دانشنامه تاریخی
سیستم حکومتی کامرون از مراحل مختلف تکامل عبور کرده است، از دوره استعماری، از طریق استقلال و تا سیستم سیاسی مدرن که امروزه در کشور وجود دارد. تکامل ساختار سیاسی کامرون انعکاس دهنده تغییرات در سیاست داخلی و خارجی آن و همچنین واکنش به چالشهایی است که در مراحل تاریخی مختلف بر دولت تحمیل شده است. تاریخ سیستم حکومتی کامرون با رویدادهای مهمی مانند مبارزه برای استقلال، انتقال از مدل فدرالی به دولت واحد و استقرار رژیم استبدادی در پایان قرن بیستم مرتبط است.
قبل از اینکه کامرون به یک کشور مستقل تبدیل شود، سرزمین آن موضوع منافع استعماری کشورهای مختلف اروپایی بود. از سال 1884، کامرون تحت کنترل امپراطوری آلمان قرار گرفت و مستعمره آن شد. پس از شکست آلمان در جنگ جهانی اول، در سال 1919، سرزمین بین فرانسه و بریتانیا تقسیم شد. بخش فرانسوی کامرون که بزرگتر بود تحت کنترل فرانسه قرار داشت، در حالی که بخش بریتانیایی به دو منطقه تقسیم شد، یکی در سواحل و دیگری در شمال کشور. در دوره استعماری، ساکنان محلی حق و حقوق سیاسی نداشتند و تحت سلطه قدرتهای استعماری بودند، که در آینده بر شکلگیری گرایشات سیاسی و تمایل به استقلال تاثیر گذاشت.
مبارزه کامرون برای استقلال در اواسط قرن بیستم آغاز شد، زمانی که جنبشهای ملیگرای مختلف بهطور فعال علیه سلطه فرانسه و بریتانیا به پا خاستند. در سال 1949، حزب ملی کامرون تأسیس شد که خواهان استقلال و اصلاحات سیاسی بود. در سال 1955، نخستین اعتراضات و اعتصابات برای خواستهای بیشتر برای ساکنان محلی آغاز شد. این وقایع منجر به افزایش تنش و فعالیتهای سیاسی در کامرون شد.
استقلال در 1 ژانویه 1960 اعلام شد، زمانی که کامرون به یک کشور مستقل تبدیل شد. احمدو آحیدجو بهعنوان اولین رئیسجمهور انتخاب شد و رهبری کشور را در آغاز زندگی مستقل آن به عهده داشت. کامرون یکی از نخستین کشورهای آفریقایی بود که در دوره پس از جنگ به استقلال دست یافت که برای خود کشور و همچنین برای کل آفریقا از اهمیت ویژهای برخوردار بود.
پس از به دست آوردن استقلال در سال 1960، کامرون به یک کشور فدرال تبدیل شد که از دو بخش – کامرون فرانسهزبان و انگلیسیزبان – تشکیل شده بود. فدراسیون کامرون در سال 1961 تأسیس شد، زمانی که بخش بریتانیایی کامرون با بخش فرانسوی آن متحد شد. این ساختار فدرالی ویژگیهای خاص خود را داشت و درجه معینی از خودمختاری را برای مناطق انگلیسیزبان فراهم میکرد.
نخستین قانون اساسی کامرون که در سال 1961 تصویب شد، پایههای دموکراتیک برای ساختار حکومتی فراهم کرده و تقسیم قدرت را الزامی مینمود. با این حال، با وجود مکانیزمهای دموکراتیک، در این مرحله تمایل به تقویت قدرت متمرکز به وضوح شروع به ظهور کرد که در آینده پایههای حکمرانی مستبدانهتری را فراهم کرد.
در سال 1972، کامرون قانون اساسی جدیدی را تصویب کرد که کشور را از یک دولت فدرال به یک دولت واحد تبدیل کرد. قانون اساسی 1972 جمهوری واحد کامرون را ایجاد کرد که در آن سیستم فدرالی ناپدید شد. این تغییر نتیجه تثبیت سیاسی بود و همچنین تلاشی از سوی دولت مرکزی برای تقویت کنترل بر تمامی مناطق بود. قدرت متمرکز به رئیسجمهور احمدو آحیدجو اجازه داد کشور را بهطور مؤثرتری مدیریت کند، اما به تنشهایی بین مناطق فرانسهزبان و انگلیسیزبان منجر شد، زیرا شهروندان انگلیسیزبان شروع به احساس ستم کردند.
در زمان آحیدجو تعدادی اصلاحات سیاسی و اقتصادی مهم انجام شد که به رشد زیرساختها، ایجاد یک اقتصاد پایدار و برقراری نظم سیاسی کمک کرد. با این حال، سیستم سیاسی همچنان استبدادی باقی ماند و نیروهای مخالف با سرکوبها مواجه شدند.
پس از استعفای احمدو آحیدجو در سال 1982، پل بیه رئیسجمهور کامرون شد. حکمرانی او با وعده بهبود وضعیت سیاسی در کشور آغاز شد، اما با گذشت زمان دولت بیه به نماد استبداد تبدیل شد. بیه سیستم سیاسی را تثبیت کرد، اما همزمان از وجود اصلاحات واقعی بهمنظور دموکراتیزه کردن زندگی سیاسی کامرون ناکام ماند.
در اوایل دهه 1990، زمانی که روندهای دموکراتیک در آفریقا آغاز به جلب توجه کردند، در کامرون نیز اعتراضات و خواستهای اصلاحات آغاز شد. در پاسخ به این رویداد، بیه در سال 1991 قانون اساسی را تصویب کرد که بهطور رسمی چندحزبی بودن را مجاز میساخت، اما تمامی اهرمهای قدرت در دست رئیسجمهور باقی ماند. این امر اعتماد به فرآیندهای سیاسی در کشور را تضعیف کرد و انتقادهایی را هم در داخل و هم در خارج از کامرون برانگیخت.
سیستم سیاسی مدرن کامرون همچنان قوی و متمرکز باقی مانده است، با رئیسجمهوری که دارای اختیارات وسیع است. قانون اساسی که تصویب آن در سال 1996 یک گام مهم بود، کامرون را بهعنوان یک جمهوری واحد با رئیسجمهور بهعنوان رئیس دولت و قدرت اجرایی تعریف میکند. با این حال، انتخابات ریاستجمهوری غالبا به خاطر نبود رقابت و نقض اصول فرآیند دموکراتیک مورد انتقاد قرار میگیرند.
مسائل سیاسی و اجتماعی موجود، از جمله فساد، مسائل حقوق بشر و همچنین تنشهای قومی و زبانی، همچنان از مسائل مهم کشور هستند. در سال 2008 اصلاحاتی در قانون اساسی انجام شد که به پل بیه این امکان را داد تا برای مدت جدیدی نامزد شود، اقدامی که انتقادات بینالمللی و نگرانیهایی در خصوص قدرت بلندمدت در کشور به همراه داشت.
تکامل سیستم حکومتی کامرون یک فرآیند پیچیده است که در آن بهموازات دستاوردها در عرصههای سیاسی و اجتماعی، مشکلات عمیق نیز ظاهر میشود. با وجود تلاشهای سالها برای ایجاد یک دولت پایدار و دموکراتیک، کامرون همچنان با چالشهایی در ارتباط با تقویت دموکراسی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی مواجه است. مسائلی که با استبداد و جنبههای مختلف ساختار حکومتی مرتبط هستند همچنان در دستور کار باقی خواهند ماند و آینده سیستم سیاسی کشور به این بستگی دارد که آیا مقامات قادر خواهند بود به خواستههای جامعه پاسخ دهند و تحولی واقعی در سیاست ایجاد کنند.