வைடாங்கி ஒப்பந்தம் (Te Tiriti o Waitangi) என்பது நியூசிலாந்தின் வரலாற்றில் முக்கியமான ஆவணம் ஆகும், இது 1840ம் ஆண்டு பிப்ரவரி 6ம் திகதியில் பிரிட்டன் அரசாங்கத்தின் பிரதிநிதிகள் மற்றும் மாகோரி மக்கள் இடையே கையெழுத்தாகப்பட்டது. இது நியூசிலாந்தில் பிரிட்டன் ஆட்சியை உருவாக்க அடிப்படையாகி, நிர்வாகவாதியின் மற்றும் காலோனிய அதிகாரிகளுக்கிடையேயான உறவுகளை வரையறுத்தது. ஒப்பந்தம் வரலாற்று மற்றும் தற்போதைய புரிதல்களில் மிகுந்த முக்கியத்துவம் பெற்றுள்ளது, ஏனெனில் இது மாகோரி மக்கள் உரிமைகள் மற்றும் அவர்களின் நிலைமைகள் தொடர்பான விவாதத்திற்கான தொடக்கப் புள்ளியாகும்.
19வது நூற்றாண்டின் தொடக்கத்தில், ஐரோப்பியர்கள் நியூசிலாந்தை ஆராய்ச்சியில் மற்றும் கையாளுவதில் தீவிரமாக ஈடுபடத் தொடங்கிய போது, மாகோரி மக்கள் புதிய காலோனிய சவால்களை நேர்நோக்கினார். ஐரோப்பியர்களின் வருகை அவர்களது வாழ்க்கை முறைகளில் முக்கியமான மாற்றங்களை ஏற்படுத்தியது, இதில் பொருளாதார, சமூக மற்றும் பருவ மாற்றங்கள் அடங்கும். மாகோரி மற்றும் ஐரோப்பிய குடியேற்றர்களிடயே கிளம்பக்கூடிய மோதல்களுக்கிடையேயான அபாயங்கள் அதிகரித்ததால், ஒரு அதிகாரப்பூர்வ ஒப்பந்தத்தின் தேவை தெளிவானது ஆகியது.
1830-காலத்திற்குள், நியூசிலாந்தில் ஐரோப்பிய குடியேற்றர்களின் எண்ணிக்கை அதிகரித்ததை கவனிக்கலாம், இதனால் அவர்கள் மற்றும் மாகோரி மக்கள் இடையே காலமோதல்கள் நிகழ்ந்தன. இந்த சூழ்நிலையில், பிரிட்டேன் அரசாங்கம் மாகோரி மக்களுடன் அதிகாரப்பூர்வ உறவுகளை நிறுவ முடிவு செய்தது, அதன் மூலம் வழங்கப்பட்ட பாதுகாப்பு மற்றும் ஒழுங்கு என்பதை இரண்டிலும் நிறைவேற்றுகிறார்கள். 1839ம் ஆண்டு, நியூசிலாந்தில் ஒரு காலனி உருவாக்குவதற்கான தீர்மானம் எடுக்கப்பட்டது, இது வைடாங்கி ஒப்பந்தத்தின் கையெழுத்திற்கு தூண்டுவதாக மாறியது.
வைடாங்கி ஒப்பந்தம், ஒப்பந்தத்தின் பல்வேறு அம்சங்களை விவரிக்கும் மூன்று முதன்மை பகுதிகளை கொண்டுள்ளது:
ஆனால், ஒப்பந்தத்தின் இரண்டு பதிப்புகள் உள்ளன: ஆங்கில மொழியில் உள்ள முதன்மை மற்றும் மாகோரி மொழியில் உள்ள மொழிபெயர்ப்பு. இந்த பதிப்புகள் சில முக்கிய புள்ளிகளில் மாறுபடுகின்றன, இது ஒப்பந்தத்தை எப்படி விளக்க வேண்டும் என்பதில் விவாதங்களை ஏற்படுத்தியுள்ளது.
ஒப்பந்தம் 1840ம் ஆண்டு பிப்ரவரி 6ம் திகதி நியூசிலாந்தின் வடக்குப் பகுதியில் உள்ள வைடாங்கி விசாரணையில், அரசாங்கத்தின் பிரதிநிதிகள் மற்றும் பல மாகோரி குலங்களால் கையெழுத்திடப்பட்டது. முதன்மைக் கையெழுத்திடுபவர் கேரிகொரி விளையாட்டின் முன்னாள் முதல்வர் வில்லியம் ஹொப்சன் அவர்கள், நியூசிலாந்தின் முதற்குடியிருப்பாளராக ஆனார். ஒப்பந்தம் கையெழுத்திடப்பட்ட உண்டோர்கள் மாதங்களில் 500க்கும் மேற்பட்ட மாகோரி மக்கள் இதனை கையெழுத்திட்டனர், இருப்பினும், பல குலங்கள் சந்தேகமாய்க் காணப்பட்டு ஆவணத்தை கையெழுத்திடவில்லை.
அнг்ளிக்க மற்றும் மாகோரி ஒப்பந்தத்துக்கிடையேயான வேறுபாடுகள், எதிர்காலத்தில் பல சட்ட மற்றும் அரசியல் விவாதங்களுக்கு அடிப்படையாக மாறின. மாகோரி மக்கள் உரையை இந்த வகையில் விளக்கியனர், அவர்கள் நிலம் மற்றும் சுயாட்சி உரிமைகளை வைத்திருக்கிறார்கள், ஆனால் ஆங்கில பதிப்பு, அதிகாரத்தின் முழுமையான ஒப்படையின் கருத்தில் வெளிப்படுத்தியது. இந்த வேறுபாடு நீண்ட கால மோதல்கள் மற்றும் பேச்சுவார்த்தைகளின் கதையை உருவாக்கியது.
வைடாங்கி ஒப்பந்தம், நியூசிலாந்தில் சட்ட அடிப்படையினை உருவாக்கும் முக்கிய ஆவணம் ஆனது. இதன் கையெழுத்துடன், காலோனி நிலை மாறியது, இது மாகோரி மக்களுக்குள் மற்றும் அவர்களின் சமுதாயத்தில் முக்கிய மாற்றங்களை ஏற்படுத்தியது. ஒப்பந்தம் கையெழுத்துக்குப்பிறகு, நில உரிமைகள் குறித்த முரண்பாடுகள் ஆரம்பமாயின, இது மாகோரி மற்றும் காலோனிய அதிகாரிகளுக்கிடையிலான பல மோதல்கள் மற்றும் போர்களுக்கு உட்பட்டது.
ஒப்பந்தத்துடன் தொடர்புடைய வரலாற்றில் மிகவும் பிரபலமான மோதல், 1845ம் ஆண்டு ஆரம்பமான மாகோரி போராகும். இந்த போர் நில உரிமைகள் தொடர்பான முரண்பாடுகள் மற்றும் ஒப்பந்த விதிகள் மீறுவதால் மாகோரி மக்களுக்கு ஏற்பட்ட பலவிதமானினரே பிளவுபடுத்த வந்தது. மோதல்கள், மிகவும் பெரிய நிலம் மற்றும் வளங்களை இழப்பை உண்டாக்கவும், மாகோரி மற்றும் காலோனிய அதிகாரிகளுக்கிடையேயான உறவுகளின் மோசக்கூட்டம் போன்றவை விழுப்புடையதாக இருந்தன.
கடந்த சில தசாப்தங்களில், வைடாங்கி ஒப்பந்தம் மேலதிக பதிவிறக்கம் உரிமைகள் மற்றும் மாகோரி மக்களின் சமுதாயத்தில் நிலைமைகள் குறித்த புதிய விவாதங்களுக்கு அடிப்படையாக மாறியுள்ளது. 1975ம் ஆண்டு, வைடாங்கி ஒப்பந்தம் பற்றிய சட்டம் நடைமுறைப்படுத்தப்பட்டது, இது ஒப்பந்தத்தின் வரையறைகளை மீறும் குற்றச்சாட்டு கண்டு பிடிக்க குழுவை உருவாக்கியது. இந்த அம்சம் மாகோரி மக்களை மீட்டமைக்கவும், அவர்களது பண்பாட்டு அடையாளத்தை அங்கீகராகக் கொள்ளவும் ஒரு முக்கிய அடியாக மாறியது.
தற்போதைய நிலையில், வைடாங்கி ஒப்பந்தம் மாகோரி மற்றும் நியூசிலாந்தின் அரசாங்கத்துக்கிடையிலான உறவுகளை அமைக்கும் முக்கிய ஆவமமாகக் கருதப்படுகிறது. ஒப்பந்தம், மாகோரி மக்களின் உரிமைகள் மற்றும் பண்பாட்டு அடையாளத்துடன் தொடர்பான எதிர்கால ஒப்பந்தங்கள் மற்றும் கட்டுப்பாடுகளுக்கான அடிப்படையாகக் கருதப்படுகிறது.
வைடாங்கி ஒப்பந்தம், நியூசிலாந்திற்கு முக்கியமான வரலாற்று மற்றும் பண்பாட்டு ஆவணமாகும். இதன் முக்கியத்துவம் ஒரு சாதாரண ஒப்பந்தத்திற்குப் பின்வங்காமல்; இது முன்னணி மக்கள் உரிமைகள் மற்றும் அவர்களின் பண்பாட்டின் அங்கீகாரம் கிடைமுறைப்போான தோற்றமாக உள்ளது. ஒப்பந்தத்தின் விளக்கம் மற்றும் செயலாக்கம் தொடர்கிறது, மற்றும் அதன் தாக்கம் தற்போதைய சமூகத்தில் உணரப்படுகிறது.