دانشنامه تاریخی
شیلی کشوری است که وضعیت زبانی آن شامل زبان اسپانیایی و چند زبان بومی می‌شود، که این موضوع تصویر زبانی آن را بسیار متنوع می‌سازد. زبان اسپانیایی به عنوان زبان رسمی و رایج‌تر در تمام حوزه‌های زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، در خاک شیلی زبان‌های دیگری نیز حفظ شده‌اند، مانند ماپودونگون، کیچوا و دیگر زبان‌ها که توسط افراد بومی صحبت می‌شوند. تأثیر زبان اسپانیایی بر فرهنگ و زندگی روزمره شیلیایی‌ها به شدت ریشه‌دار است، اما ویژگی‌های زبانی منحصر به فردی نیز وجود دارد که لهجه شیلیایی را از دیگر اشکال زبان اسپانیایی متمایز می‌کند.
زبان اسپانیایی در شیلی دارای تعدادی ویژگی‌های خاص است که آن را از دیگر گویش‌های زبان اسپانیایی، مانند اسپانیایی در اسپانیا، آرژانتین یا مکزیک، متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها به واژگان، دستور زبان و همچنین تلفظ مربوط می‌شوند.
اسپانیایی شیلیایی از نظر بسیاری از جوانب با اسپانیایی استاندارد تفاوت دارد. به عنوان مثال، از ویژگی‌های بارز لهجه شیلیایی، کاهش شدید صداهای صدادار، به ویژه در انتهای کلمات است. این موضوع گفتار را سریع‌تر و در زمینه استفاده از صداها، اقتصادی‌تر می‌سازد. علاوه بر این، در شیلی معمولاً کلمات یا بخش‌هایی از کلمات کوتاه می‌شوند که این موضوع در گفتگوی روزمره بروز می‌کند. به عنوان مثال، به جای «está bien» (خوب) معمولاً «ta bien» گفته می‌شود. همچنین در گفتار محاوره‌ای، از عبارات اصطلاحی و جملات محلی به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.
از نظر گرامری، شیلیایی‌ها معمولاً از اشکال کاستی و محبت‌آمیز کلمات استفاده می‌کنند و دارای سبک خاصی در ارتباط هستند که در آن سلام و خداحافظی‌ها می‌تواند بسیار مختصرتر از سایر کشورهای اسپانیایی‌زبان باشد. به عنوان مثال، عبارات «¿Cómo vai؟» به جای «¿Cómo vas؟» (چیطور هستی؟) برای شیلیایی‌ها عادی می‌شود. این موضوع به گفتار حس راحتی و نزدیکی می‌بخشد.
یکی از ویژگی‌های بارز اسپانیایی شیلیایی وجود تعداد زیادی واژه و عبارت منحصر به فرد است که فقط در شیلی مشاهده می‌شود. به عنوان مثال، واژه «pololo» برای اشاره به «دوست پسر» یا «دوست دختر» استفاده می‌شود، در حالی که در کشورهای دیگر دنیاهای اسپانیایی‌زبان واژه‌های معادل کاملاً متفاوتی وجود دارد. واژه دیگری که جالب است «cachai» است که به معنی «درک کردی؟» یا «آیا خبر داری؟» است. این واژه غیررسمی است و در گفتار محاوره‌ای به کار می‌رود.
در لهجه شیلیایی همچنین واژه‌هایی وجود دارد که از زبان‌های بومی وام گرفته شده‌اند، مانند ماپودونگون. به عنوان مثال، واژه «pampa» (دشت) از زبان ماپودونگون آمده و به طور گسترده‌ای در شیلی و همچنین در دیگر کشورهای آمریکای جنوبی استفاده می‌شود. مثال دیگری از این موضوع واژه «ñuño» (که همچنین از زبان ماپودونگون آمده است) است، که به محل خاصی در روستا یا محله‌ای که جامعه محلی در آن زندگی می‌کند، اشاره دارد.
تلفظ در اسپانیایی شیلیایی به طور قابل توجهی با اشکال دیگر زبان اسپانیایی متفاوت است. اولاً، از ویژگی‌های بارز لهجه شیلیایی، تلفظ ملایم صداهای بی‌صدا است که گفتار را نرم‌تر می‌کند. به عنوان مثال، حرف «s» معمولاً به صورت «ش» نزدیک به ناخالص یا حتی در برخی کلمات ناپدید می‌شود. این موضوع ویژگی متمایز لهجه شیلیایی است.
ویژگی دیگری که وجود دارد، کاهش صداهای صدادار است. در برخی از کلمات، مثلاً «está» (او/آن وجود دارد)، شیلیایی‌ها ممکن است آن را به صورت «ta» تلفظ کنند و تلفظ را ساده‌تر کنند. همچنین تمایل به از دست دادن یا ادغام صداها در کلمات وجود دارد که گفتار را بیشتر کاهش می‌دهد و ساده می‌کند. به عنوان مثال، به جای «está bien» به سادگی «ta bien» گفته می‌شود و «para» می‌تواند به «pa» تبدیل شود.
علاوه بر زبان اسپانیایی، در شیلی زبان‌های دیگری نیز وجود دارند که در میان مردم بومی کشور حفظ شده‌اند. زبان ماپودونگون – زبان مردم ماپوچه – بیشتر در شیلی رواج دارد. ماپودونگون جزء مهمی از هویت فرهنگی مردم ماپوچه است و هم در حوزه‌های محاوره‌ای و هم رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اخیراً در شیلی تلاش‌هایی برای حفظ و باززنده‌سازی ماپودونگون انجام شده است، از جمله تدریس زبان در مدارس و ساخت برنامه‌های تلویزیونی به این زبان.
علاوه بر ماپودونگون، زبان‌های بومی دیگری نیز در شیلی حفظ شده‌اند، مانند کیچوا، ایمارا و زبان رپانوئی. اگرچه تعداد گویشوران این زبان‌ها در حال حاضر به شدت کاهش یافته است، اما در برخی از مناطق کشور، عناصر این زبان‌ها همچنان در زندگی روزمره و همچنین در فولکلور و سنت‌ها استفاده می‌شوند.
ویژگی‌های زبانی شیلی به شدت با جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی مرتبط است. شیلیایی‌ها به خاطر رفتار دوستانه و باز خود با یکدیگر شناخته شده‌اند که این موضوع در زبان آن‌ها منعکس می‌شود. در گفتار روزمره معمولاً از اشکال کوچک‌محور استفاده می‌شود، مانند «amiguito» (دوست کوچک)، «mamita» (مادر کوچک)، «pueblito» (دهکده کوچک)، که نزدیکی و احترام به گفتگو را تأکید می‌کند.
همچنین در زبان شیلیایی ویژگی‌هایی مانند استفاده از عبارات ساده و کوتاه در تبادل پاسخ‌ها متداول است. عنصر مهمی در این شرایط استفاده از اختصارات مختلف، به ویژه در گفتار محاوره‌ای است. شیلیایی‌ها همچنین در گفتار خود از بسیاری عبارات و ضرب‌المثل‌های اصطلاحی استفاده می‌کنند که فرهنگ و جهان‌بینی مردم را منعکس می‌کند.
امروزه زبان اسپانیایی هنوز زبان اصلی ارتباط و تعلیم در شیلی است، اما در دهه‌های اخیر تلاش‌ها برای حفظ و گسترش زبان‌های بومی مورد اهمیت بیشتری قرار گرفته است. گنجاندن زبان‌های بومی در نظام آموزشی و همچنین استفاده از ماپودونگون در سخنرانی‌های عمومی و رسانه‌ها به حفظ میراث فرهنگی شیلی کمک می‌کند و مسائل هویت فرهنگی را مطرح می‌کند.
در شیلی معاصر، علاقه روزافزونی به یادگیری زبان‌های بومی و خارجی وجود دارد. جوانان به طور فعال زبان انگلیسی را یاد می‌گیرند که به عنصر مهمی برای ارتباط در سطح بین‌المللی و در کسب و کار تبدیل شده است. همچنین در شهرهای بزرگ، هر روز بیشتر با افرادی که به زبان‌های فرانسوی، پرتغالی و آلمانی صحبت می‌کنند، مواجه می‌شویم که این موضوع نشان‌دهنده جهانی شدن و گسترش افق‌های فرهنگی است.
ویژگی‌های زبانی شیلی یک ترکیب منحصر به فرد از زبان اسپانیایی و زبان‌های بومی را ارائه می‌دهد که این کشور را از نظر فرهنگی ثروتمند و متنوع می‌سازد. اسپانیایی شیلیایی دارای ویژگی‌های تلفظی و لغوی خاص است و همچنین شامل عبارات و جملات منحصربه‌فردی است. در عین حال، علاقه به زبان‌های بومی نیز حفظ می‌شود که به حفظ هویت فرهنگی کشور کمک می‌کند و به تنوع زبانی دامن می‌زند. شیلی نمونه‌ای است از اینکه چگونه زبان و فرهنگ به شدت با تاریخ و توسعه ملت مرتبط هستند و همچنین چگونه وضعیت زبانی می‌تواند تغییرات اجتماعی و فرایندها را در جامعه منعکس کند.