یوناني او رومي اثرات د عصري ترکیې په سیمه کې عمیق اغیز کړی، چې د دې کلتوري، سیاسي او ټولنیز میراث جوړښت ته وده ورکړې. له لرغوني زمانې راهیسې دا ځمکه د تمدنونو په سمندر کې پرته ده، چې د کلتوري او علمي نظریاتو تبادله یې زمینه برابره کړې. په دې مقاله کې به موږ وڅیړو چې څنګه یوناني او رومي کلتورونه په ترکیه باندې اغیزه کړې، د لرغوني دورې نه نیولې تر منځی دور او وروسته پورې.
یوناني اثرات
د یوناني تمدن د ترکیې په سیمه کې د کلتوري او سیاسي جوړښتونو په پرمختګ کې مهم اثرات درلود:
یوناني مستعمرې: له ۸مې پېړۍ مخکې له زېږیدو څخه، یونانیانو د ایګین سمندر په ساحل او د تور سمندر په سیمه کې ګڼې مستعمرې جوړې کړې، لکه میلټس، ایفیس او سمیری. دا ښارونه د تجارت او کلتور مرکزونه شوی.
فلسفه او ساینس: یوناني مفکرین، لکه فیثاغورث او هیرکلطیس، په هغو سیمو کې چې وروسته د ترکیې برخه شوې، د تعلیم او فلسفې په وده کې اثر کړی. د هندسی، ستورپوهنې او طب علومو په دې مستعمراتو کې خپاره شوي.
هنر او معمارۍ: د یوناني معمارۍ سټایل، چې معبدونه او تیاترونه په کې شامل دي، د ترکیې په ښارونو کې خپل اثر پریښی دی. د ایفیس معبد ارتمیس او د دیدیم معبد آپولون د یوناني معمارۍ روښانه مثالونه دي.
رومي اثرات
د یوناني دورې وروسته، رومي سلطنت نوې کلتوري، اداري او بنسټیز عناصر راوړي:
استاني اداره: له ۱مې پېړۍ مخکې له زېږیدو وروسته، روم یوه اداري سیستم تاسیس کړه چې د رومي قوانینو پر بنسټ و، چې د رومي استانونو جوړیدو لامل شو، لکه آسیا او کاپادوکیه.
تاریخی انcyclopedia