرو ته د تهدید سره په فعاله توګه مقابله وکړه. د هغه د لارښود لاندې، او قلمرو د یوه قوي نظامي ځواک په توګه رامینځته شو چې د خپلو مخالفینو پر وړاندې بریالي مہمات ترسره کړي.
د سن کویان د واکمنۍ یوه مهمه برخه د اقتصادي پرمختګ او کرنې ته پام و. هغه د بزګرانو او سوداګرۍ ملاتړ وکړ، چې د قلمرو اقتصادي پیاوړتیا سره مرسته وکړه. د هغه واکمني د کلتور او هنر پرمختګ سره هم نښلول شوې ده.
د او قلمرو د خپلو سیالانو په وړاندې، په ځانګړي توګه د وی او شو قلمرو په ځواب کې، په ګڼو جنگونو کې فعاله ګډون درلود. د درېو دولتونو تر منځ نظامي شخړې د ډیرو پیژندل شویو تاریخي پیښو لپاره بنسټ جوړ کړ، پشمول د چیبي جګړه.
د چیبي جګړه (208 کال) د چین په تاریخ کې له تر ټولو مهمو جګړو څخه یوه شوه، چیرې چې د او او شو یوځای شوی ځواک د وی پوځ ته چې د سیاؤ سیاؤ تر مشری لاندې و، ناکامي ورکړه. دغه جګړه ښودلې چې حتی کوچني پوځونه هم د تاکتیکي پلان جوړونه او د ځواکونو یوځای کولو له لارې د قوی مخالفینو پر وړاندې بریاوې ترلاسه کولی شي.
د چیبي جګړې وروسته، او قلمرو وکولی شول چې خپلې سیمې غځوي او په سیمه کې خپلې مقامونه پیاوړي کړي. مګر د بریالیتوبونو سره سره، قلمرو د 263 کال په بهیر کې د وی له خوا د حملې د چلینجونو سره مخ شو. سخت جنگونه او داخلي شخړې او قلمرو ته زیان ورساوه، چې په پایله کې یې د سقوط لامل شو.
د او قلمرو کلتور او هنر له پاره یو مهم مرکز و. سن کویان او د هغه وراثانو د ادبیاتو او فلسفې پرمختګ ته وده ورکړه چې د کلتوري ژوند ودې ته زمینه برابره کړې. په دې وخت کې ډیر مشهور شاعرانو، لیکوالانو او فیلسوفانو ژوند کړی او د هغوی کارونه د چین کلتور باندې مهم تاثیر کړی دی.
د او قلمرو کلتور د تنوع له مخې مشخص و. د نقاشۍ، خطاطۍ او مځکني صنعت هنر پر مخ وړل او وده وکړه. استادان داسې اثار جوړول چې د دې سیمې رښتینې کلتوري دودونه منعکس کړې، او د دې کارونو ډيری د چین د هنر نمونې جوړیدلې.
د او قلمرو ادبیات مختلفو ژانرونو ته پراخه شوې، په ورځنۍ او نثر کې. د هغه وخت ډیرو اثارو پیچلي انسانی احساسات او ژور فلسفي تفکرونه منعکس کوي. په دې اړه یوه مهمه پیښه د تاریخي کارونو جوړول و چې د راتلونکي څیړنې لپاره بنسټ جوړوي.
فلسفه هم د او کلتور کې مهمه ونډه درلوده. د کنفوشیوس، تاؤیسم او لیګیزم نظریات په فعاله توګه بحث او پراختیا وموندلې. دا د اخلاقي او ارزښتي وښتیدو د جوړولو لپاره مرسته کړې، چې د چین ټولنې ته دوامداره تاثیرات رسولی.
که څه هم چې د او قلمرو د درېیمې پیړۍ په پای کې سقوط وشو، خو د هغې وراثت تر اوسه د چین کلتور او تاریخ باندې تاثیر ساتي. د او قلمرو نظریات، لاسته راوړنې او نظامي ستراتیژي د چین په پراخه تاریخ کې شامل شي.
د او قلمرو هغو ادبی او هنري کارونو ته الهام ورکړ چې د مشهور رومان "د درېو قلمروګانو" (三国演义) برخه وه، چې له لوسین لخوا په 13 پیړۍ کې لیکل شوې. دغه رومان د چین ادبیاتي تاریخ تر ټولو مشهور کار شو او د درېو قلمروګانو دورې پیښې، د سن کویان واکمني او د نورو قلمروګانو سره د هغه مبارزه بیانوي.
د او قلمرو وراثت هم په عصري هنري کارونو کې ژوند لري، په شمول سینما، انیمیشن او ویډیو لوبو. ډیرې تصاویر او پیښې چې د دې قلمرو سره تړاو لري د عامه کلتور برخه جوړوي او تر اوسه نوې نسلونه الهام ورکوي.
د او قلمرو په تاریخ کې د چین په تاریخ کې مهم ځای لري، چې د درېو قلمروګانو په دوره کې کلیدي رول درلود. د دې سیاسي، کلتوري او نظامي لاسته راوړنې د چین په ټولنه کې تر اوسه تاثیر لري. د او قلمرو تاریخ مطالعه موږ سره مرسته کوي چې د دې مهم تاریخي دورې په اړه پیجني پروسو ته ښه پوه شو.