دانشنامه تاریخی
دوره استعماری در تاریخ کامبوج بازه زمانی قابل توجهی از اواسط قرن ۱۹ تا اواسط قرن ۲۰ را در بر می‌گیرد، زمانی که کشور تحت حاکمیت فرانسه بود. این دوره تأثیر عمیقی بر توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کامبوج گذاشت. استعمار فرانسه هم به مدرنیزه شدن کشور و هم به تغییرات اجتماعی جدی انجامید که تأثیرات طولانی‌مدتی بر جامعه و فرهنگ کامبوج گذاشت. در این مقاله ما به بررسی جنبه‌های کلیدی دوره استعماری، تأثیر آن بر کامبوج و پیامدهای آن برای مردم می‌پردازیم.
در سال ۱۸۶۳، کامبوج به عنوان یک پروتکتورای فرانسوی شناخته شد که این موضوع به افزایش نفوذ دولت‌های اروپایی در این منطقه مرتبط بود. مداخله فرانسه در امور کامبوج در حالی آغاز شد که ناپایداری داخلی و تهدیداتی از سوی کشورهای همسایه مانند تایلند و ویتنام وجود داشت. تحت فشار پادشاه محلی نورودوم اول، که به دنبال حمایت در برابر تهدیدات خارجی بود، کامبوج با حمایت فرانسه موافقت کرد که در نهایت به از دست رفتن کامل حاکمیت منجر شد.
فرانسه کنترل کامبوج را به عهده گرفت و پادشاه را بر روی تخت نگه داشت، اما قدرت او را به شدت محدود کرد. هدف اصلی استعمارگران کسب سود اقتصادی و استثمار منابع طبیعی کشور بود. کامبوج بخشی از اقتصاد استعماری هندوچین فرانسه شد که شامل ویتنام، لائوس و خود کامبوج بود.
استعمار فرانسه با خود مدرنیزه کردن زیرساخت‌های کامبوج را به همراه داشت. در دوره استعماری جاده‌ها، راه‌آهن‌ها، بنادر و سایر تأسیسات زیرساختی جدیدی ساخته شدند که به بهبود حمل و نقل کالاها و جابجایی مردم کمک کرد. ساخت راه‌آهنی که پنوم‌پن را به سیام رئاپ متصل می‌کرد، به ویژه مهم شد و دسترسی به معابد باستانی آنگکورا را فراهم کرد.
با این حال، علیرغم این دستاوردها، اقتصاد استعماری به شدت به صادرات کالاهای خام مانند برنج، قهوه و لاستیک وابسته بود. فرانسه تولید و تجارت را کنترل و سود قابل توجهی به دست آورد در حالی که ساکنان محلی همچنان فقیر باقی ماندند. اقدامات اتخاذ شده توسط مقامات استعماری غالباً حقوق کشاورزان و کارگران را محدود می‌کرد که منجر به نارضایتی و اعتراضات اجتماعی شد.
نفوذ فرانسه همچنین بر آموزش و ساختار اجتماعی کامبوج تأثیر گذاشت. مدیریت فرانسوی نظام آموزشی را بر مبنای استانداردهای فرانسوی معرفی کرد. مدارس و مؤسسات آموزشی جدیدی افتتاح شد که به گسترش زبان و فرهنگ فرانسوی کمک کرد. با این حال، دسترسی به آموزش محدود و عمدتاً برای فرزندان خانوارهای مرفه بود.
در نتیجه این تغییرات، نخبگان جدیدی بوجود آمدند که به تدریج به ضرورت تغییرات سیاسی و اجتماعی پی بردند. برخی از اعضای این گروه به فعالان جنبش‌های ضد استعماری تبدیل شدند که منجر به شکل‌گیری هویت ملی و تمایل به استقلال شد.
دوره استعماری همچنین به تغییرات فرهنگی در کامبوج کمک کرد. فرهنگ فرانسوی تأثیر قابل توجهی بر هنر، معماری و ادبیات گذاشت. معماران و برنامه‌ریزان فرانسوی طرح‌های شهری جدیدی برای پنوم‌پن توسعه دادند که به ساخت بناهای مدرن به سبک استعماری مانند ساختمان‌های اداری و تئاترها انجامید.
با این حال، این دو همچنین منجر به تضاد بین فرهنگ سنتی خمر و نفوذ غربی شد. هنرمندان محلی به تدریج شروع به تطبیق سبک‌های هنری فرانسوی کردند که این امر پایه‌گذار تشکیل یک سینتس منحصر به فرد از فرهنگ خمر و فرانسوی شد. این تبادل فرهنگی همچنان بر هنر و فرهنگ معاصر کامبوج تأثیر می‌گذارد.
در دهه ۱۹۴۰، در فضایی که جنگ جهانی دوم و کنترل استعماری ژاپن بر هندوچین فرانسه در حال انجام بود، احساسات ضد استعماری در کامبوج شروع به فعالیت کرد. با آغاز جنگ و اشغال توسط نیروهای ژاپنی، ساکنان محلی شروع به مطالبه استقلال و خودگردانی کردند. پس از جنگ، در سال ۱۹۴۶، کامبوج دوباره بخشی از هندوچین فرانسه شد اما با خواسته‌های بیشتری برای استقلال.
در سال ۱۹۵۳، تحت فشار مردم محلی و جامعه بین‌المللی، کامبوج سرانجام استقلال خود را از فرانسه به دست آورد. مبارزه برای استقلال طولانی و دشوار بود و آثار عمیقی بر آگاهی اجتماعی و زندگی سیاسی کشور گذاشت.
دوره استعماری تأثیرات درازمدتی بر کامبوج داشت، هم در معنای مثبت و هم منفی. از یک طرف، مدرنیزه کردن زیرساخت‌ها و توسعه آموزش به بهبود سطح زندگی و بوجود آمدن نخبگان جدیدی کمک کرد. از طرف دیگر، استثمار منابع و مشکلات اجتماعی به فقر و نارضایتی جمعیت منجر شد.
رهایی از قید و بند استعماری افق‌های جدیدی برای کامبوج گشود، اما همچنین چالش‌های جدیدی را به همراه داشت. به محض به دست آوردن استقلال، کشور با درگیری‌های داخلی و ناپایداری سیاسی مواجه شد که منجر به وقایع تراژیک، از جمله حکومت خمرهای سرخ در دهه ۱۹۷۰ شد.
دوره استعماری در کامبوج به مرحله‌ای مهم در تاریخ کشور تبدیل شد که بر توسعه آن و شکل‌گیری جامعه معاصر تأثیر گذاشت. اگرچه استعمار فرانسه برخی تغییرات مثبت مانند توسعه زیرساخت‌ها و آموزش را به همراه داشت، اما همچنین زخم‌های عمیقی به جا گذاشت که به استثمار و نابرابری اجتماعی مرتبط بود. مطالعه این دوره کمک می‌کند تا فرآیندهای پیچیده‌ای که در طول تاریخ کامبوج در حال وقوع بودند، بهتر درک شود.