تاریخی انcyclopedia
د دین شیاؤپین اصلاحات، چې په ۱۹۷۰مو کلونو په پای کې پیل شوې، د معاصر چین په تاریخ کې یوه مهمه مرحله ده، چې د څو لسیزو لپاره یې اقتصادی او ټولنیزې پرمختګونه ټاکلي. دغه اصلاحات د مرکزي پلان شوې اقتصاد په یوه انعطاف پذیر بازار سیستم کې بدل کړل، چې د اقتصاد د پام وړ ودې او د خلکو د ژوند د سطحې ښه والي لامل شو. په دې مقاله کې به موږ د اصلاحاتو اصلي اړخونه، د چین په ټولنه او نړیوال اقتصاد باندې د دې اصلاحاتو اغېزې، او همدارنګه د دې بدلونونو نیوکې څیړو.
د ۱۹۷۶ کال د فرهنګي انقلاب تر پای ته رسېدو وروسته، چین د ډیرو ستونزو سره مخ شو، چې په کې اقتصادی رکود، نوښت نه شتون، او د خوراک شیانو کمښت شامل شو. دودیزه پلان شوې اقتصاد د وخت د چیلنجونو سره مقابله نشی کولی، چې دا فوری بدلونونو ته اړتیا درلوده. دین شیاؤپین، چې په ۱۹۷۰مو کلونو په پای کې اقتدار ته ورسېد، د اصلاحاتو ضرورت درک کړ او د بدلونونو پر مخ تللو ته تیار وو.
د هغه په رهبریت کې "اصلاحات او پرانیستل" ستراتېژي جوړه شوه، چې هدف یې د اقتصادی او ټولنیزو ستونزو حل و. دین شیاؤپین باور درلود چې د چین د prosperity لپاره اړینه ده چې د بازار اقتصاد عناصرو څخه استفاده وکړي، پداسې حال کې چې د کمونست ګوند سیاسی واک هم وساتل شي.
یو له لومړنیو او تر ټولو مهمو اصلاحاتو د کرنې په اړه و. په ۱۹۷۸ کې په کلیو کې نوې سیسټمونه معرفي شول چې د ګډو فارغانو په ځای د کورني قراردادي سیستم ته واړول شول. بزګران د دې حق ترلاسه کړ چې خپلې ځمکې د خپل خطر او ګام په خطر کې وکاروي، چې دا یې د تولید زیاتیدو ته هڅول.
دا اصلاحات د حاصلاتو درلودلو په تیز زیاتوالي پای ته ورسید، چې د بزګرو د عایداتو زیاتولو لامل شو. بزګران د خپلې تولید سره نور هم متوجه او په لټه کې شو، چې دا د هیواد د خوراکی امنيت ښه والي ته وده ورکړه.
وروسته، د صنعت او اقتصاد په برخه کې اصلاحات پیل شول. په ۱۹۸۰مو کلونو کې د خصوصی او ګډو ادارو فعالیت ته اجازه ورکړل شوه. دا د نوو دندې جوړولو او اقتصادی فعالیت زیاتوالی لامل شو.
د دین شیاؤپین په رهبریت کې د اقتصادی ځانګړو زونونو (SEZ) جوړول هم پیل شول، چې په سواحلو کې، لکه شینزین، واقع شوي. دغه زونونه مالی امتیازات او د سوداګرۍ لپاره عام شرایط وړاندې کول، چې دا د بهرنیو پانګوونې او د صادراتو اقتصاد پرمختیا ته وده ورکړه.
د دین شیاؤپین اصلاحات د چین د بهرنیو نړۍ لپاره پرانستنې هم شاملې وې. دې ته نه یوازې د بهرنیو پانګوونې لم په موږه، بلکې د نړیوال تجارت ته د ادغام په مانا هم و. چین په ۲۰۰۱ کې د نړیوال تجارت سازمان غړی شو، چې د دې اقتصاد له further پرمختیا سره مرسته وکړه.
د چین پرانیستل د سوداګرۍ د ضیاء ګرافونو زیاتوالي، او نوې تکنالوژی او پوهه رسول، چې دا هم د تولید سکتور د عصري کولو لامل شو.
د دین شیاؤپین اصلاحاتو د پام وړ پایلې راوړې. له ۱۹۷۸ کال راهیسې، د چین اقتصاد د نړۍ په کچه د ودې تر ټولو لوړ سرعتونه ښودل. د نړیوال بانک د معلوماتو له مخې، د چین خالص داخلي تولید (GDP) د ۱۹۷۸ څخه تر ۲۰۱۹ پورې له ۲۵ وختونو څخه زیات شوی.
دا اقتصادی وده د خلکو د ژوند د سطحې په پام وړ پیاوړي کېدو کې مرسته وکړه. سړک ملیونونه خلکو له بیوزلۍ څخه را ایستلي، او د منځنۍ طبقې درجه هم د اقتصاد اصلي محرکه شوه.
خو اصلاحاتو هم د پام وړ ټولنیزو بدلونونو لامل شوه. د اقتصاد وده د ښار داواری سره ملګري شوه، چې د ټولنې جوړښت بدل کړی. ملیونونه بزګران په ښارونو کې د کار په لټه کې لاړل، چې د نوي چیلنجونو، لکه د مهاجرت زیاتوالی، د هستوګنې کمښت، او د ټولنیز جوړښت د بې ثباتۍ لامل شو.
له دې سره، تعلیمي او روغتیایی سیسټمونو کې هم بدلونونه پیل شول. ادارې د ژوند کیفیت د ښه کولو اړتیا احساس کړه او د ټولنیزو پروګرامونو په مالی ملاتړ کې پانګونې پیل کړې، چې دا کم کم د روغتیا او تعلیم د ښه والي لامل شو.
د اصلاحاتو بریاوو سره سره، هغوی هم نیوکې شوي. د اساسی دلایلو څخه یو دا دی چې اقتصادی ودې د چاپیریال د خرابیدو په وخت کې روانه وه. چټکه صنعتی کېدل د جدی چاپیریالی ستونزو، لکه د هوا او اوبو ککړتیا لامل شوه.
سربېره پردې، د عایداتو نا برابري یوه څرګنده ستونزه شوه. چټک وده د بډایه او بې وزله سیمو تر منځ، او همدارنګه د ښارونو او کلیو تر مینځ، د پام وړ ګډوډۍ لامل شوه. دا ستونزې په معاصر چین کې ورځ تر بلې لا پسې جدي کېږي.
د دین شیاؤپین اصلاحات د چین د پرمختګ لوری د څو کلونو لپاره ټاکلی. د هغه لید او ستراتیژیو له برکته، چین د نړۍ دوهم لوی اقتصاد او په نړیواله لوبه کې مهم لوبغاړی شو. خو چیلنجونه، لکه ټولنیز نا برابري، چاپیریالی ستونزې، او سیاسی محدودیتونه، لا هم شتون لري.
نن ورځ د دین شیاؤپین میراث مختلفو طریقو سره څرګندېږي. له یوې خوا، د هغه اصلاحاتو چین اقتصادي کامیابی ورکړه، له بلې خوا، هغوی د سختو ټولنیزو او چاپیریالی چیلنجونو لامل و. سره له دې، د دین شیاؤپین د چین په پرمختیا کې ونډه لا هم په ځیر سره باید ونه هېروو. د هغه نظریات او اصلاحات د معاصر چین پر ستراتیژۍ او سیاست باندې اغیزې کوي.
د دین شیاؤپین اصلاحات د چین په تاریخ کې یوه مهمه مرحله وه، چې نه یوازې اقتصاد بدل کړ، بلکه ټولنه هم. هغه د چین د تړلي پلان شوې اقتصاد نه د پرانیستل شوي بازار سیستم ته د تګ سمبول شو. نن ورځ، د اصلاحاتو له پیل وروسته، د هغه میراث اغیزې په چین کې د ژوند هر اړخ کې محسوسېږي.
د هیواد راتلونکی، بې شکه، پدې پورې اړه لري چې څنګه د چین رهبری به د دین شیاؤپین دورې څخه پاتې شوي چیلنجونه حل کړي، او څنګه به يې خپله اقتصاد او ټولنه د نړیوالو اړتیاوو په شرایطو کې پرمختګ وکړي.