جنگ جهانی دوم تأثیر عمیقی بر فیلیپین گذاشت و به یک دوره کلیدی در تاریخ این کشور تبدیل شد. این جنگ به ویرانیهای شدید، تلفات انسانی منجر شد و توسعه آینده فیلیپین را تعیین کرد و نقطه شروعی برای رسیدن به استقلال شد. اشغال ژاپن که از سال 1942 تا 1945 ادامه داشت، رد عمیقی در خاطر فیلیپینیها بر جای گذاشت که در فرهنگ ملی و سیاست کشور نمایان شد.
در آستانه جنگ جهانی دوم، فیلیپین مستعمره ایالات متحده بود و در آستانه دستیابی به استقلال بود که ایالات متحده در سال 1946 طبق قانون خودگردانی فیلیپین وعده داده بود. با افزایش تنشها در منطقه آسیا-اقیانوسیه، فیلیپین به عنوان یک سرزمین استراتژیک در نظر گرفته میشد. وقتی ژاپن شروع به گسترش نفوذ خود در آسیا کرد، نیروهای نظامی ایالات متحده آماده دفاع از فیلیپین شدند.
حمله ژاپن به پرل هاربر در 7 دسامبر 1941 به آغاز جنگهای نظامی بین ایالات متحده و ژاپن منجر شد. از 8 دسامبر، نیروهای ژاپنی شروع به تهاجم به فیلیپین کرده و به بمبگذاری شهرهای کلیدی و تأسیسات استراتژیک پرداختند. در عرض چند هفته، ژاپنیها شهرهای بزرگ را تصرف کرده و نیروهای آمریکایی و فیلیپینی را به شبهجزیره باتان و جزیره کوره سیدور رانده شدند. مقاومت شدید نیروهای فیلیپینی و آمریکایی تا آوریل 1942 ادامه یافت، زمانی که آنها مجبور به تسلیم شدن در برابر نیروهای ژاپنی شدند.
با برقراری کنترل بر فیلیپین، ژاپنیها از تأسیس یک دولت " مستقل " فیلیپینی خبر دادند و حکومت عروسکی را تشکیل دادند که به رهبری خوزه لورل بود. این حکومت بهطور رسمی استقلال را اعلام کرد، اما تحت کنترل کامل ژاپن بود. ژاپنیها سعی کردند از منابع طبیعی کشور استفاده کنند و جمعیت را وارد حوزه اقتصادی ژاپن کنند، اما ساکنان محلی مقاومت قابل توجهی از خود نشان دادند. در پاسخ به این، پارتیزانهای فیلیپینی فعالانه در مقاومت علیه اشغالگران ژاپنی شرکت داشتند.
حرکت پارتیزانی در فیلیپین بخش مهمی از مقاومت در برابر اشغال ژاپنی شد. این مقاومت شامل سازمانهای مختلف، از جمله واحدهای نظامی و جمعیت مدنی بود. شناختهشدهترین گروه مقاومت "هکتبالاهاپ" ("ارتش مردمی ضد ژاپنی") بود که شامل کشاورزان و کمونیستهای فیلیپینی میشد. پارتیزانها حملات علیه نیروهای ژاپنی ترتیب داده و با نیروهای آمریکایی همکاری میکردند و به آنها اطلاعات در مورد موقعیتهای ژاپنیها را ارائه میدادند.
اقدامات بیرحمانه از سوی اشغالگران ژاپنی تنها به تقویت مقاومت منجر شد. مردم کشور به طور فعالی پارتیزانها را با غذا و منابع دیگر تأمین میکردند و همچنین پناهگاههایی را فراهم میکردند. این اقدامات به تشکیل یک سیستم مقاومتی قوی انجامید که روحیه جمعیت را در طول کل مدت اشغال حفظ کرد.
در اکتبر 1944، عملیات آزادسازی فیلیپین آغاز شد، زمانی که نیروهای آمریکایی به رهبری ژنرال داگلاس مکآرتور بر روی جزیره لایت فرود آمدند. این واقعه آغاز یک کارزار بزرگ آزادسازی مجمعالجزایر بود. تا ژانویه 1945، آمریکاییها کنترل مانیل، پایتخت کشور را که در طول نبردها به شدت ویران شده بود، بازپس گرفتند. آزادسازی نهایی فیلیپین در تابستان 1945 اتفاق افتاد.
ژنرال داگلاس مکآرتور نماد آزادسازی فیلیپین از اشغال ژاپنی شد. در سال 1942، او مجبور به ترک فیلیپین شد، اما قسم خورد که برگردد. سخنان او "من برمیگردم" به شعاری تبدیل شد که امید را در دل فیلیپینیها زنده میکرد. وقتی در سال 1944 مکآرتور بازگشت، حضور او ایمان فیلیپینیها را به پیروزی تقویت کرد. تحت رهبری او، عملیاتهای کلیدی انجام شد که به آزادسازی نهایی کشور منجر شد.
جنگ جهانی دوم تأثیر عظیمی بر فیلیپین گذاشت. نبردها، اشغال ژاپنی و آزادسازی به ویرانیهای قابل توجهی منجر شد. مانیل که پیشتر به عنوان "مروارید شرق" شناخته میشد، ویران شد و ساکنان آن از نبردها و سرکوبهای اشغالگران ژاپنی رنج بردند. بسیاری از فیلیپینیها خانههای خود را از دست دادند و اقتصاد کشور ویران شد.
با این حال، جنگ همچنین محرک قوی برای شکلگیری هویت ملی و تمایل به استقلال کامل شد. خشونت اشغال ژاپنی و قهرمانی پارتیزانهای فیلیپینی نماد اراده مردم فیلیپین شد. این رویدادها روابط بین فیلیپین و ایالات متحده را تقویت کرد که بهطور فعال در بازسازی کشور پس از جنگ کمک کردند.
پس از پایان جنگ، فیلیپین به آمادهسازی برای دستیابی به استقلال ادامه داد که بهطور رسمی در 4 ژوئیه 1946 اعطا شد. دوره اشغال ژاپنی و مقاومت فعال فیلیپینیها ردپایی در زندگی سیاسی کشور به جا گذاشت. غرور ملی و احترام به قهرمانان جنگ موجب تقویت نهادهای دموکراتیک شد. جنگ همچنین به افزایش توجه به مسائل عدالت اجتماعی و اصلاحات، بهویژه در میان ساکنان روستایی و بازماندگان حرکات پارتیزانی انجامید.
امروز در فیلیپین، یاد و خاطره جنگ جهانی دوم، قربانیان و قهرمانان آن گرامی داشته میشود. در مانیل و دیگر شهرهای کشور، یادبودهایی بهخاطر قربانیان و بازماندگان مقاومت نصب شده است. کهنهسربازان جنگ همچنان شخصیتهای محترمی باقی ماندهاند و تاریخ مقاومت فیلیپینیها در برابر اشغالگران ژاپنی در مدارس تدریس میشود و جزء مهمی از میراث فرهنگی کشور است.
تأثیر جنگ جهانی دوم همچنان بخشی مهم از تاریخ فیلیپین باقی مانده است. تجربه جنگ و اشغال، نسلی را شکل داده که مبارزه برای آزادی و استقلال هدف اصلی آن شد. یادآوری رویدادهای آن سالها عاملی مهم در تقویت وحدت ملی و میهنپرستی است که به حفظ ارتباط تاریخی بین گذشته و حال برای نسلهای آینده فیلیپینیها کمک میکند.