دانشنامه تاریخی
دوره استعماری آنگولا از زمانی آغاز شد که پرتغالی‌ها برای اولین بار در اواخر قرن پانزدهم بر سواحل آن فرود آمدند و تا دریافت استقلال در سال 1975 ادامه داشت. این دوره با تغییرات شدید اقتصادی و اجتماعی و همچنین درگیری‌های خشن مشخص شد که به طور بنیادی بر زندگی مردم محلی تأثیر گذاشت. در این مقاله، رویدادها و فرآیندهای کلیدی که در این زمان در آنگولا اتفاق افتاده است بررسی می‌شود.
در سال 1482، کاوشگر پرتغالی دیوگو کانیا اولین اکتشاف رسمی به سواحل آنگولا را انجام داد. این کشف منجر به تأسیس پایتخت مستعمره — لواندا در سال 1575 شد. پرتغالی‌ها کنترل سواحل را استقرار داده و به طور فعال به اکتشاف سرزمین‌های درونی پرداختند و روابط تجاری با قبایل محلی برقرار کردند.
پرتغالی‌ها با هدف کنترل تجارت برده‌ها که در این منطقه آغاز شده بود، قلعه‌ها و پایگاه‌های نظامی تأسیس کردند. از همان روزهای ابتدایی حضور خود در آنگولا، آن‌ها در جستجوی بهره‌برداری از منابع محلی، از جمله عاج، طلا و ادویه‌ها بودند که به گسترش تجارت و افزایش نفوذ استعمارگران کمک کرد.
یکی از تاریک‌ترین جنبه‌های دوره استعماری، توسعه تجارت برده‌داری بود. پرتغالی‌ها به‌طور فعال از مردم محلی به عنوان برده برای کشاورزی و استخراج منابع استفاده کردند. شیوه‌های برده‌داری تأثیرات ویرانگری بر جوامع محلی داشت، زیرا قبایل کامل نابود شده یا به زور به مستعمرات دیگری مانند برزیل و کارائیب منتقل شدند.
در قرن 17، آنگولا به یکی از مراکز اصلی تجارت برده در آفریقا تبدیل شد. پرتغالی‌ها به‌طور فعال با حکام محلی همکاری می‌کردند و اتحادهایی ایجاد می‌کردند که به آن‌ها امکان می‌داد برده‌ها را در ازای کالاها و سلاح‌ها به‌دست آورند. این همکاری گاهی اوقات به درگیری‌ها و جنگ‌های داخلی میان قبایل محلی منجر می‌شد.
در طول حکمرانی استعمار، پرتغالی‌ها سیستم جدیدی از مالکیت زمین را پیاده کردند که بر پایه استثمار منابع محلی بود. کالاهای اصلی که از آنگولا صادر می‌شدند شامل قهوه، شکر، پنبه و نیروی کار برده بودند. کشاورزی به فرهنگ‌های صادراتی تغییر جهت داد که منجر به تغییرات قابل توجهی در سبک زندگی سنتی مردم محلی شد.
لواندا، به عنوان پایتخت مستعمره، مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت: در اینجا ساختمان‌های اداری، کلیساها و بنادر ساخته شدند. این شهر به یک مرکز اقتصادی مهم تبدیل شد و جمعیت آن به‌دلیل ورود استعمارگران و برده‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش یافت. با این حال، شرایط زندگی برای مردم محلی به‌طور فوق‌العاده‌ای سخت باقی ماند که موجب نارضایتی و اعتراضات شد.
دوره استعماری همچنین به تغییرات فرهنگی قابل توجهی منجر شد. پرتغالی‌ها مسیحیت را با خود آوردند و بسیاری از مردم محلی این دین را پذیرفتند. با این حال، باورها و سنت‌های سنتی همچنان وجود داشتند و گاهی با مسیحی ترکیب می‌شدند. این ترکیب فرهنگی منحصر به فرد در موسیقی، رقص‌ها و هنر منعکس شد.
آموزش و زبان نیز دچار تغییرات شدند. زبان پرتغالی به زبان غالب تبدیل شد و مدارسی که توسط مقامات استعماری تأسیس شده بودند، شروع به آموزش مردم محلی کردند. با این حال، دسترسی به آموزش محدود بود و فقط بخش کوچکی از جمعیت قادر به کسب دانش بودند.
از اوایل قرن بیستم، در آنگولا جنبش‌های مقاومت علیه سلطه استعماری آغاز شد. این جنبش‌ها توسط نخبگان محلی و نخبگان آنگولا که به آزادی از کنترل پرتغالی‌ها امیدوار بودند، سازمان‌دهی شدند. در دهه 1950، اولین جنبش‌های ملی-آزادی‌خواه مانند MPLA (جنبش مردمی برای آزادی آنگولا) و FNLA (جبهه ملی آزادی آنگولا) شکل گرفتند.
درگیری‌ها بین استعمارگران و جنبش‌های مقاومت در سال 1961 شدت گرفت، زمانی که جنگ برای استقلال آغاز شد. پارتیزان‌های محلی، به‌رغم نابرابری نیروها، به‌طور فعال در برابر نیروهای پرتغالی مقاومت کردند و این درگیری به مدت 14 سال ادامه داشت.
به دنبال تغییرات سیاسی در پرتغال که ناشی از انقلاب میخکی در سال 1974 بود، سیاست استعماری شروع به تغییر کرد. دولت پرتغال اعلام کرد که آماده مذاکره با جنبش‌های آزادی آنگولا است. در سال 1975 استقلال آنگولا اعلام شد که پایان حکمرانی چند قرنی استعماری را نشان می‌دهد.
با این حال، استقلال به صلح نینجامید. کشور به جنگ داخلی میان گروه‌های سیاسی مختلف فرو رفت که سال‌ها به طول انجامید. این جنگ رد پای عمیقی در جامعه بر جای گذاشت، اما با این حال، دوره استعماری به طور دائم ساختار آنگولا و مردم آن را تغییر داد.
دوره استعماری آنگولا زمان پر از تناقضات، خشونت و مقاومت است. این دوره نشانه عمیقی در تاریخ کشور بر جای گذاشت و ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن را شکل داد. استقلال سرانجام در سال 1975 به دست آمد، اما پیامدهای حکمرانی استعماری هنوز هم احساس می‌شود. درک این دوره برای ارزیابی وضعیت کنونی آنگولا و جایگاه آن در زمینه جهانی ضروری است.