تاریخی انcyclopedia
مکسيکو، چې په لاتینې امریکا کې دوهمه لویه اقتصاد ده، یوه متنوع او پرمختللې اقتصاد لري. هېواد په تاریخي توګه د مهم تجارتي او صنعتي مرکز په توګه خدمت کوي، چې په نړیوالو رسد لړیو او ترانس قاره سوداګرو کې کلیدي رول لوبوي. د مکسيکو اقتصاد د دودیزو سکتورونو عناصرو لکه زراعت، د دینامیکي پرمختللې ساحو سره ترکیب لري، لکه صنعت او لوړې ټیکنالوژي. په وروستیو درې لسیزو کې، هېواد په ډیرې اندازې سره خپل زیربنا ته وده ورکړې، د مختلفو توکو او خدمتونو تولید او صادرات زیات کړي.
مکسيکو د لاتینې امریکا په یوه له تر ټولو متنوع اقتصادونو کې یوه ده. هېواد یو پرمختللی زراعت سکتور لري، خو په وروستو کلونو کې په صنعت، په ځانګړې توګه موټرو جوړونې، الکترونیکي توکو، د تیلو او کیمیاوي صنعت باندې ډیر تمرکز شوی. زراعت، سره له دې چې د GDP برخه یې کمه شوې، لا هم د هېواد اقتصاد یوه مهمه برخه ده، چې د غذايي امنیت لپاره ضروري ده او د مختلفو محصولاتو لکه ذرت، وریجو، قهوه او ایوکادو د راغونډولو لپاره یوه مهم صادرونکی دی.
صنعتی سکتور له تر ټولو دینامیکي پرمختلونکي سکتورونو څخه دی. په ځانګړې توګه، د موټرو صنعت د مکسيکو د ودې په اړه مهمه دعوه ده، ځکه چې هېواد په لاتینې امریکا کې د موټرو تر ټولو لوی تولیدونکی دی. مکسيکو هم د الکترونیکي توکو تولید لپاره یوه مهمه مرکز ده، په ځانګړې توګه د امریکایي شرکتونو لپاره چې هلته خپل کارخانې د تلویزیونونو، موبایلونو او نورو الکترونیکي وسایلو د اسمبل کولو لپاره جوړوي.
خدمات هم د هېواد په اقتصاد کې مهمه برخه لري. د مالي، سیاحت، معلوماتي ټیکنالوژۍ او روغتیا سکتورونه لا هم وده کوي او پانګې جذبوي. په ځانګړې توګه، سیاحت د هېواد د عاید یوه له مخکښو سرچینو څخه دی، چې د بهرنیو سیاحانو کلني عایدات میلیاردونه ډالر دي.
په 2023 کال کې، مکسيکو د لاتینې امریکا په کې دوهمه لویه اقتصاد پاتې شوه وروسته له برازیل، د GDP سره چې د 1.3 تریلیونه امریکایي ډالرو نه ډیر دی. د مکسيکو اقتصاد د داخلي او خارجي عوامل له امله د تلاطم ښکار شوی، پشمول د تیلو قیمتونو کې بدلون او د COVID-19 وبا. خو په وروستیو کلونو کې د هېواد اقتصاد د تولید، خدماتو او سوداګرۍ په سکتورونو کې پرمختګ کړی دی.
د مکسيکو د نفوس لپاره GDP شاوخوا 10,000 امریکایي ډالره دی، چې هېواد په هغو هیوادونو کې ځای پر ځای کوي چې مخ په وده اقتصاد لري، سره له دې چې په ټولنیزو تفاوتونو او عایداتو کې نابرابري د پام وړ ده.
مکسيکو د نړیوالو چارو کې مهمه لوبغاړی ده، د خپلو جغرافیایي موقعیت او د متحده ایالاتو د تر ټولو لوی سوداګریز شریک په حیث. هېواد د څو کلیدي سوداګریزو موافقو برخه ده، په ګډون د شمالي امریکا د آزاد تجارت تړون (NAFTA)، چې له 2020 کال څخه یوه نوې د امریکا متحده ایالاتو، مکسيکو او کاناډا توافق (USMCA) بدل شوی. دا تړون لا هم د مکسيکو اقتصادي ادغام لپاره د ګاونډیو هېوادونو سره مهم رول لري، د امریکایي او کاناډايي بازارونو ته لاسرسی برابروي.
د تېلو او کیمیاوي سوداګرۍ هم د مکسيکو لپاره د عاید یوه مهمه سرچینه ده. هېواد لا هم د نړۍ په کچه یوه له تر ټولو لوی صادرونکو تیلو کې پاتې دی، سره له دې چې د تولید کچه کمه شوې او د حکومتي تیلو شرکتونو حالت خراب شوی. مکسيک په فعال ډول د خپل اقتصادي اړیکو تنوع کوي، د چین، اروپایي اتحادیې او نورو لاتینې امریکایي هېوادونو سره اړیکې پرمختللې کوي.
د مکسيکو د مالي پالیسي سیستم د انفلاسیون په کچه ټیټ ساتلو ته متمرکز دی، چې د اقتصاد ثبات ته لاره برابروي. د مکسيکو مرکزي بانک، Banco de México، د انفلاسیون کنټرول لپاره مختلف وسایل کاروي، پشمول د سود کچه بدلون. له 1990 لسیزې راهیسې، په مکسيکو کې انفلاسیون په پام وړ ډول کم شوی، او که څه هم وخت په وخت د قیمتونو لنډمهاله تلاطمونه کیږي، مکسيکو په ټوله کې د 4-5٪ پورې د معتدل انفلاسیون ښودنه کړې ده په وروستیو کلونو کې.
خو د مکسيکو مالي سیستم د پیسو د ناپایدارتیا سره مخ دی، په ځانګړې توګه د نړیوالو اقتصادي خلایاتو په وخت کې. د مکسيکو پیسو بیې د نړیوالو بازارونو په حالاتو پورې تړلې کیدی شي، چې دا د اقتصادي ثبات او سوداګریزو اړیکو ته تاثیر کوي.
د نفت او ګاز سکتور د مکسيکو لپاره د اقتصاد یوه مهمه برخه ده، چې په تېرو څو لسیزو کې د هېواد د عاید تر ټولو لوی سرچینه پاتې شوې. هېواد د نړۍ په کچه د تیلو له تر ټولو لوی تولیدونکو څخه دی او په فعاله توګه هیدروکاربونه صادرات کوي، په ځانګړې توګه د متحده ایالاتو او نورو هېوادونو ته. په هر حال، په وروستیو کلونو کې په مکسيکو کې د تیلو تولید کم شوی، چې د زړو میدانونو د کمښت او د حکومتي تیلو شرکت Pemex له ستونزو سره تړاو لري.
بهرحال، د نفت او ګاز سکتور لا هم کلیدي دی، او د مکسيکو حکومت د دې سکتور د تولید د وده لپاره اصلاحات ترسره کوي، همدا رنګه د خصوصي پانګو او نوښتګرو ټیکنالوژیو جذبولو لپاره. دا د داخلي تولید د لوړولو او د هېواد نړیوالو بازارونو کې د موقعیت قوي کولو لپاره مهم دی.
سره له دې چې د اقتصادي پوتنشل زیاتېدو ته په کتنه، مکسيکو له یوې شمېرې ټولنیزو ستونزو سره مخ دی، چې د فقر، نابرابري او په ځینو سیمو کې د ژوند کچې ټیټه ده. که څه هم په وروستیو لسیزو کې د فقیرانو تناسب کم شوی، بیا هم د نفوس یوه مهمه برخه لا هم د بنسټیزو ټولنیزو خدماتو لکه روغتیا او زده کړې ته د لاسرسي سره ستونزې لري.
په مکسيکو کې نابرابري لا هم د یوې لویې ټولنیزې ستونزې یوه برخه ده. د شتمنو او بې وزله سیمو ترمنځ واټن لا هم زیاتېږي، په ځانګړې توګه په کلیوالي او لرې پرتې سیمو کې. حکومت د ټولنیز زیربنا لا ښه کولو او د فقر پر وړاندې د مبارزې لپاره د دولتي لګښتونو زیاتولو په موخه ګامونه پورته کوي، مګر د مبارزې د قلمرو پراخوالی پاتې دی.
مکسيکو د لاتینې امریکا د یو له مخکښو اقتصادونو په حیث وده کوي، د پام وړ داخلي او نړیوالو پانګې جذبوي. د اقتصاد مخکښې سکتورونه، لکه موټر جوړونه، الکترونیکي توکي او کیمیاوي صنعت، د ودې چانسونه برابروي، مګر هېواد هم د ټولنیز ناپایدارتیا او چاپیریالي ستونزو سره مخ دی. مکسيکو به د زیربناوو د پرمختګ، نوښتګرو ټیکنالوژیو ملاتړ او د ګمارنې د رامنځته کولو لپاره کار کوي، چې دا به د进一步 اقتصادي پرمختګ ته لارهواره کړي.
هغه کلیدي عوامل چې د هېواد اقتصادي راتلونکې باندې اثر کولی شي، په نفت او ګاز سکتور کې د اصلاحاتو دوام، د بهرنیو پانګو جذبول، او همدارنګه د زراعت او خدمتونو په برخه کې د پایدار پرمختګ ملاتړ دی. په ټوله کې، مکسيکو د اوسنۍ ستونزو سره سره د پایدار پرمختګ لپاره ټول امکانات لري.