دانشنامه تاریخی
هتمنشینا، که به عنوان زاپوروژسکه سچ یا دولت کازاکی نیز شناخته می‌شود، صفحه‌ای مهم در تاریخ اوکراین است که دوره‌ای از اواسط قرن XVI تا XVIII را در بر می‌گیرد. این دوره با ظهور خودمختاری کازاکی، شکوفایی فرهنگی و مبارزه برای استقلال در برابر دشمنان خارجی مشخص می‌شود. هتمنشینا نه تنها مرکز سیاسی بلکه مرکز فرهنگی نیز شد که هویت اوکراینی و خودآگاهی ملی در آن شکل گرفت.
ظهور هتمنشینا با شورش‌های کازاکی در برابر سلطه لهستان در قرن XVI مرتبط است. کازاک‌ها، که خود را به عنوان جوامع آزاد جنگجویان می‌دیدند، شروع به سازمان‌دهی نیروهای نظامی برای دفاع از حقوق و آزادی‌های خود کردند. اولین شورش‌های کازاکی در برابر اشراف لهستانی و مقامات لیتوانیایی در اوایل قرن XVI شروع شد، اما شورش‌های زیر رهبری هتمن بوهدان خملنیتسکی در اواسط قرن XVII بیشتر از همه اهمیت داشت.
در سال 1648، جنگ ملی-آزادی‌بخش معروف به شورش خملنیتسکی آغاز شد. این شورش نقطه عطفی در تاریخ هتمنشینا بود و به تشکیل دولت کازاکی و خودمختاری سرزمین‌های اوکراینی منجر شد. در سال 1654، قرارداد پریاسلاو بین هتمن خملنیتسکی و موسکویا امضا شد که آغاز عصر جدیدی در روابط اوکراین و روسیه را مشخص کرد.
رای پریاسلاو در سال 1654 یک رویداد کلیدی برای هتمنشینا بود که آغاز اتحاد با موسکویا را رقم زد. این اتحاد علیه دشمن مشترک – جمهوری مشترک‌المنافع بود. به دنبال توافق، هتمنشینا به صورت خودمختار در داخل قلمرو پادشاهی مسکو به حیات خود ادامه داد و امور داخلی و مدیریت خود را حفظ کرد. با این حال، با وجود خودمختاری رسمی، قدرت شاه مسکو به مرور زمان افزایش یافت که منجر به درگیری‌ها و نارضایتی در میان کازاک‌ها شد.
در طول قرن XVII، هتمنشینا تحت فرمان هتمن‌هایی بود که توسط کازاک‌ها انتخاب می‌شدند. شخصیت‌های اصلی این دوره شامل افرادی مانند ایوان ویگوفسکی، یوری خملنیتسکی و ایوان مازپا بودند. هر یک از آنها تلاش کردند تا خودمختاری هتمنشینا را تقویت کرده و منافع کازاک‌ها را دفاع کنند، اما حکومت آنها با درگیری‌های داخلی و تضادها روبرو بود.
اختلافات داخلی و جنگ برای قدرت میان گروه‌های مختلف کازاکی، هتمنشینا را تضعیف کردند. به ویژه تضادها میان طرفداران اتحاد با موسکویا و حامیان استقلال شدت گرفت. هتمن ایوان مازپا، به منظور بازگشت خودمختاری هتمنشینا، در سال 1708 با سوئد اتحاد بست که منجر به سقوط او پس از شکست در نبرد زیر پالتوا در سال 1709 شد.
پس از شکست در نبرد پالتوا، هتمنشینا در وضعیت دشواری قرار گرفت. پادشاهی مسکو کنترل بر اراضی اوکراین را افزایش داد که منجر به محدودیت خودمختاری و سرکوب خودمدیریتی کازاکی شد. مقام هتمن به صورت تشریفاتی درآمد و قدرت واقعی به فرمانداران مسکو منتقل شد. این شرایط برای افول بیشتر و از دست دادن هویت فرهنگی اوکراینی فراهم شد.
در سال 1764، کاترین دوم سرانجام هتمنشینی را ملغی کرد که پایان خودمختاری هتمنشینا بود. اراضی اوکراینی به استان‌ها تقسیم شد و به امپراتوری روسیه پیوستند که بهAssimilation بیشتر جمعیت اوکراین منجر شد. با این حال، علیرغم این تغییرات، سنت‌های فرهنگی و زبانی به حیات خود ادامه دادند و در شرایط سرکوب رشد کردند.
هتمنشینا میراث قابل توجهی در فرهنگ و تاریخ اوکرائینی بر جای گذاشت. این زمان با شکوفایی ادبیات، هنر و آموزش مشخص می‌شود. ظهور اولین مدارس، تاریخ‌نگاری‌ها و آثار علمی، اساس توسعه آینده فرهنگ اوکراینی شده است. ترانه‌ها، افسانه‌ها و سنت‌های کازاکی حفظ و از نسلی به نسل دیگر منتقل شد و هویت اوکراینی را شکل داد.
معروف‌ترین اثر ادبی این دوره "گفته‌ای درباره لشکر ایگور" است که روح و شجاعت کازاک‌های اوکراینی را منعکس می‌کند. هنر آن زمان، از جمله نقاشی و موسیقی، نیز دستخوش تغییراتی شد و نفوذهای جدیدی پذیرفت که به شکل‌گیری سبک فرهنگی منحصربه‌فرد کمک کرد.
تاریخ هتمنشینا بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ اوکراین است که تمایل مردم به آزادی، خودمختاری و خودمدیریتی را منعکس می‌کند. این دوره زمانی، زمان احیای فرهنگی و خودآگاهی ملی شد، علیرغم چالش‌ها و سختی‌های متعدد. هتمنشینا بنیان‌گذار آینده اوکراین بود و بر توسعه معاصر آن تأثیر گذاشت. میراث به جا مانده از کازاک‌ها همچنان در قلب مردم اوکراین زنده است و نسل‌های جدید را برای مبارزه برای هویت و استقلال خود الهام می‌بخشند.