دانشنامه تاریخی
مکزیک باستان خانه یکی از برجسته‌ترین تمدن‌های پیشا کلمبیایی آمریکا است. این تمدن‌ها سهم بزرگی در معماری، علم، فرهنگ و شیوه‌های مذهبی گذاشتند. از میان شناخته‌شده‌ترین تمدن‌ها می‌توان به اولمک‌ها، مایاها، تلتک‌ها و آزتک‌ها اشاره کرد. دستاوردهای آن‌ها همچنان مورخان، باستان‌شناسان و فرهنگ‌شناسان را از سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تمدن اولمک، یکی از نخستین و قدیمی‌ترین تمدن‌ها در مکزیک، حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد در سواحل خلیج مکزیک ایجاد شد. اولمک‌ها به خاطر سرهای سنگی عظیم و مهارت‌های شگفت‌انگیز خود در حجاری مشهور هستند.
اولمک‌ها به خاطر مراکز پرستش مرموز خود، مانند لا-ونتا و سان-لورنسو، شناخته شده‌اند. باورهای مذهبی آن‌ها شامل پرستش جگوار بود که به عقیده آن‌ها موجودی الهی به شمار می‌آمد. دین اولمک و نمادهای آن تأثیر شدیدی بر فرهنگ‌های بعدی داشت.
اولمک‌ها سهم قابل توجهی در توسعه سیستم‌های تقویمی داشتند و احتمالاً یکی از نخستین کسانی بودند که از اشکال ابتدایی نوشتار در مزوامریکا استفاده کردند. دانش آن‌ها درباره ستاره‌ها و ریاضیات به تمدن‌های بعدی منطقه منتقل شد.
تمدن مایا در مناطق کنونی مکزیک، گواتمالا، بلیز و هندوراس توسعه یافت. دوران شکوفایی مایاها از قرن سوم میلادی آغاز و تا قرن نهم ادامه داشت. مایاها میراث فرهنگی غنی و دستاوردهای علمی بسیاری از جمله تقویم پیچیده و سیستم نوشتاری هیروگلیف خود را به جا گذاشتند.
شهرهای مایا، مانند تیکال، پالنکه و چیچن ایتزا، به خاطر هرم‌ها، معابد و کاخ‌های شگفت‌انگیزشان مشهور هستند. این سازه‌ها با دقت طراحی و با تصاویر تراشیده شده از خدایان، پادشاهان و صحنه‌های اسطوره‌ای تزئین شده‌اند.
مایاها ریاضیدان‌ها و نجوم‌دان‌های برجسته‌ای بودند. آن‌ها مفهوم صفر را توسعه داده و جداول نجومی دقیقی ایجاد کردند که به پیش‌بینی خورشیدگرفتگی‌ها و ماه‌گرفتگی‌ها کمک می‌کرد. تقویم مایایی مبتنی بر چرخه‌ها، یکی از شناخته‌شده‌ترین دستاوردهای این تمدن است.
تلتک‌ها در منطقه مرکزی مکزیک مستقر شدند و پایتخت آن‌ها، توله، از قرن دهم تا دوازدهم میلادی وجود داشت. فرهنگ تلتک به خاطر جنگجویان قدرتمند و سازندگان برجسته‌اش شهرت داشت.
تلتک‌ها بناهای یادبود و معابد بزرگی ساختند که از جمله آن‌ها می‌توان به مجسمه‌های آتلانتیس در توله اشاره کرد. این مجسمه‌ها جنگجویان را به تصویر می‌کشند و نماد قدرت و روح تلتک‌ها هستند.
فرهنگ تلتک تأثیر زیادی بر تمدن آزتک‌ها گذاشت که آن‌ها را پیشینیان خود می‌دانستند و از دستاوردهای آن‌ها در معماری و نظامی‌گری الهام می‌گرفتند. اسطوره‌شناسی آزتک‌ها و آداب فرهنگی آن‌ها به طور قابل توجهی بر اساس میراث تلتک‌هاست.
تمدن آزتک‌ها در مرکز مکزیک توسعه یافت و پایتخت آن‌ها، تنوچتی‌تلان، در محل مکزیکو سیتی کنونی قرار داشت. آزتک‌ها امپراتوری را تشکیل دادند که سرزمین‌های وسیعی را پوشش می‌داد و با استفاده از یک سیستم اداری پیچیده و ارتش خود، آن‌ها را مدیریت می‌کردند.
جامعه آزتک‌ها بر اساس یک سلسله مراتب سخت سازماندهی شده بود که در آن نظامی‌ها و روحانیون نقش بسیار مهمی داشتند. پرستش خدای اویتزیل‌پوشتلی و انجام قربانی‌های انسانی عناصر مرکزی دین آن‌ها بود.
آزتک‌ها معبدها، کاخ‌ها و بازارهای بزرگی ساختند. پایتخت آن‌ها، تنوچتی‌تلان، با کانال‌ها و باغ‌های شناور خود که به تأمین غذای شهر کمک می‌کرد، معاصران خود را شگفت‌زده کرد. این شهر به نماد قدرت امپراتوری آزتک تبدیل شد.
میراث تمدن‌های باستانی مکزیک همچنان در زمان معاصر زندگی می‌کند. یافته‌های باستان‌شناسی، از جمله هرم‌ها، متون دست‌نویس و مصنوعات هنری، به ما امکان می‌دهد دنیای این فرهنگ‌های بزرگ و سهم آن‌ها در تاریخ جهانی را درک کنیم.
مکزیک معاصر به میراث باستانی خود افتخار می‌کند که منبع الهام برای هنر، معماری و هویت ملی مکزیکی‌ها است. مکان‌های مربوط به تمدن‌های باستانی گردشگران و محققان را از سرتاسر جهان جذب کرده و علاقه به گذشته غنی کشور را حفظ می‌کند.
تمدن‌های باستانی مکزیک داستانی از عظمت و دستاورد است. اولمک‌ها، مایاها، تلتک‌ها و آزتک‌ها اثرات غیرقابل‌حذفی در تاریخ نه تنها مکزیک بلکه کل تمدن بشری بر جای گذاشتند. دستاوردهای آن‌ها در معماری، علم و فرهنگ همچنان شگفتی و الهام‌بخش نسل‌های معاصر است.