دانشنامه تاریخی
ادبیات فیلیپین بازتابی روشن از تاریخ، فرهنگ و زندگی اجتماعی این کشور است. این ادبیات تحت تاثیر سنت‌های فرهنگی و فرآیندهای تاریخی مختلف از دوره قبل از استعمار اسپانیا تا کنون رشد یافته است. ادبیات فیلیپینی شامل خلاقیت‌های شفاهی و آثار نوشته شده به زبان‌های مختلفی چون تگالوگ، انگلیسی، اسپانیایی و زبان‌های محلی است. آثار ادبی مشهور فیلیپین مبارزه مردم برای آزادی، تغییرات اجتماعی مهم و همچنین تأملات فرهنگی و فلسفی عمیق را بازتاب می‌دهد.
پیش از ورود اسپانیایی‌ها، فیلیپین از میراث غنی ادبیات شفاهی برخوردار بود. آثار ادبی مانند حماسه‌ها، شعر، اسطوره‌ها و افسانه‌ها از نسلی به نسل دیگر از طریق داستان‌سرایی شفاهی منتقل می‌شد. یکی از معروف‌ترین آثار آن زمان حماسه «سیدجیرینگ» (آهنگ هانومان) است که بخشی از سنت‌های اندونزیایی و مالایی است. این اثر داستان‌ها و آزمون‌های قهرمانان را روایت می‌کند، که برای ادبیات سنتی فیلیپین ویژگی دارد.
علاوه بر این، شعرها و آهنگ‌ها در فرهنگ ادبی پیش از استعمار نقش مهمی ایفا می‌کردند، که اغلب بازتاب‌دهنده رویه‌های مذهبی و معنوی مردم محلی بودند. به‌عنوان مثال، حماسه فیلیپینی «باگات» داستان‌هایی درباره قهرمانانی چون داتو باگات را تعریف می‌کند، که مبارزه او با قوای طبیعی جزئی مهم از زمینه اسطوره‌ای فیلیپین بود.
با ورود اسپانیایی‌ها در قرن شانزدهم، مرحله جدیدی در تاریخ ادبیات فیلیپین آغاز شد. استعمار اسپانیا تأثیر عمیقی بر فرهنگ و ادبیات کشور گذاشت. به مدت بیش از 300 سال، اسپانیایی‌ها زبان، مذهب و ارزش‌های فرهنگی خود را به فیلیپینی‌ها تحمیل کردند. در این دوره، اولین آثار نوشته شده به زبان اسپانیایی ظهور کرد، که از جمله آنها می‌توان به رمان «نولی می تنگره» (مرا لمس نکن) و «ال فیلیبستریسمو» (طغیان) از خوزه ریزال اشاره کرد.
رمان «نولی می تنگره»، که در سال 1887 منتشر شد، نماد مهمی از مبارزه برای آزادی و استقلال فیلیپین شد. این اثر در ژانر واقع‌گرایی اجتماعی، مسائل جامعه فیلیپین در آن زمان را مانند فساد، بی‌عدالتی و ستم کاهش می‌دهد. ریزال با آثارش فیلیپینی‌ها را به مبارزه برای استقلال از سلطه اسپانیایی‌ها ترغیب کرد. «ال فیلیبستریسمو» به نوبه خود موضوع مبارزه را عمیق‌تر کرده و پیامدهای دردناک‌تر و بی‌رحمانه‌تر ستم به مردم را نشان می‌دهد.
پس از پایان استعمار اسپانیا در سال 1898، فیلیپین تحت کنترل ایالات متحده قرار گرفت. این به معنای موج جدیدی از تغییرات فرهنگی و به‌ویژه آغاز استفاده فعال از زبان انگلیسی در ادبیات بود. از اواخر قرن نوزدهم و در طول تمام قرن بیستم، انگلیسی تبدیل به زبان آموزش، حکومت و ادبیات در فیلیپین شد.
یکی از آثار برجسته این دوره، رمان «در جستجوی آزادی» (In Search of Freedom) اثر فلیکس ریورا است. این اثر یکی از نخستین‌هایی بود که موضوع آزادی و مبارزه برای استقلال مردم فیلیپین را توصیف کرد. در این دوره همچنین ژانرهای ادبی مانند مدرنیسم، واقع‌گرایی و رمانتیسیسم آغاز به توسعه کردند. بسیاری از نویسندگان، مانند کارلوس بلیوس ریو، لوئیس فرانسیسکو و دیگران، موضوعات هویت فیلیپینی، مبارزه برای استقلال و عدل اجتماعی را بررسی کردند.
ادبیات معاصر فیلیپین متنوع بوده و بازتاب‌دهنده تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که پس از کسب استقلال در سال 1946 در کشور رخ داده است. در این زمان، ادبیات به زبان‌های محلی مانند تگالوگ، سبوانو و هیلیگینون در محور توجه قرار گرفته است، که به نویسندگان فیلیپینی این امکان را می‌دهد که ایده‌های خود را به‌خوبی نزدیک به سنت‌های فرهنگی و تاریخی کشور بیان کنند.
یکی از معروف‌ترین آثار معاصر، رمان «دندان‌های سفید» (The White Teeth) اثر نیلز کارمینسکی است که به مسائلی چون تفاوت‌های فرهنگی، مهاجرت و ادغام می‌پردازد. این رمان پدیده جهانی شدن و تعامل گروه‌های فرهنگی مختلف را بررسی می‌کند، که موضوعی مهم در ادبیات فیلیپین است. همچنین، در این دوره شاهد علاقه‌ای چشمگیر به تاریخ فیلیپین و مسائل زندگی معاصر فیلیپینی هستیم، که در آثار نویسندگانی چون انریک گارسیا و ماریو آلنکان منعکس شده است.
در دهه‌های اخیر، ادبیات فیلیپین توجه مخاطبان بین‌المللی را به خاطر نویسندگان با استعداد و آثار آنها جلب کرده است. نویسندگان فیلیپینی، از جمله ف. اسکات فیتزجرالد و میگل د بناویدس، در عرصه بین‌المللی شناخته شده‌اند. علاوه بر این، فیلیپین به‌طور فعال در جشنواره‌های ادبی و جوایز بین‌المللی شرکت کرده است.
ادبیات فیلیپین همچنین در قالب جوایز ادبی محلی، مانند جایزه «گاوردز گرند پرایز» و «پالانساه» که در دهه 1950 بنیان‌گذاری شد تا نویسندگانی را که آثارشان فرهنگ، تاریخ و زندگی فیلیپین را منعکس می‌کند، تشویق کند، به‌طور فعال در حال توسعه است.
میراث ادبی فیلیپین یک سنت غنی و چندبعدی است که تاریخ و فرهنگ مردم را بازتاب می‌دهد. از زمان‌های دور تا کنون، ادبیات فیلیپین همچنان در حال توسعه است و تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلف، از قبیل قبایل محلی تا قدرت‌های استعماری مانند اسپانیا و ایالات متحده قرار دارد. آثار ادبی فیلیپین یک ابزار مهم برای درک زندگی اجتماعی و سیاسی کشور و همچنین حفظ هویت ملی در شرایط جهانی شدن هستند.