دانشنامه تاریخی
قرن بیستم یکی از مهم‌ترین دوره‌ها در تاریخ لیتوانی به شمار می‌رود که با رویدادهای زیادی همراه بود که آینده کشور را تعیین کرد. در ابتدا لیتوانی تحت سلطه امپراتوری‌های مختلف قرار داشت و سپس فرایند دشواری را برای بازپس‌گیری استقلال خود طی کرد که در سال 1990 به اوج خود رسید. این مقاله به بررسی رویدادها و تغییرات کلیدی که در لیتوانی در طول قرن بیستم رخ داد و مسیر آن به سمت استقلال می‌پردازد.
از آغاز قرن بیستم لیتوانی تحت سلطه روسیه بود. این کشور با مشکلات اقتصادی و سرکوب فرهنگی مواجه بود. با این حال، علی‌رغم این مشکلات، جنبش ملی در لیتوانی به طور فعال در حال توسعه بود که به دنبال خودمختاری و استقلال بود.
جنبش ملی در لیتوانی با ابتکارات فرهنگی و آموزشی تقویت شد. لیتوانیایی‌ها شروع به انتشار کتاب‌ها و روزنامه‌ها به زبان لیتوانیایی کردند که به گسترش آگاهی ملی کمک کرد. نخبگان لیتوانیایی نقش مهمی در این فرآیند ایفا کردند، و گردهمایی‌ها را سازماندهی کرده و احزاب سیاسی را شکل دادند.
با آغاز جنگ جهانی اول در سال 1914، لیتوانی در خط مقدم درگیری‌ها قرار گرفت. اشغال آلمان در سال 1915 فرصت‌های جدیدی برای جنبش ملی لیتوانیایی فراهم کرد. در سال 1918 و با استفاده از آشفتگی جنگ و فروپاشی امپراتوری روسیه، لیتوانی استقلال خود را اعلام کرد.
در 16 فوریه 1918 قانون استقلال لیتوانی پذیرفته شد که ایجاد یک دولت مستقل لیتوانیایی را اعلام کرد. این رویداد به اوج سال‌ها مبارزه مردم لیتوانی برای هویت و خودمدیریتی آنها تبدیل شد.
پس از کسب استقلال، لیتوانی با چالش‌های زیادی مواجه شد. این کشور در وضعیت بی‌ثباتی سیاسی به سر می‌برد و مجبور بود با مشکلات اقتصادی و تهدیدات از سوی کشورهای همسایه مبارزه کند.
لیتوانی در سال 1922 قانون اساسی دموکراتیکی را پذیرفت، اما زندگی سیاسی با تغییرات مکرر دولت و درگیری‌های بین احزاب سیاسی مختلف مشخص می‌شد. در سال 1926 به دنبال یک کودتا، دولتی autoritar که تحت رهبری آنتاناس اسمتونا بود، به قدرت رسید و او به ریاست‌جمهوری رسید.
اقتصاد لیتوانی به شدت از جنگ آسیب دیده بود و کشور با مشکلات تأمین غذا و بیکاری مواجه شد. با این حال، علی‌رغم مشکلات، لیتوانی شروع به توسعه زیرساخت‌ها و بخش کشاورزی خود کرد.
در سال 1940 لیتوانی توسط اتحاد جماهیر شوروی اشغال شد که آغازگر دوره‌ای جدید و دشوار در تاریخ کشور بود. به زودی اشغال نازی‌ها دنبال شد که رنج‌های عظیمی را برای جمعیت به ارمغان آورد، از جمله هولوکاست و دیگر اشکال سرکوب.
پس از جنگ جهانی دوم، لیتوانی دوباره بخشی از اتحاد جماهیر شوروی شد. در این دوره، سرکوب‌های شدید علیه مردم لیتوانی آغاز شد که شامل اخراج‌ها و حذف نهادهای مستقل بود. لیتوانیایی‌ها با سرکوب وحشتناک هر گونه تلاش برای مقاومت مواجه بودند.
پایان دهه 1980 زمان بیداری آگاهی ملی در لیتوانی بود. در شرایط پروسترویکا که توسط میخائیل گورباچف آغاز شد، لیتوانیایی‌ها شروع به ابراز علنی خواسته‌های خود برای استقلال کردند.
در سال 1988 جنبش «سایودیس» شکل گرفت که نیروهای سیاسی و فرهنگی مختلفی را که خواستار بازسازی استقلال لیتوانی بودند، گرد هم آورد. این جنبش از حمایت گسترده مردم برخوردار شد و به MOTOR اصلی تغییرات تبدیل شد.
در 11 مارس 1990، شورای عالی جمهوری لیتوانی اعلامیه بازسازی استقلال را پذیرفت. لیتوانی به عنوان اولین جمهوری شوروی اعلام‌کننده استقلال خود تبدیل شد که این رویداد نشانه‌ای مهم در تاریخ منطقه بود.
بازسازی استقلال آغازگر یک دوره جدید برای لیتوانی بود. کشور با چالش‌های زیادی مواجه بود که شامل مشکلات اقتصادی، نیاز به اصلاحات و ادغام در ساختارهای بین‌المللی می‌شد.
لیتوانی شروع به انجام اصلاحات اقتصادی رادیکالی کرد و از اقتصاد برنامه‌ریزی شده به اقتصاد بازار گذر کرد. این فرآیند با شرایط اقتصادی سختی همراه بود اما در نهایت به رشد اقتصادی و بهبود سطح زندگی مردم منجر شد.
لیتوانی به ادغام در اتحادیه اروپا و ناتو تمایل داشت. در سال 2004 لیتوانی به عنوان عضو اتحادیه اروپا و ناتو به ثبت رسید که این اقدام گامی مهم در توسعه آن به عنوان یک کشور مستقل بود.
قرن بیستم زمان تغییرات قابل توجهی برای لیتوانی بود، از مبارزه برای استقلال تا بازسازی آن. مردم لیتوانی استقامت و عزم خود را در مبارزه برای هویت و خودمدیریتی خود نشان دادند که به کشور این امکان را داد تا به عنوان یک کشور مستقل بر روی نقشه اروپا دوباره حاضر شود. بازسازی استقلال آغازگر یک دوره جدید برای لیتوانی بود که فرصت‌های جدیدی برای توسعه و رونق به ارمغان آورد.
لیتوانی مدرن همچنان با چالش‌هایی مواجه است، اما هویت ملی و فرهنگ منحصر به فرد خود را حفظ کرده و بر اساس تاریخ غنی و میراث مردم خود بنا شده است.