دانشنامه تاریخی
قسم دوم جمهوری مشترک، که در سال 1793 رخ داد، رویدادی مهم در تاریخ اروپا مرکزی و شرقی بود. این تقسیم، پس از نخستین تقسیم در سال 1772، به عنوان ادامه روند نابودی دولت‌مندی لهستانی عمل کرد. در این مقاله به دلایل، روند رویدادها و پیامدهای قسمت دوم، و همچنین اهمیت آن برای مردمی که در جمهوری مشترک بودند، پرداخته می‌شود.
بعد از نخستین تقسیم جمهوری مشترک، که در سال 1772 انجام شد، لهستان و لیتوانی تحت کنترل سه قدرت بزرگ: روسیه، پروس و اتریش قرار گرفتند. در نتیجه نخستین تقسیم، تغییرات قابل توجهی در نقشه اروپا رخ داد، اما جمهوری مشترک هنوز هم حاکمیت مشخصی را حفظ کرده و به دنبال بازگشت به استقلال بود. با این حال، ناپایداری سیاسی و اقتصادی همچنان به بقای آن تهدید می‌کرد.
درگیری‌های داخلی و ضعف سیستم سیاسی جمهوری مشترک از عوامل اصلی مؤثر در تقسیم دوم بودند. سیاست «آزادی طلایی»، که در جمهوری مشترک اعمال می‌شد، نتوانست بسیاری از مشکلات داخلی را حل کند، که منجر به بحران‌ها و شورش‌های مداوم شد. انتخابات مکرر، توطئه‌های سیاسی و مبارزه بین اشرافیت، قدرت مرکزی را تضعیف کردند.
قدرت‌های خارجی، به ویژه روسیه، پروس و اتریش، به طور فعال در امور جمهوری مشترک دخالت کردند. روسیه، تحت رهبری کاتارینا دوم، به دنبال تقویت مواضع خود در غرب و تأمین کنترل بر مناطق شرقی جمهوری مشترک بود. پروس و اتریش نیز منافع خود را در منطقه داشتند و به دنبال گسترش مرزهای خود به هزینه اراضی لهستان بودند.
قسمت دوم جمهوری مشترک در 23 ژانویه 1793 به نتیجه مذاکرات پنهانی بین روسیه و پروس اتفاق افتاد. دلایل اصلی تقسیم به ضعف جمهوری مشترک و تمایل قدرت‌های همسایه برای تقویت مواضع خود مربوط می‌شد.
شرکت‌کنندگان کلیدی در قسمت دوم عبارت بودند از:
در نتیجه تقسیم دوم، لهستان بخش‌های قابل توجهی از سرزمین‌های خود را از دست داد. این شامل:
قسمت دوم بیش از پیش جمهوری مشترک را تضعیف کرد و وجود آن را به عنوان یک دولت مستقل به خطر انداخت. این منجر به افزایش نارضایتی و تمایل به بازسازی استقلال در میان مردم لهستان شد.
قسمت دوم جمهوری مشترک تأثیرات تخریبی بر کشور و جمعیت آن داشت. وضعیت جمهوری مشترک بدتر شد و در واقع به یک مستعمره قدرت‌های همسایه تبدیل شد.
تقسیم‌ها منجر به تخریب ساختار اجتماعی سنتی شدند. لهستانی‌ها زمین‌های خود را از دست دادند و اشراف و نجیب‌زادگان وابسته به حاکمان جدید شدند. تغییرات اجتماعی و مشکلات اقتصادی منجر به نارضایتی و اعتراضات در میان جمعیت شد.
زندگی سیاسی جمهوری مشترک تضعیف شد. نظم جدیدی که توسط روسیه و پروس برقرار شد، اساس تقسیم سوم بعدی شد که نهایتاً جمهوری مشترک را به عنوان یک دولت مستقل از بین برد. حقوق سیاسی شهروندان به طور قابل توجهی محدود شد و هرگونه تلاش برای بازسازی استقلال به شدت سرکوب شد.
زندگی فرهنگی جمهوری مشترک نیز دچار تغییرات قابل توجهی شد. حاکمان جدید تلاش کردند فرهنگ و زبان لهستانی را تحت فشار قرار دهند که به شدت بر هویت فرهنگی مردم تأثیر منفی گذاشت. بسیاری از شخصیت‌های فرهنگی و علمی معروف مهاجرت کردند که منجر به از دست دادن پتانسیل‌های فکری شد.
قسمت دوم جمهوری مشترک یک مرحله مهم در تاریخ لهستان و لیتوانی بود که سرنوشت آن‌ها را برای دهه‌ها تعیین کرد. این نشان داد چگونه مسائل داخلی می‌توانند یک دولت را تضعیف کرده و آن را در برابر تهدیدات خارجی آسیب‌پذیر کنند. پیامدهای قسمت دوم همچنان احساس می‌شود و یادآوری آن وقایع در ذهن تاریخی مردمی که تحت تأثیر قرار گرفتند، باقی مانده است.