دانشنامه تاریخی
کیفستان روسیه — یک دولت قرون وسطایی است که از قرن نهم تا سیزدهم در سرزمین‌های اروپا شرقی وجود داشته است، با مرکزیت در کیف. این دوره تاریخی، بنیاد تشکیل هویت‌های ملی کشورهای امروزی اسلاوی، از جمله اوکراینی‌ها، بلاروسی‌ها و روس‌ها گردید. کیفستان روسیه نقش مهمی در توسعه سیستم‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی این منطقه ایفا کرد.
بر اساس حوادث‌نگاری‌ها، تأسیس کیفستان روسیه به دعوت واریگ‌ها در سال 862 میلادی مربوط می‌شود، زمانی که قبایل اسلاوی رهبر اسکاندیناویایی روریگ را برای مدیریت سرزمین‌های خود دعوت کردند. پس از مرگ او، قدرت به نسل‌های او منتقل شد و کیف به مرکز مهم تجاری و فرهنگی تبدیل گردید. شاهزاده‌گان اولگ، ایگور و Святوسلاو نقش اصلی را در تشکیل این دولت ایفا کردند، که مرزهای روسیه را گسترش دادند و موقعیت آن در تجارت را تقویت کردند.
کیفستان روسیه موقعیت جغرافیایی مناسبی بین اروپا غربی و شرق داشت که به تجارت فعال کمک می‌کرد. مسیرهای تجاری اصلی "از واریگ‌ها به یونان" و "از واریگ‌ها به عرب‌ها" بودند، که اسکاندیناوی را به بیزانس و کشورهای عربی متصل می‌کردند. این امر تبادل فرهنگی و توسعه شهر کیف را به عنوان مرکز تجاری مهم تسهیل کرد.
شاهزاده خانم الگا، اولین حکمران کیفستان روسیه، به خاطر اصلاحات و فعالیت‌های دیپلماتیکش شناخته شده است. پس از مرگ شوهرش، شاهزاده ایگور، او به مدیریت کشور پرداخت و روابط صلح‌آمیزی با بیزانس برقرار کرد که به تقویت روابط تجاری کمک کرد. الگا همچنین اصلاحات مدیریتی و مالیاتی را انجام داد که وضعیت مالی روسیه را بهبود بخشید.
شاهزاده Святوسلاو، پسر او، کار مادرش را ادامه داد و یکی از مشهورترین حکمرانان کیفستان روسیه شد. لشکرکشی‌های او سرزمین‌های دولت را گسترش داد و تأثیر آن را در بالکان‌ها و بیزانس تقویت کرد. Святوسلاو همچنین به‌طور فعال روابطی با خزران و دیگر ملت‌های همسایه توسعه داد که به ادغام روسیه در فرآیندهای تجاری و سیاسی بین‌المللی کمک کرد.
رویداد کلیدی در تاریخ کیفستان روسیه، پذیرش مسیحیت در سال 988 میلادی توسط شاهزاده ولادیمیر بود. او مسیحیت را از بیزانس به عنوان دین رسمی کشور انتخاب کرد که گام مهمی در ادغام روسیه در دنیای مسیحی و تقویت روابط با بیزانس بود. پذیرش مسیحیت تأثیر زیادی بر فرهنگ، هنر و معماری روسیه داشت. ساخت کلیساهایی مانند کلیسای سنت سوفیا در کیف به نمادی از عصر جدید تبدیل شد و مرکز زندگی روحانی گردید.
مسیحیت همچنین به توسعه نوشتار و آموزش کمک کرد. مبلغان بیزانسی نوشتار را با خود آوردند که به ایجاد اولین حوادث‌نگاری‌ها و مدارک به زبان اسلاوی کمک کرد. این امر پایه‌ای برای توسعه ادبیات و فرهنگ کیفستان روسیه شد.
دوره حکمرانی یاروسلاو حکیم (1019-1054) به عنوان عصر طلایی کیفستان روسیه محسوب می‌شود. او قدرت مرکزی را تقویت کرد و مجموعه‌ای از اصلاحات را برای بهبود سیستم حقوقی و مدیریت کشور انجام داد. یاروسلاو حکیم اولین سیستم حقوقی شناخته شده در روسیه را — "روسکی راستا" — تأسیس کرد که اصول اساسی عدالت و حفاظت از حقوق شهروندان را تثبیت کرد.
در این زمان کیفستان روسیه به توسعه فرهنگی و اقتصادی قابل توجهی دست یافت. در کیف، مدارس، کتابخانه‌ها و معابد تأسیس شدند. یاروسلاو همچنین روابط دیپلماتیک با کشورهای دیگر برقرار کرد که به تقویت موضع روسیه در عرصه بین‌المللی کمک کرد. حکمرانی او زمان شکوفایی فرهنگ، ادبیات و هنر بود که بنیادی مستحکم برای توسعه‌های بعدی ایجاد کرد.
پس از مرگ یاروسلاو حکیم، کیفستان روسیه با مشکلاتی مربوط به تفرقه سیاسی مواجه شد. تمایل شاهزاده‌گان به خودمختاری و اختلافات داخلی به تضعیف قدرت مرکزی منجر گردید. در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم، کیف به موضوع رقابت بین شاهزاده‌گان مختلف و کشورهای همجوار، مانند لهستان و مجارستان تبدیل گردید.
با گذشت زمان، نفوذ کیف به عنوان پایتخت روسیه کاهش یافت و مراکز دیگری مانند چرنیاو، پریاسلاول و ولادیمیر شروع به ظهور کردند. این تضعیف قدرت مرکزی به تکه‌تکه شدن منجر شد، که حفاظت از کشور را در برابر تهدیدات خارجی، از جمله حملات کوچ‌نشین‌ها، دشوار کرد.
کیفستان روسیه در قرن سیزدهم با تهدید جدی روبه‌رو شد، وقتی که مغول‌ها به سرزمین‌های آن حمله کردند. در سال 1240 کیف به دست خان مغول باتای سقوط کرد. این رویداد اوج فرآیند سقوط کیفستان روسیه و آغاز دوره یغمای مغول-تاتاری بود که بیش از دو قرن ادامه یافت.
تخریب کیف و از دست رفتن استقلال به عنوان ضربه سختی برای سرزمین‌های روسی تلقی شد. بسیاری از شاهزادگان سرزمین‌های خود را از دست دادند و فرهنگ و اقتصاد به شدت آسیب دیدند. به دنبال حمله مغولی، کیفستان روسیه به عنوان یک دولت واحد وجود خود را به پایان رساند، اما میراث آن در نهادهای سیاسی جدیدی مانند شاهزاده‌نشین ولادیمیر-سوزدال باقی ماند.
علی‌رغم سقوط، میراث کیفستان روسیه به تأثیر خود بر ملت‌های شرقی‌اسلاوی ادامه داد. اصول فرهنگی، حقوقی و مذهبی اصلی که در این دوره پایه‌گذاری شد، مبنای آینده کشورهای روسی، اوکراینی و بلاروسی گردید. مسیحیت، پذیرش نوشتار، اصول حقوقی و دستاوردهای فرهنگی کیف، هویت اسلاوی‌های شرقی را شکل دادند.
کیفستان روسیه میراث غنی‌ای در زمینه هنر، معماری، ادبیات و حقوق بر جای گذاشت که همچنان مورد مطالعه و ارج نهادن قرار می‌گیرد. آثار تاریخی، مانند کلیساها و قلعه‌ها، و همچنین آثار ادبی که از آن زمان باقی مانده‌اند، موضوع بررسی و توجه تاریخ‌نگاران، باستان‌شناسان و فرهنگ‌شناسان شده‌اند.
کیفستان روسیه یک مرحله مهم در تاریخ اروپا شرقی است که اساس‌های تشکیل هویت‌های ملی مدرن را گذاشت. دستاوردهای آن در فرهنگ، سیاست و اقتصاد سنگ بنای نسل‌های آینده گردید. تحقیق در مورد کیفستان روسیه به درک عمیق‌تری از ریشه‌ها و توسعه ملت‌های شرقی‌اسلاوی و ارزیابی اثرات این دوره بر فرهنگ و هویت معاصر کمک می‌کند.