قانون اساسی فیلیپ اورلیک، که در سال 1710 تصویب شد، یکی از اولین مدارکی به شمار میرود که حاوی ایدههایی مشابه با اصول مدرن حقوق اساسی است. این قانون در زمینه مبارزه برای خودمختاری اوکراین در شرایط افزایش نفوذ امپراتوری روسیه تدوین شد. این قانون اساسی آرزوی ملت اوکراین برای استقلال و خودشناسی را بازتاب میدهد و همچنین بر اساس تجربه قدرت گتمن و سنتهای قوانین اوکراینی بنا شده است.
پس از شکست در نبرد پولتاوا و مرگ گتمن ایوان مازهپا در سال 1709، اوکراین تحت کنترل سخت امپراتوری روسیه قرار گرفت. با این حال، در میان Cossacks اوکراینی، آرزوی خودمختاری و بازگرداندن خودمدیریتی حفظ شد. فیلیپ اورلیک، که پس از مازهپا به گتمن تبدیل شد، تلاشهایی را برای تثبیت حقوق Cossacks و برقراری استقلال اوکراین از روسیه آغاز کرد.
در سال 1710، در شرایط تهدید خارجی و بیثباتی سیاسی داخلی، اورلیک قانون اساسی خود را تدوین کرد که قرار بود پایهگذار سازماندهی قدرت در گتمنات باشد و حقوق Cossacks و ملت اوکراین را به طور کلی حفاظت کند.
قانون اساسی فیلیپ اورلیک شامل چندین فصل بود که هر یک به جنبههای مختلف سازمان دولت میپرداخت. برخی از نکات کلیدی عبارتند از:
قانون اساسی فیلیپ اورلیک به عنوان یک سند مهم نه تنها برای تاریخ اوکراین بلکه برای زمینه اروپایی شناخته میشود. این قانون اساس تفکرات بیشتر درباره حقوق و آزادیهای انسانی را گذاشت. در آن ایدههایی بازتاب یافته است که به مرور زمان برای بسیاری از جنبشهای دموکراتیک و اصلاحات قانون اساسی بنیادی شدند.
این سند نماد مبارزه برای خودمختاری و هویت ملت اوکراین بوده است. ایدههای آن در مورد خودشناسی و حق به حفاظت از منافع خود در طول قرنها در ذهن و دل اوکراینیها زنده مانده و نسلهای آینده را برای مبارزه برای استقلال الهام بخشیده است.
با اینکه قانون اساسی اورلیک به طور کامل در عمل اجرا نشد، اما تأثیر قابل توجهی بر تفکر سیاسی اوکراین داشته است. در طول قرنهای آینده، بسیاری از رهبران اوکراین به ایدههای آن اشاره کردند و در تلاش برای زندهسازی مفهوم دولت و خودمختاری اوکراینی بودند.
در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، در دوره مبارزه برای استقلال، ایدههای قانون اساسی اورلیک دوباره به سطح آمدند، وقتی که اوکراینیها به دنبال خودشناسی و آزادی از ستم نیروهای خارجی بودند.
قانون اساسی فیلیپ اورلیک سند تاریخی معناداری است که آرزوی ملت اوکراین برای آزادی و استقلال را بازتاب میدهد. این نه تنها واقعیتهای سیاسی و اجتماعی زمان خود را منعکس میکند، بلکه حاوی ایدههای مهمی درباره حقوق و آزادیها است که در جامعه مدرن نیز معتبرند. درک این سند برای فهم مسیر تاریخی اوکراین و آرزوی آن برای استقلال که همچنان ادامه دارد، مهم است.