دانشنامه تاریخی
شکل‌گیری هویت بلغاری: پیش بلغاری‌ها و اسلاوها
ظهور دولت بلغارستان با ترکیب دو گروه قومی کلیدی ارتباط دارد: پیش بلغاری‌ها و اسلاوها. پیش بلغاری‌ها یک قوم کوچنده بودند که از شرق آمدند، در حالی که اسلاوها از قرن ششم به طور فعال در بالکان استقرار یافتند. تعامل و اتحاد آنها در نهایت منجر به ایجاد ملت و دولت بلغارستان شد.
پیش بلغاری‌ها از دشت‌های آسیای مرکزی نشات گرفتند و به سمت غرب در جستجوی سرزمین‌های جدید کوچ کردند. در قرن هفتم، آنها در منطقه شمال دریای سیاه و دشت دنوب ساکن شدند. رهبر آنها، خان آسپاروک، نقش کلیدی در شکل‌گیری دولت بلغاری ایفا کرد و پیش بلغاری‌ها را با قبایل محلی اسلاوی که قبلاً بالکان را سکونت کرده بودند، ادغام کرد.
اسلاوها، برعکس، از شرق و اروپای مرکزی به بالکان آمدند. تا نیمه قرن هفتم، قبایل اسلاوی شروع به استقرار فعال در مناطقی کردند که بعداً به سرزمین بلغارستان تبدیل شد، از جمله دشت دنوب و دامنه‌های استارا پلنینا. اسلاوها به سرعت روابط خوبی با پیش بلغاری‌ها برقرار کردند و این اتحاد در توسعه سیاسی و فرهنگی منطقه نقش مهمی ایفا کرد.
ایجاد اولین پادشاهی بلغاری
در سال 681، خان آسپاروک، رهبر پیش بلغاری‌ها، اولین پادشاهی بلغاری را در سرزمین‌های بین دو رودخانه دنوب و بالکان تأسیس کرد. این حادثه به عنوان تولد بلغارستان به عنوان یک دولت مستقل، که توسط بیزانس به رسمیت شناخته شد، ثبت شد. بیزانس در آن زمان یک امپراتوری قدرتمند و رقیب نوپیداهای بالکان بود.
پس از چندین کمپین نظامی علیه بیزانس، آسپاروک موفق شد در سرزمین‌های شمال بلغارستان مستقر شود و بیزانس مجبور به به رسمیت شناختن دولت او شد. این واقعیت به وسیله توافقنامه‌ای در سال 681 به ثبت رسید، که تاریخ رسمی تأسیس پادشاهی بلغاری به شمار می‌رود.
اولین پادشاهی بلغاری به سرعت به یکی از قدرتمندترین دول در بالکان تبدیل شد. این پادشاهی نه تنها شامل پیش بلغاری‌ها و اسلاوها بود، بلکه دیگر مردمان ساکن در این منطقه را نیز دربر می‌گرفت. دولت به تدریج سرزمین‌های خود را گسترش داد و موقعیت خود را به لحاظ سیاسی و اقتصادی تقویت کرد. یک وظیفه مهم در مراحل اولیه شکل‌گیری، ادغام اقوام مختلف و ایجاد یک سیستم حقوقی و اداری واحد بود.
پذیرش مسیحیت و تقویت دولت بلغاری
مراحل مهمی در تاریخ اولین پادشاهی بلغاری پذیرش مسیحیت در قرن نهم در دوران حکومت شاهزاده بوریس I بود. پیش از این زمان، پیش بلغاری‌ها و اسلاوها دارای باورهای مذهبی خود بودند، اما برای تقویت دولت و ادغام در جامعه اروپایی نیاز به پذیرش یک دین پذیرفته شده وجود داشت.
شاهزاده بوریس I در سال 864 مسیحیت را پذیرفت و کشور خود را مسیحی کرد که این گام مهمی در تقویت دولت بلغاری و به رسمیت شناخته شدن آن توسط دیگر دول مسیحی بود. پذیرش مسیحیت همچنین به توسعه فرهنگی کشور کمک کرد، زیرا کلیسا در زندگی آموزشی و فرهنگی بلغارستان نقش مهمی ایفا کرد. در همین دوره اولین منابع مکتوب به زبان اسلاوی باستان ایجاد شد.
یکی از مهم‌ترین رویدادها برای بلغارستان در این دوره، ایجاد الفبای اسلاوی — سیریلیک بود، که با حمایت شاهزاده بوریس I انجام شد. مقدسین کیریل و متدئوس گلاگولیتسا را توسعه دادند و شاگردان آنها در بلغارستان، مانند کلیمنت اوخریدسکی، این خط را گسترش داده و به نیازهای بلغارها سازگار کردند. این امر به توسعه ادبیات و روشنگری در بلغارستان و تقویت استقلال فرهنگی آن انگیزه قوی‌ای بخشید.
عصر طلایی بلغارستان در زمان سلطنت سیمن I
دوره سلطنت سیمن I (893–927) اغلب به عنوان "عصر طلایی" بلغارستان نامیده می‌شود. در این زمان، دولت به اوج شکوفایی خود از نظر سیاسی و فرهنگی رسید. سیمن I، بلغارستان را به یکی از کشورهای پیشرو اروپایی آن زمان تبدیل کرد و پایتخت پریسلاو مرکز فرهنگ، علم و دین شد.
سیمن I کمپین‌های نظامی موفقی را علیه بیزانس انجام داد و مرزهای بلغارستان را تا آدریاتیک و دریای اژه گسترش داد. او موفق شد یک دولت قدرتمند ایجاد کند که بخش عمده‌ای از بالکان را کنترل می‌کرد. در زندگی سیاسی کشور، سیمن به دنبال تقویت قدرت خود و ایجاد شرایطی برای رونق پایدار بود. در سیاست خارجی، بلغارستان به یک بازیگر مهم در صحنه بین‌المللی تبدیل شد.
شکوفایی فرهنگی در این دوره بی‌نظیر بود. در دربار سیمن، ادبیات، هنر و معماری شکوفا شد. بلغارستان به مرکز فرهنگ اسلاوی تبدیل شد و زبان اسلاوی کلیسایی به یکی از مهم‌ترین زبان‌های ادبی دنیای مسیحیت بدل گشت. در همین دوره آثار مهمی مانند "زلاتوستروئی" و "شش‌روزه" نوشته شدند که به مجموعه ادبیات قرون وسطایی بلغارستان تعلق دارند.
افول اولین پادشاهی بلغاری و فتح بیزانس
پس از مرگ سیمن I، بلغارستان به تدریج تحت فشارهای داخلی و تهدیدهای خارجی تضعیف شد. جانشینان او نتوانستند قدرت دولت را حفظ کنند و در قرن یازدهم، کشور با مجموعه‌ای از چالش‌های جدی مواجه شد. یکی از تهدیدات اصلی از سوی بیزانس بود که در تلاش بود کنترل خود را بر بالکان از نو برقرار کند.
در سال 1018، بیزانس پس از کمپین‌های نظامی طولانی، توانست بلغارستان را فتح کند. این امر پایان اولین پادشاهی بلغاری را رقم زد و بلغارستان تحت سلطه بیزانس قرار گرفت. این دوره با تسلط بیزانسی مشخص شد، اما هویت ملی بلغاری علی‌رغم تلاش‌های بیزانس برای ادغام منطقه در امپراتوری خود ادامه داشت.
اگرچه سیطره بیزانس تقریباً دو قرن ادامه داشت، اما نتوانست به طور کامل آرزوی آزادی بلغارها را سرکوب کند. در اوایل قرن دوازدهم، روند احیای دولت بلغاری آغاز شد که به تأسیس دومین پادشاهی بلغاری در سال 1185 به دنبال قیام برادران آسن منجر شد.
نتیجه‌گیری
ظهور دولت بلغارستان یک نقطه عطف مهم در تاریخ بالکان و اروپا است. اولین پادشاهی بلغاری، تأسیس شده توسط خان آسپاروک، به یک قدرت بزرگ تبدیل شد و نقشی قابل توجه در سیاست و فرهنگ منطقه ایفا کرد. پذیرش مسیحیت، توسعه خط اسلاوی و شکوفایی فرهنگی در زمان سیمن I — همه اینها همچنان در تاریخ بلغارستان و اروپا ردپایی عمیق به جا گذاشته است. علی‌رغم سقوط تحت فشار بیزانس، ملت بلغاری هویت خود را حفظ کرده و بعدها توانستند دولت خود را احیا کنند، که نشانگر پویایی فرهنگی و سیاسی آنها است.