نروژ، به عنوان کشوری با سنتهای تاریخی غنی و میراث فرهنگی، وضعیت زبانی منحصر به فردی دارد. ویژگیهای زبانی نروژ در طول قرنها شکل گرفته و نتیجه فرایندهای تاریخی پیچیدهای هستند، از جمله تأثیر وایکینگها، دوران طولانی اتحاد با دانمارک و سوئد، و همچنین استقلال به دست آمده در قرن نوزدهم. وضعیت زبانی در نروژ تنوع زیادی دارد و تنوع فرهنگی جمعیت، پیوندهای تاریخی با کشورهای همسایه و ویژگیهای توسعه داخلی را منعکس میکند. ویژگیهای زبانی نروژ شامل زبانهای رسمی و لهجهها، و همچنین تأثیر زبان انگلیسی در زندگی معاصر است.
زبانهای رسمی نروژ شامل زبان نروژی است که در دو فرم — bokmål و nynorsk وجود دارد. علاوه بر این، در کشور چندین زبان اقلیت دیگر مانند زبان سامی، رومی و کاشوبی نیز شناخته شده و دارای وضعیت رسمی در مناطق خاصی هستند. زبان اصلی که بیشتر جمعیت با آن ارتباط برقرار میکند، bokmål است، اما nynorsk در برخی از مناطق کشور اهمیت خود را حفظ کرده است.
Bokmål رایجترین فرم زبان نروژی است. این زبان ریشههایی در زبان دانمارکی دارد و به عنوان زبان رسمی نروژ برای چندین قرن از دورهای که کشور در اتحاد با دانمارک بود، وجود داشته است. با توسعه نروژ به عنوان یک کشور مستقل در قرن نوزدهم، تلاشهایی برای مدرنیزه کردن و نروژیک کردن زبان آغاز شد که به ظهور bokmål منجر گردید. این زبان به طور گستردهای در رسانههای جمعی، علم، آموزش و همچنین در نهادهای دولتی استفاده میشود. Bokmål همچنین زبان رسمی در اکثر مناطق کشور است.
Nynorsk به نوبه خود تلاشی است برای ایجاد یک زبان ملی جدید که به لهجههای نروژی نزدیکتر باشد تا به زبان دانمارکی. این زبان در قرن نوزدهم توسط زبانشناس ایوار آاسن توسعه یافت که سعی داشت لهجههای مختلف را در یک استاندارد نوشتاری واحد ادغام کند. امروزه nynorsk در چندین منطقه نروژ، عمدتاً در بخشهای غربی و جنوب غربی کشور استفاده میشود. با اینکه nynorsk از نظر محبوبیت نسبت به bokmål کمتر است، اما نقشی به عنوان زبان رسمی در برخی از مدارس، نهادها و در اسناد رسمی حفظ میکند.
یکی از ویژگیهای زبان نروژی تعداد زیاد لهجهها است. نروژ میتواند به خاطر تنوع لهجههایش افتخار کند که نتیجه جداسازی جغرافیایی و تکامل تاریخی آن است. لهجههای نروژ به چندین گروه تقسیم میشوند که هر کدام ویژگیهای خاصی در تلفظ، واژگان و دستور زبان دارند. مهم است که توجه کنید لهجهها در نروژ آنقدر متفاوت هستند که اهالی محلی ممکن است در برقراری ارتباط با هموطنان از مناطق دیگر با مشکل مواجه شوند.
لهجههای نروژ را میتوان به چند گروه اصلی تقسیم کرد: شرقی، غربی، شمالی و جنوبی. هر یک از این گروهها ویژگیهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، لهجههای شرق نروژ، در مناطقی مانند اسلو و اطراف آن، نزدیک به bokmål هستند در حالی که در مناطق غربی و شمالی کشور فرمهای قدیمیتری از گفتار باقی ماندهاند که شبیه به nynorsk هستند.
نروژ به عنوان قسمتی از اسکاندیناوی، در طول تاریخ خود تحت تأثیر زبانهای مختلفی بوده است. تأثیر زبان دانمارکی از اهمیت ویژهای برخوردار است زیرا نروژ برای چندین قرن (از اواخر قرن چهاردهم تا اوایل قرن نوزدهم) در اتحاد با دانمارک بود. این تأثیر تأثیر قابل توجهی بر توسعه زبان نروژی گذاشت، به خصوص در گرامر و واژگان. در زمان اتحاد با دانمارک، نروژیها از زبان دانمارکی در امور رسمی و نوشتاری استفاده میکردند که به نفوذ آن در گفتار روزمره و بعدها به ظهور فرم bokmål منجر شد.
از سوی دیگر، نروژ معاصر به طور فعال از زبان انگلیسی استفاده میکند، به ویژه در میان جوانان، علم و تکنولوژی، تجارت و فرهنگ. زبان انگلیسی در مدارس به طور فعال آموزش داده میشود و از سن کم برای یادگیری آن الزامی است. این امر به دلیل جهانیسازی و تأثیر فرهنگی قوی کشورهای انگلیسیزبان است. به همین دلیل، بسیاری از نروژیها به راحتی به زبان انگلیسی صحبت میکنند و اغلب از آن در زندگی روزمره خود استفاده میکنند که نروژ را به یکی از کشورهایی با بالاترین سطح تسلط به زبان انگلیسی در میان کشورهای غیر انگلیسیزبان تبدیل میکند.
نروژ کشوری چند زبانه است که دارای چندین اقلیت زبانی است. از جمله آنها میتوان به زبانهای سامی، رومی و کاشوبی اشاره کرد. زبان سامی در شمال کشور دارای رسمیت است، جایی که مردم بومی سامی زندگی میکنند. زبان سامی به چندین لهجه تقسیم میشود و برخی از آنها در زندگی روزمره سامیها استفاده میشوند. در دهههای اخیر، تلاشها برای حفظ و پشتیبانی از زبان، فرهنگ و سنتهای سامی حمایت بزرگی از دولت دریافت کرده است.
زبانهای رومی و کاشوبی نیز به عنوان زبانهای اقلیت شناخته شده در نروژ هستند. زبان رومی که به گروه زبانهای هندوآریایی تعلق دارد، توسط گروه کوچکی از مردم به نام رومیها استفاده میشود. زبان کاشوبی با ریشه در لهستان به عنوان زبان رسمی اقلیت شناخته شده و توسط چندین هزار نفر صحبت میشود. این زبانها از نظر گسترش کمتر هستند، اما حفظ آنها از طریق برنامههای فرهنگی و آموزشی مورد حمایت قرار میگیرد.
زبان جزئی جداییناپذیر از فرهنگ نروژی است و نقش مهمی در حفظ آن ایفا میکند. در دهههای اخیر، افزایش علاقه به حفظ و احیای زبانها و لهجههای سنتی دیده میشود که به یک بخش مهم از سیاست فرهنگی نروژ تبدیل شده است. در کشور برنامههای مختلفی برای پشتیبانی از زبانها و لهجههای کوچک در حال توسعه است و همچنین سنتها و رسوم ملی که به زبان مربوط میشوند، حفظ میشوند.
علاوه بر این، آثار ادبی به زبانهای مختلف نروژی برای میراث فرهنگی کشور اهمیت زیادی دارند. ادبیات نروژی، از جمله آثار نویسندگانی مانند هنریک ایبسن و کنت گامسون، به شکلگیری هویت ملی و تصویر نروژ به عنوان یک ملت فرهنگی کمک میکند.
ویژگیهای زبانی نروژ جزء جداییناپذیر از زمینه فرهنگی و تاریخی کشور هستند. وضعیت زبانی در نروژ متنوع و چندوجهی است که نه تنها ویژگیهای داخلی توسعه را منعکس میکند، بلکه تأثیر عوامل خارجی را نیز نشان میدهد. زبانهای رسمی مانند bokmål و nynorsk و همچنین تنوع لهجهها و وجود زبانهای اقلیت، گواهی بر ارتباط عمیق زبان با هویت ملی و فرهنگ نروژ است. زبان در نروژ همچنان در حال توسعه است، سنتها را حفظ کرده و به چالشهای جهانیسازی پاسخ میدهد که اهمیت آن را برای نسلهای آینده برجسته میسازد.