చరిత్రా ఎన్సైక్లోపిడియా
వైటాంజి ఒప్పందం (Te Tiriti o Waitangi) — అర్థం న్యూజీలాండ్ చరిత్రలో ముఖ్యమైన పత్రం, ఇది 1840 ఫిబ్రవరి 6న బ్రిటన్ రాణి ప్రతినిధులతో మరియు మావోరీ ల మధ్య ఉచ్చుతిరించారు. ఇది న్యూజీలాండ్లో బ్రిటిష్ పాలన ఏర్పాటుకు ఆధారం అయింది మరియు స్థానిక ప్రజలు మరియు కాలనీ అధికారుల మధ్య సంబంధాలను నిర్వచించింది. ఒప్పందం చారిత్రక మరియు ఆధునిక సందర్భంలో ముఖ్యమైనది, ఎందుకంటే ఇది మావోరీ హక్కుల చర్చకు ప్రాథమిక పాయిని గానూ మారింది.
19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో, యూరోపియన్లు న్యూజీలాండ్‌ను కలిగి వ్యాపకంగా పరిశోధించవడం ప్రారంభించినప్పుడు, స్థానిక మావోరీ కొత్త సవాళ్లను ఎదుర్కొంటూ ఉన్నారు, ఇది విదేశీ పురుగు విధానంతో సంబంధించింది. యూరోపియన్ల ఈ రాక, వారి జీవనశైలిలో అధిక మార్పులను కలిగించడంతో పాటు ఆర్థిక, సామాజిక మరియు పర్యావరణ మార్పులను కూడా కలిగించింది. మావోరీ మరియు యూరోపియన్ వసంతల మధ్య పెరుగుతున్న సంఘర్షణలకు చేదు కారణాల కారణంగా, ఒక ఫార్మల్ ఒప్పందం అవసరం స్పష్టంగా మారింది.
1830 వ దశకానికి న్యూజీలాండ్లో యూరోపియన్ వసంతాల సంఖ్య పెరుగుతోందని ఈ సందర్బంలో యూరోపియన్ మరియు మావోరీ మధ్య సంఘర్షణలు చోటుచేసుకున్నాయి. ఈ పరిస్థితులను పరిగణనలోకి తీసుకొని, బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం, స్థానిక ప్రజల మరియు యూరోపియన్ వసంతాల పరస్పర సమాయోజన మార్గాలను ఏర్పాటు చేయాలనీ నిర్ణయించింది. 1839లో న్యూజీలాండ్లో కాలనీ ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయం తీసుకోవడం, వైటాంగి ఒప్పందాన్ని సంతకం చెయ్యడానికి సహాయం చేసింది.
వైటాంగి ఒప్పందం మూడు ప్రధాన భాగాలలో విభజించబడింది, ఇవి ఒప్పందానికి సంబంధిత అనేక అంశాలను వివరించాయి:
అయితే, ఒప్పందానికి రెండు వెర్షన్లు ఉన్నాయి: ఆంగ్లంలో ఒరిజినల్ మరియు మావోరీలో అనువాదం. ఈ వెర్షన్లు కొన్ని కీలక ప్రకటనలలో ఉన్నందున వారు ఒప్పందాన్ని ఎలా అర్థం చేసుకోవాలో వ్యతిరేక పరిస్థితులను ఊహించారు.
ఒప్పందం 1840 ఫిబ్రవరి 6న న్యూజీలాండ్ ఉత్తర భాగంలోని వైటాంగి కాలనీలో బ్రిటన్ మరియు మావోరీ కొన్ని తెగల ప్రతినిధులతో సంతకించబడింది. ఈ పత్రంపై మొదటి సంతకం చేసేది కెప్టెన్ విలియం హొబ్సన్, ఆయన న్యూజీలాండ్ యొక్క మొదటి గవర్నర్ అయ్యారు. ఒప్పందం సంతకం చేసిన మొదటి నెలల్లో, 500 కంటే మించి మావోరీలు దానిని సంతకించారు, అయితే చాలా తెగలు సందేహాస్పదంగా ఉండి ఈ పత్రంపై సంతకం చేయలేదు.
ఒప్పందానికి సంబంధించిన ఆంగ్ల మరియు మావోరీ వెర్షన్ల మధ్య వ్యత్యాసాలు, భవిష్యత్తులో అనేక చట్టపరమైన మరియు రాజకీయ వివాదాలకు మార్గం కల్పించాయి. మావోరీ అనువాదం వారి భూమి మరియు స్వయం పాలన హక్కులను కాపాడుకున్నట్లు అర్థం చేసుకోగా, ఆంగ్ల వెర్షన్ పూర్తిగా సాంస్కృతిక నేతృత్వాన్ని బ్రటిష్ రాణికి ఇచ్చేలా అనిపించి. ఈ అసమర్థత అభ్యాసాలను మరియు చర్చలను వెంట పడింది.
వైటాంగి ఒప్పందం న్యూజీలాండ్ లో చట్టపరమైన కేంద్రంగా వ్యవప్రాప్తి జరిగాయి. ఈ ఒప్పందం సంతకం చేశారు, కాలనీయపు చర్యలను ప్రారంభించింది మరియు ఎంతో మేరకు మావోరీకి నష్టాల పాలవుతుండి, గణనీయమైన అంతరాల మార్పిలోకి పంపింది. ఒప్పందం చరిత్ర సంతకం చేసిన తర్వాత, భూముల హక్కుల పై వివాదాలు మొదలయ్యాయి, ఇది మావోరీ మరియు కాలనీ అధికారాల మధ్య అనేక సంఘర్షణలకి మరియు యుద్ధాలకు దారితీసింది.
ఒప్పందంతో పాటు నిక్షిప్తం పొందిన క్రియాకలాపాల్లోని ఒకటైన మావోరీ యుద్ధం 1845 లో ప్రారంభమైంది. భూముల హక్కుల చారిత్రించి అనుమానించినందున మావోరీ తమకు వ్యతిరేకంగా ఒప్పంద క условияలను సంక్షిప్తించారు. ఈ సంఘర్షణలు విస్తృతమైన స్థలాలను మరియు వనరులను కోల్పోయి, మావోరీ మరియు కాలనీ అధికారాల మధ్య సంబంధాలను చెడగొట్టడం జరిగింది.
చన్ను సంవత్సరాలలో, వైటాంగి ఒప్పందం మావోరీ హక్కుల మరియు వారి సామాజికస్థానానికి సంబంధించిన చర్చల కొత్త మార్గంగా మారింది. 1975లో, వైటాంగి ఒప్పంద చట్టం తీసుకోబడింది, ఇది అడిగే వారికి మరియు ఒప్పందం కష్టం చెల్లించేందుకు సంబంధించిన పిటిషన్లను చూడగల కమిషన్ నిర్మించింది. ఈ చరవాణి మావోరీ హక్కుల పునరుద్ధరానికి మరియు వారి సాంస్కృతిక పర్యాయ విధానానికి గుర్తింపు పొందింది.
ప్రస్తుతం, వైటాంగి ఒప్పందం మావోరీ మరియు న్యూజీలాండ్ ప్రభుత్వం మధ్య సంబంధాలను ఏర్పడించిన ముఖ్యమైన పత్రంగా గుర్తించబడుతుంది. ఒప్పందం మావోరీ హక్కులు మరియు సాంస్కృతిక పర్యాయాలకు సంబందించిన భవిష్యత్ ఒప్పందాలకు మరియు ప్రతిజ్ఞలకు ముల్యమింనట్లు నిధి ఇచ్చింది.
వైటాంగి ఒప్పందం న్యూజీలాండ్ కు ప్రముఖ చారిత్రక మరియు సాంస్కృతిక పత్రంగా ఉంది. దీని విలువ కేవలం ఒప్పందం సరిగా ఉండటం కాదు; ఇది స్థానిక ప్రజల హక్కుల కోసం పోరాటానికి మరియు వారి సంస్కృతి గుర్తింపు పొందడానికి చిహ్నంగా మారింది. ఒప్పందం అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు అమలుచేయడానికి కొనసాగుతున్న ప్రక్రియ, మరియు దీని ప్రభావం ఆధునిక సమాజంలో సమర్థంగా ఉంటుంది.