تاریخی انcyclopedia
د رومانیا تاریخ له 7000 کالو زیات دی. د ورځې رومانیا په سیمه کې لومړي انساني استوګنځي د پالېولیت دورې په وخت کې ظهور وموند. ارخئولوژیکي موندنې د ښکار کونکو او راټولونکو د ژوند په اړه په غارونو او د سیندونو په اوږدو کې د ژوند کولو ثبوت وړاندې کوي. په وروستي نوولیت کې د رومانیا په سیمه کې ډیر پیچلي کلتورونه کېده، لکه د کوکوتینی کلتور، کوم چې د خپلو کلاسي صنعتي توکو او استوګنځي لپاره پیژندل کیږي.
په اولې زریز کې، د اوسنی رومانیا په سیمه کې د داکي قبیلې اوسیدل، کوم چې له یونانیانو او رومیانو سره فعال تجارت درلود. په 106 کال کې، د روم سلطنتي امپراتور ترايان د داکي په ساحه کې یرغل وکړ، یو ولایت جوړ کړ چې تر 271 کال پورې پاتې شو. د روم کلتور په سیمه ییزو خلکو باندې خورا زیات تاثیر درلود، د ښارونو او بنسټونو ودې ته وده ورکړه.
د رومیانو د تلو وروسته، د رومانیا سیمه د مختلفو قبیلو د یرغلونو سره مخ شوه، لکه ګوتي، آوار، او سلاو. په 9-12 پیړیو کې، لومړي فېوډال دولتونه رامنځته شول: والاخیا او مولداویا. په 13-14 پیړیو کې، د بیګانه واکمنۍ خلاف د خپلواکې لپاره مبارزه پیل شوه، او په 1456 کال کې ولاد څیپیش، چې د دراکولا په توګه مشهور دی، د والاخیا رییس شو.
په 14 پیړۍ کې، والاخیا او مولداویا د عثماني امپراتورۍ تابع شول. سره له دې، دوی یو ډول خودمختاري وساتله. په 16-17 پیړیو کې، د عثماني واکمنۍ خلاف ډیرې بغاوتونه وشول، تر ټولو مشهور د 1600 کال میخائیل د غښتل ښکار و، کله چې هغه والاخیا، مولداویا، او ترانسلوینیا یو ځای کړل.
په 19 پیړۍ کې، رومانیا د ملي بیاژوندي کولو دوره تجربه کړه. په 1859 کال کې، والاخیا او مولداویا یو ځای شول، او رومانیا جوړه شوه. په 1877-1878 کلونو کې هېواد د عثماني امپراتورۍ څخه خپلواکۍ لپاره جګړه وکړه، چې په برلین کنګرې کې رسمي توګه پیژندل شوه. رومانیا اضافي سیمې ترلاسه کړ، لکه دوبرودجا.
په لومړۍ نړیواله جګړه کې، رومانیا په پیل کې بې طرفه پاتې شو، مګر په 1916 کال کې د انټانټې په لور جګړې ته لاړ. د جګړې وروسته، هېواد خپلې سرحدونه پراخه کړل، ترانسلوینیا، بیسرابیا او بوکوفینا ور سره یو ځای کړل. په دوهمه نړیواله جګړه کې، رومانیا په لومړي سر کې د Axis برخه وه، مګر په 1944 کې د متفقینو لور ته لاړ. د جګړې په نتیجه کې، رومانیا ځینې سیمې، لکه بیسرابیا، له لاسه ورکړه.
د دوهمې نړیوالې جګوازې وروسته، رومانیا د کمونسټ ګوند لاندې سوسیالیستي جمهوریت شو. د 1965 کال راهیسې، نیکولای چاووجسکو سخت رژیم جوړ کړ چې په 1989 کال کې د انقلاب په پایله کې پای ته ورسېد، چې هغه یې له دندې وځړول او اعدام شو. رومانیا د دیموکراتیک نظام او بازار اقتصاد ته د تیریدو پروسه پیل کړه.
په 21 پیړۍ کې، رومانیا د دیموکراتیک هیواد په توګه وده کوي. په 2004 کال کې، هېواد ناتو ته ننیو، او په 2007 کې یې د اروپایي اتحادیې برخه شوه. رومانیا د نړیوالو چارو کې فعالې ونډې اخلي، او د نورو هېوادونو سره خپلې اقتصادي او کلتوري اړیکې پیاوړې کوي. معاصر چلینجونه، لکه فساد او اقتصادي ستونزې، لا هم مهمې دي، مګر هېواد د خپلو اتباعو د ژوند ښه کولو لپاره هڅې کوي.