دانشنامه تاریخی
تاریخ شیلی یک فرآیند چند لایه است که از دوران باستان تا به امروز را در بر می‌گیرد. کشوری که در نوار باریکی از زمین بین رشته کوه‌های آند و اقیانوس آرام واقع شده است، دارای میراث فرهنگی غنی و تاریخ پیچیده‌ای است.
در قلمرو شیلی امروزی، باستان‌شناسان آثار فعالیت‌های انسانی را پیدا کرده‌اند که به بیش از ۱۰,۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد. نخستین مهاجران احتمالاً از بخش شمالی آمریکای جنوبی آمده‌اند. توسط فرهنگ‌های باستانی اصلی شیلی شامل:
در سال ۱۵۳۶، کنکیستادور اسپانیایی دیگو دِ آلمگرو به عنوان نخستین اروپایی پا به سرزمین شیلی گذاشت. اما استعمار موفقیت‌آمیز از سال ۱۵۴۱ با ورود پدرو دِ والدیویا آغاز شد که سانتیاگو را تأسیس کرد. اسپانیایی‌ها با مقاومت ساکنان بومی، به ویژه ماپوچه‌ها مواجه شدند.
از دهه ۱۵۴۰ تا پایان قرن نوزدهم، شیلی شاهد تعداد بی‌شماری از درگیری‌ها بین اسپانیایی‌ها و ماپوچه‌ها بود. این جنگ‌ها به عنوان "جنگ‌های ماپوچه" شناخته شدند و پیامدهای آن‌ها برای قرن‌ها احساس می‌شد.
در اوایل قرن نوزدهم در آمریکای لاتین، جنبش‌های ضد استعماری آغاز شد. شیلی نیز استثنایی نبود. در سال ۱۸۱۰ استقلال اعلام شد، اما آزادی کامل تنها در سال ۱۸۱۸ به لطف تلاش‌هایی از قبیل برناردو اوهیه‌گینس و خوزه دِ سان مارتین به دست آمد.
در قرن ۲۰، شیلی دستخوش تغییرات سیاسی و ناآرامی‌های اجتماعی زیادی شد. در سال ۱۹۷۰، سالوادور آلنده به عنوان نخستین رئیس‌جمهور مارکسیست که از طریق انتخابات دموکراتیک انتخاب شد، معرفی شد. ریاست جمهوری او با تلاش‌هایی برای اصلاحات رادیکال که منجر به مشکلات اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی شد، شناخته می‌شود.
در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳، آلنده به دنبال کودتای نظامی به رهبری ژنرال آگوستو پینوشه برکنار شد. پینوشه یک رژیم سرکوبگر استبدادی را برقرار کرد که تا سال ۱۹۹۰ ادامه داشت. در این دوره نقض‌های گسترده حقوق بشر رخ داد که شامل دستگیری‌ها، شکنجه‌ها و ناپدید شدن رهبران مخالف بود.
پس از بازگشت به دموکراسی در سال ۱۹۹۰، شیلی در مسیر ثبات سیاسی و اقتصادی قرار گرفت. این کشور توانست به رشد اقتصادی چشمگیری دست یابد، اما نابرابری اجتماعی همچنان یک مشکل اصلی باقی مانده است.
در سال ۲۰۱۹، شیلی شاهد اعتراضات گسترده‌ای بود که به دلیل نارضایتی از افزایش قیمت‌ها، نابرابری و دسترسی ناکافی به خدمات اجتماعی باکیفیت بروز کرد. این اعتراضات منجر به برگزاری یک رفراندوم برای تغییر قانون اساسی مصوب ۱۹۸۰ تحت رژیم پینوشه شد.
تاریخ شیلی تاریخ نبرد، استقامت و آرزو برای آزادی است. با وجود دوران‌های دشوار، مردم شیلی همچنان به دنبال پیشرفت اجتماعی و اقتصادی هستند و فرهنگ غنی آن‌ها به توسعه خود ادامه می‌دهد.