دانشنامه تاریخی
ایتوانی، یکی از سه کشور بالتیک، در چند دهه اخیر رشد و توسعه اقتصادی قابل توجهی را نشان داده‌است. پس از بازگرداندن استقلال در سال 1990، لیتوانی به‌طور فعال اصلاحات بازار را پیاده‌سازی کرده و به مدل اقتصاد بازار توجه کرده‌است. پیشرفت کشور در مسیر ادغام در اتحادیه اروپا و ناتو همچنین به رشد اقتصادی پویا کمک کرده‌است. با این حال، در مسیر رسیدن به سطح کنونی رفاه، کشور با چالش‌های متعددی روبرو بوده‌است، از جمله بحران اقتصادی 2008 و پیامدهای نوسانات مالی جهانی. امروز لیتوانی یکی از رهبران میان کشورهای جدید اتحادیه اروپا در سرعت رشد اقتصاد باقی‌مانده‌است.
محصول داخلی ناخالص (GDP) لیتوانی در چند سال اخیر نشان‌دهنده رشد پایدار است. در سال 2023، کشور رشد اقتصادی 2.7 درصدی را نشان داد، با وجود چالش‌های مرتبط با ناامنی اقتصادی جهانی. در سال 2024، انتظار می‌رود که رشد ملایمی وجود داشته باشد که نشان‌دهنده ادامه دینامیک مثبت اقتصادی است. از دهه 2000، GDP لیتوانی به‌طور قابل توجهی افزایش یافته که به‌دلیل لیبرالی‌سازی اقتصاد، اصلاحات فعال و ادغام در بازارهای اروپایی است.
در سال 2023، GDP لیتوانی به لحاظ برابری قدرت خرید (PPP) حدود 57.9 میلیارد دلار آمریکا بود که کشور را به یکی از بالاترین اقتصادهای در حال توسعه در میان کشورهای منطقه بالتیک تبدیل کرده‌است. در محاسبه به ازای هر نفر، لیتوانی در یکی از موقعیت‌های بالای منطقه قرار دارد، که از شرایط مطلوب برای زندگی و کسب‌وکار حکایت دارد.
اقتصاد لیتوانی دارای ساختاری متنوع است که در آن بخش‌های مهم شامل صنعت، خدمات و کشاورزی هستند. اگرچه کشاورزی و تولید همچنان جایگاه قابل توجهی در اقتصاد دارند، بخش خدمات در دهه‌های اخیر به‌عنوان بخش غالب تبدیل شده‌است.
صنعت در لیتوانی در حوزه‌هایی مانند تولید ماشین‌آلات، صنعت شیمیایی، انرژی و صنعت غذایی توسعه یافته‌است. یکی از مهم‌ترین صنایع، تولید برق و گرما و همچنین مهندسی حمل و نقل است. لیتوانی به‌طور فعال از منابع طبیعی خود استفاده می‌کند و همچنین تولید صنعتی را با سرمایه‌گذاری در بخش‌های با فناوری بالا متنوع می‌سازد.
تجارت و بخش مالی در اقتصاد لیتوانی جایگاهی مرکزی دارند. لیتوانی به‌عنوان مرکز خدمات مالی فعال است و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی را جذب می‌کند و همچنین یک گره ترانزیتی مهم برای تجارت در اتحادیه اروپا و کشورهای شرق اروپا است. در سال‌های اخیر، لیتوانی همچنین به‌عنوان یک مرکز مهم IT و استارتاپ‌ها در منطقه شناخته شده‌است.
لیتوانی به‌طور فعال در تجارت بین‌المللی شرکت می‌کند و از سال 2004 عضو اتحادیه اروپا و از سال 2001 عضو سازمان تجارت جهانی است. تجارت یکی از اجزای مهم اقتصاد لیتوانی است و این کشور موقعیت جغرافیایی مناسبی دارد که به نقش آن به‌عنوان یک هاب مهم حمل و نقل و لجستیکی در اروپا کمک می‌کند.
شرکای تجاری اصلی لیتوانی کشورهای اتحادیه اروپا هستند، به‌ویژه آلمان، لهستان و لتونی، همچنین روسیه و چین. لیتوانی محصولات متنوعی از جمله تولیدات ماشین‌آلات، محصولات غذایی، داروسازی، مواد شیمیایی و تجهیزات الکتریکی را صادر می‌کند. به نوبه خود، این کشور انرژی‌های اولیه، خودرو، محصولات شیمیایی و مواد خام را وارد می‌کند.
لیتوانی به‌طور فعال صادرات کالاها و خدمات را به کشورهای جهان سوم توسعه می‌دهد که این امر به‌ویژه برای تنوع‌بخشی به روابط اقتصادی و کاهش وابستگی به همسایگان اهمیت دارد. این کشور همچنین در بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی مانند بانک جهانی و IMF شرکت می‌کند که به حفظ ثبات اقتصاد آن کمک می‌کند.
در سال‌های اخیر، لیتوانی موفقیت‌های قابل توجهی در بهبود وضعیت بازار کار نشان داده‌است. سطح بیکاری در این کشور از بیش از 17 درصد در سال 2009 به 5.5 درصد در سال 2023 کاهش یافته‌است. این کاهش نتیجه بهبود وضعیت اقتصادی کلی و همچنین پیاده‌سازی اصلاحات در زمینه آموزش و پرورش و آموزش حرفه‌ای نیروی کار است.
بخش‌های عمده اشتغال شامل تجارت، تولید، کشاورزی و بخش خدمات هستند. بسیاری از لیتوانیایی‌ها در زمینه فناوری اطلاعات و تحقیقات علمی مشغول به کار هستند که به رشد تعداد متخصصان با مهارت بالا در کشور کمک می‌کند. در سال‌های اخیر، تقاضا برای کارگران در حوزه‌های پزشکی، مهندسی و مدیریت افزایش یافته‌است.
لیتوانی به‌طور فعال سرمایه‌گذاری‌های خارجی را جذب می‌کند، به‌ویژه در صنایعی مانند فناوری اطلاعات، داروسازی، محیط‌زیست و انرژی. جذابیت لیتوانی برای سرمایه‌گذاران خارجی به‌دلیل اقتصادی با رشد پایدار، زیرساخت‌های خوب توسعه‌یافته و سیستم حقوقی و همچنین مالیات‌های نسبتا پایین برای کسب‌وکار است.
این کشور همچنین در توسعه فناوری‌های جدید، استارتاپ‌ها و تحقیقات علمی سرمایه‌گذاری می‌کند. لیتوانی به‌طور فعال در برنامه‌های اتحادیه اروپا برای حمایت از نوآوری و تحقیقات شرکت دارد که به ایجاد شرکت‌های جدید در زمینه‌های بیوتکنولوژی، نانو فناوری و فناوری اطلاعات کمک می‌کند. در سال‌های اخیر، تعداد استارتاپ‌ها در لیتوانی به‌طور قابل توجهی افزایش یافته و این کشور به یکی از رهبران منطقه در تعداد شرکت‌های IT به ازای هر نفر تبدیل شده‌است.
سیستم مالی لیتوانی بر اساس اصول بازار آزاد بنا شده‌است و به‌طور فعال در سیستم بانکی بین‌المللی ادغام شده‌است. لیتوانی در سال 2015 به حوزه یورو ملحق شد که این امر برای تقویت ثبات اقتصاد و سیستم مالی این کشور گام مهمی بود. ارز ملی یورو جاذبه اضافی برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کرد و موقعیت لیتوانی را در تجارت بین‌المللی تقویت کرد.
بخش بانکی در لیتوانی شامل چندین بانک بزرگ محلی و بین‌المللی و همچنین تعداد قابل توجهی از موسسات میکرو مالی و اتحادیه‌های اعتباری است. بانک‌های لیتوانی به‌طور فعال فناوری‌های مالی دیجیتال را توسعه می‌دهند و خدمات را در بازارهای بین‌المللی ارائه می‌دهند. در آخرین زمان، رشدی در شرکت‌های ارز دیجیتال و فین‌تک در کشور دیده می‌شود که نشان‌دهنده پذیرش فناوری‌های مالی نوآورانه است.
لیتوانی به‌طور فعال در تلاش برای بهبود وضعیت زیست‌محیطی در کشور و ادغام در توسعه پایدار اروپا است. این کشور اهداف بلندپروازانه‌ای را در زمینه محیط‌زیست تعیین کرده که شامل کاهش انتشار کربن، افزایش بهره‌وری انرژی و توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر است.
در بخش انرژی، لیتوانی در تلاش است تا تامین انرژی را متنوع کند و وابستگی به زیرساخت انرژی روسیه را کاهش دهد. این کشور به‌طور فعال منابع انرژی جایگزین، مانند ایستگاه‌های بادی و خورشیدی را توسعه می‌دهد و همچنین فناوری‌های مدرن را در زمینه بهره‌وری انرژی پیاده‌سازی می‌کند.
لیتوانی به تقویت موقعیت‌های خود در اقتصاد جهانی ادامه می‌دهد و بر نوآوری، توسعه پایدار و ارتقاء سطح زندگی شهروندان تاکید دارد. اقتصاد این کشور بر صادرات، توسعه فناوری‌های پیشرفته و جذب سرمایه‌گذاری متمرکز است. در عین حال، مقامات لیتوانی به کار بر روی برنامه‌های اجتماعی و اصلاحات متمرکز بر ارتقاء کیفیت زندگی و کاهش نابرابری اجتماعی ادامه می‌دهند.
بنابراین، لیتوانی همچنان نتایج خوبی در توسعه اقتصادی نشان می‌دهد و پویایی و رقابت‌پذیری در صحنه بین‌المللی را حفظ می‌کند. در آینده انتظار می‌رود که رشد اقتصادی این کشور همچنان ادامه یابد، که به‌دلیل ادغام موفق در بازارهای اروپایی و جهانی است.