ஐந்தாம் நூற்றாண்டின் ஆரம்பத்தில் தொடங்கிய போர்த்துகீசிய ஆட்சி, தீவுக்கான கலாச்சாரம், பொருளாதாரம் மற்றும் சமூக அமைப்பில் மிகப்பெரிய தாக்கத்தை ஏற்படுத்தியது. இது, இலங்கை கிழக்கு மற்றும் மேற்கே உள்ள வர்த்தக பாதைகளில் முக்கிய கட்டத்திற்கு மாறும் காலம், போர்த்துகீசியவர்கள் தெற்கையாளர் ஆசியாவில் தங்கள் காலோனி விருப்பங்களை உறுதிசெய்ய வருகை தரியது.
போர்த்துகீசியர்கள் 1505 ஆம் ஆண்டு இலங்கைக்கு முதன்முதலில் வந்தனர், அந்த நேரத்தில் வர்த்தகர் லொரன்சு தேவ் அல்மெய்டா கடற்கரை இடத்தில் தரை இறங்கினார். இந்த நேரத்தில் போர்த்துகீசிய காலோனி ஆட்சியின் முறை தொடங்கியது. போர்த்துகீசியர்கள் அதற்க்கு உடனே தீவின் உள்நாட்டிய அமைப்பை மதித்து, கிழக்கு மற்றும் மேற்கின் இடையில் வர்த்தகத்தை கட்டுப்படுத்த உதவியது.
1518-ல் போர்த்துகீசியர்கள் கொண்டி ராஜ்யத்தை கைப்பற்றினர் மற்றும் கோலம்போ மற்றும் கல்லி போன்ற முக்கிய வளைகுடா இடங்களில் குகைகளைக் கட்டினர். இந்தக் குகைகள் தீவின் போர்த்துகீசிய தாக்கத்தை உறுதிசெய்ய உதவியதாக அமைந்தது.
போர்த்துகீசிய ஆட்சியின் போது இலங்கையின் பொருளாதாரம் விவசாயத்திற்கும் வர்த்தகத்திற்கும் அடிப்படையாக இருந்தது. போர்த்துகீசியர்கள் காபி மற்றும் புகையிலை போன்ற புதிய பயிர்களை அறிமுகப்படுத்தினர், இது தீவின் விவசாய நிலையை மாற்றியது. இருப்பினும், வர்த்தகத்தை கட்டுப்படுத்துவதற்கான அவர்களது முயற்சிகள் உள்ளூர் ஆட்சி மற்றும் மக்களுக்கு எதிரான முரண்பட்ட தொடர்புகளை மூடும் அளவுக்கு சென்றது.
போர்த்துகீசியர்கள் ஐரோப்பாவில் மிகுந்த спросம் கொண்ட கறிவைத்தல் செய்யும் பொருள்களை வெளிநாட்டுக்கு அனுப்புவதில் தீவிரமாக ஈடுபட்டனர். அவர்கள் கறிவைத்தலின் மற்றும் பிற மசாலாவின் வர்த்தகத்தில் ஒருபோதும் தொடர்புகள் வைத்திருந்தனர், இது அங்கிருந்து வெறுமொழிக் கூறுகிறது.
போர்த்துகீசிய ஆட்சியின் கீழ் சமுதாயத்தின் சமூக அமைப்பில் பெரிய மாற்றங்கள் நிகழ்ந்தன. போர்த்துகீசியர்கள் உள்ளூர் மக்களுக்கு கிறித்தவத்தை கட்டாயமாக்க முற்பட்டனர், இது புத்தர்கள் மற்றும் இந்துக்கள் இடையே எதிர்ப்பு ஏற்படுத்தியது. தீவுக்கு வந்த மிஷனீர்கள் பல चर्चுகள் மற்றும் பள்ளிகளை அமைத்து, இலங்கையின் கலாச்சார நிலையை மாற்றினார்.
மற்றொரு அணுகுமுறையாக, போர்த்துகீசியர்கள் உள்ளூர் பழமைகள் தேவைகள் போதிசெய்து எழுத்துப் புரியவில்லை, இது மூடிய சமூக மாற்றங்களை உருவாக்கியது. உள்ளூர் ஆட்சி மற்றும் தலைவர்கள் தங்கள் இடங்களை பாதுகாக்க போர்த்துகீசியர்களுடன் ஒத்துழைக்க வேண்டியிருந்ததால், இது சமூகங்களுக்கு உள்ளே முரண்பாடுகளை உருவாக்கியது.
போர்த்துகீசிய ஆட்சி அமைதியானது அல்ல. உள்ளூர் ஆட்சிகள் மற்றும் மண்டலங்கள் அதிகமாகக் காலோனி சீருடனான எதிர்ப்பு கொண்டிருந்தனர். 1560 ஆம் ஆண்டில் கொண்டி ஆட்சி போர்த்துகீசியர்களுக்கு எதிரான போராட்டத்தில் உள்ளூர் அரசியல் தலைவர்களை இணைத்தனர்.
போர்த்துகீசியர்கள் இந்த எதிர்ப்புகளை கடுமையான உள்நாட்டியத்தில் சென்று கட்டுப்படுத்தினர், இது உள்ளூர் மக்களின் கொடிய தன்மையை ஏற்படுத்தியது. இந்த முரண்பாடுகள் போர்த்துகீசிய ஆட்சியின் காலவரையிலான நிலையான வன்முறை காரணமாக இருந்து நின்றன.
போர்த்துகீசிய ஆட்சி 1658 ஆம் ஆண்டுவரை நீடித்தது, அதில் நெதர்லாந்தினர் இந்தியப் பொருள் அல்லது வர்த்தகத்தை கட்டுப்படுத்த முக்குழுக்களை கைப்பற்றினர். போர்த்துகீசியர்கள், இறுதியாக, தலைமை பின்னணியில் உள்ள விளம்பரம் மற்றும் அரசியல் உரZAவளியினால் பல பகுதிகளை இழந்தது.
1656 ன் கடைசி பேரியல் போரை கொண்டேனைப்பின் சிகப்பில் இறுதியாக கைப்பற்றியபோது, 1660 வரை அவர்களை நிலையாக இழந்தது. இது 150 ஆண்டுகளுக்கும் மேலாக போர்த்துகீசிய ஆட்சிக்கு முடிவுக்கு வந்தது, அதனால் முக்கியமான நிகழ்வுகளில் புதிய அத்தியாயங்களை திறந்தது.
போர்த்துகீசிய ஆட்சி இலங்கையின் கலாச்சார மற்றும் வரலாற்றில் ஆழங்சேர்ந்த தடவைகளை உண்டாக்கின. போர்த்துகீசியர்கள் உள்ளூர் மொழி, கட்டிடக் கலை, மற்றும் மத நம்பிக்கைகளில் பாரிய தாக்கங்களை ஏற்படுத்தினார். பல போர்த்துகீசிய வார்த்தைகள் உள்ளூர் மொழியில் நிலை நின்றனர், மற்றும் கிறித்தவத்தின் தாக்கம் இன்னும் заметно உள்ளது.
கட்டிட சின்னங்களான விழாக்கள் மற்றும் குகைகள் போர்த்துகீசிய மக்காகத்தை விளக்குவதற்கான பாணியைக் கொண்டுள்ளது. கோலமோ்போவில் உள்ள சைய்ண்ட் செபஸ்டியோன் ஆலயங்கள் இணைந்துள்ள குழுக்கள் சமூக மற்றும் கலாச்சார முக்கிய சேதங்களை உள்ளன.
போர்த்துகீசிய ஆட்சி இலங்கையின் வரலாற்றில் ஒரு முக்கியமான கட்டத்தை உருவாக்கியது, இது பொருளாதாரம், சமூக மற்றும் கலாச்சார வளர்ச்சியில் தாக்கம் ஏற்படுகிறது. உள்ளூர் மக்களின் முரண்பாடுகள்ற்ப, போர்த்துகீசியர்கள் நிர்வகிக்க மற்றும் சில்பு முகமையுடன் முன்னேற முடியவில்லை. அதிகாரம் எதிர்மறை மாற்றங்களை உருவாக்குகிறது, இதில் பொதுமக்களுக்கு தொண்டையாய் உள்ளது.