دانشنامه تاریخی
جنگ جهانی اول (1914-1918) تأثیر قابل توجهی بر رومانی گذاشت، چه از نظر سیاسی و چه از نظر اجتماعی. ورود رومانی به جنگ و مشارکت آن در این درگیری نه تنها به عوامل سیاسی خارجی وابسته بود، بلکه به شرایط داخلی نیز مربوط می‌شد، از جمله تمایل به وحدت ملی و به‌دست آوردن سرزمین‌های جدید. در این مقاله به مراحل اصلی مشارکت رومانی در جنگ جهانی اول، اقدامات نظامی آن و همچنین پیامدهای این جنگ برای کشور خواهیم پرداخت.
در آستانه جنگ جهانی اول، رومانی در شرایط سیاسی پیچیده‌ای قرار داشت. کشور محاصره شده بود و موقعیت آن ناپایدار بود. در درون کشور نیز روابط تنش‌آمیزی بین گروه‌های قومی مختلف و همچنین بین احزاب سیاسی وجود داشت که تدوین یک استراتژی واحد را دشوار می‌کرد.
در آن زمان رومانی سیاست بی‌طرفی را در پیش گرفته بود. با این حال، منافع ملی و تمایل به تغییرات سرزمینی موجب شد که رهبری کشور به شرکت در جنگ در کنار آنتانت فکر کند. رومانی خواستار بازپس‌گیری سرزمین‌هایی بود که از آن‌ها جدا شده بود، از جمله ترانسایلوانیا، بسارابیا و بخش‌هایی از مولداوی.
رومانی در 27 اوت 1916 وارد جنگ جهانی اول شد و پیمان اتحاد با آنتانت را امضا کرد. دولت رومانی امیدوار بود که ورود به جنگ به پایان سریع درگیری و به‌دست آوردن سرزمین‌های مورد نظر منجر شود. اقدامات نظامی اولیه موفقیت‌آمیز بود و ارتش رومانی به سرعت در ترانسایلوانیا پیشرفت کرد و بخشی از سرزمین را اشغال کرد.
با این حال، موفقیت موقتی بود. در پایان 1916، وضعیت در خط مقدم تغییر کرد. قدرت‌های مرکزی، به ویژه آلمان و اتریش-مجارستان، شروع به ضد حمله کردند. تا دسامبر 1916، ارتش رومانی خسارات قابل توجهی را متحمل شد و بخارست در معرض خطر اشغال قرار گرفت. در نهایت، رومانی مجبور به عقب‌نشینی شد و کنترل سرزمین‌های اشغالی را از دست داد.
در سال 1917، رومانی در آستانه تسلیم قرار داشت. قدرت‌های مرکزی بخش‌های قابل توجهی از کشور، از جمله پایتخت بخارست، را اشغال کردند. اشغال بسیار سخت بود و مردم محلی شرایط زندگی دشواری را تجربه می‌کردند. با این حال، با وجود مشکلات، مقاومت رومانیایی به‌طور کامل سرکوب نشد. گروه‌های چریکی و بقایای ارتش رومانی به مبارزه علیه اشغالگران ادامه دادند.
لحظه مهمی در عملیات نظامی، پیوستن رومانی به جبهه رومانیایی بود که تحت کنترل آنتانت قرار داشت. در این زمان نبردهای مهمی همچون نبرد ماراتششت، جایی که ارتش رومانی استقامت خود را نشان داد، با وجود شرایط فاجعه‌آمیز در حال برگزاری بود. همکاری نظامی با آنتانت به رومانی منابع و حمایت‌های لازم را ارائه می‌کرد، هرچند به صورت محدود.
مشارکت رومانی در جنگ جهانی اول تأثیر جدی بر اقتصاد کشور داشت. اشغال قدرت‌های مرکزی منجر به ویرانی و نابودی بسیاری از صنایع شد و همچنین به خسارات قابل توجهی در کشاورزی منجر گردید. رومانی با کمبود مواد غذایی، منابع و وسایل معیشتی مواجه بود که این امر موجب ایجاد شورش‌های گسترده‌ای در میان مردم شد.
تغییرات اجتماعی نیز بخشی اجتناب‌ناپذیر از این دوره شدند. در شرایط جنگ و اشغال، گرایشات ملی‌گرایانه تقویت شد. جامعه رومانیایی از نظر قومی تقسیم‌بندی شد و اقلیت‌های ملی غالباً در وضعیت دشواری قرار داشتند. این امر منجر به افزایش خودآگاهی ملی در میان رومانیایی‌ها شد که در ادامه بر مبارزه آن‌ها برای استقلال و وحدت تأثیر گذاشت.
با پایان جنگ جهانی اول در سال 1918 و امضای توافقنامه‌های صلح، رومانی توانست بخشی از سرزمین‌های از دست رفته خود را بازپس‌گیرد. بر اساس تصمیمات کنفرانس‌های صلح، زمین‌های رومانیایی مانند ترانسایلوانیا، بسارابیا و بوکovina به پادشاهی رومانی ملحق شدند. این روند مرحله‌ای مهم در تشکیل دولت معاصر رومانی بود.
با این حال، پیامدهای جنگ دووجهی بودند. از یک سو، رومانی به اهداف خود دست یافت و مرزهای خود را تقویت کرد، اما از سوی دیگر، مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از جنگ، زخم‌های عمیقی به جای گذاشت. کشور با نیاز به بازسازی اقتصاد، بهبود شرایط زندگی و ادغام گروه‌های قومی مختلف روبرو شد.
رومانی در جنگ جهانی اول داستانی از مبارزه، رنج و تغییرات است. مشارکت کشور در جنگ مرحله‌ای مهم در تاریخ آن بود که روند توسعه بعدی را مشخص کرد. این دوره نه تنها اثری عمیق بر جامعه رومانیایی گذاشت بلکه تصور معاصر از هویت و ملت رومانیایی را نیز شکل داد. مطالعه این دوره برای درک فرآیندهای معاصر در رومانی و جایگاه آن در اروپا اهمیت دارد.