تاریخ اوکراین به هزارهها برمیگردد و شامل رویدادهای متعددی است که هویت ملی و فرهنگ این سرزمین را شکل دادهاند. در طول قرون، اوکراین مکانی برای تداخل فرهنگها و تمدنهای مختلف بوده است که تأثیر عمیقی بر توسعه تاریخی آن گذاشته است.
نخستین آثار فعالیتهای انسانی در قلمرو اوکراین به دوران پارینهسنگی برمیگردد. شکلگیری نخستین تمدنها در دوران نوسنگی صورت گرفت، زمانی که گروههای فرهنگی مانند فرهنگ تریپولی و سکاها در اراضی امروزی اوکراین توسعه یافتند.
فرهنگ تریپولی (حدود 5500–2750 سال قبل از میلاد) یکی از معروفترین فرهنگهای باستانشناسی است که در قلمرو اوکراین شکل گرفت. این فرهنگ با سنتهای کشاورزی پیشرفته، ساخت خانه و هنر سفالگری مشخص میشود.
سکاها که در هزاره اول قبل از میلاد به قلمرو اوکراین آمدند، تأثیر قابل توجهی بر تاریخ گذاشتند. آنها یک دولت قدرتمند بر پایه دامپروری و زندگی کوچنشینی ایجاد کردند. پس از سکاها، سیرماها به این زمینها آمدند و سنتهای پیشینیان خود را ادامه دادند.
در قرن نهم در قلمرو اوکراین، کیفنشین روس شکل میگیرد - یک دولت قدرتمند که قبایل اسلاو شرقی را متحد کرده است. کیف به مرکز تجارت، فرهنگ و سیاست تبدیل میشود. بنیانگذار این دولت، کنت اولگ است که قبایل اسلاوی را متحد کرد.
در سال 988 کنت ولادیمیر Святославیچ مسیحیت را پذیرفت، که این اتفاق نقطه عطفی در تاریخ روس بود. مسیحیتخواهی روابط با بیزانس را تقویت کرد و منجر به تغییرات فرهنگی شد که بر کل تمدن اسلاو شرقی تأثیر گذاشت.
در قرن سیزدهم، کیفنشین روس تحت حمله ویرانگر مغول-تاتارها قرار میگیرد که به انحلال دولت منجر میشود. پس از روس، دوکنشینی لیتوانی بر این سرزمینها مسلط میشود و شروع به توسعه فعال میکند.
در قرون شانزدهم و هفدهم، مبارزه مردم اوکراین برای خودمختاری آغاز میشود که به تأسیس گتمننشین منجر میشود. راده پریاسلاو در سال 1654 یک لحظه مهم در تاریخ بود، زمانی که اوکراین قرارداد حمایت با پادشاهی مسکو امضا کرد.
در قرن هجده، اوکراین به تدریج خودمختاری خود را از دست میدهد و بخشی از امپراتوری روسیه میشود. این دوره با سرکوب خودآگاهی ملی و فرهنگ مشخص میشود. با این حال، در این زمان ادبیات و هنر اوکراین در حال ترقی است.
شخصیتهای مهم فرهنگ اوکراینی مانند ایوان کوتلیارفسکی و تاراس شفچنکو به توسعه زبان و ادبیات اوکراینی کمک کرده و آگاهی ملی را شکل میدهند.
نیمه اول قرن بیستم زمان فاجعه برای اوکراین بود. جنگ داخلی، قحطی 1932-1933 و جنگ جهانی دوم اثر عمیقی بر تاریخ کشور گذاشت. اوکراین دوباره در مرکز تنازعات سیاسی قرار گرفت و سرزمینهای آن مکان جنگها و اشغالها شد.
قحطی که میلیونها زندگی را گرفت، به عنوان نسلکشی علیه مردم اوکراین شناخته میشود.در دهههای اخیر، مسئله شناخت قحطی به عنوان نسلکشی به موضوع بحثهای بینالمللی تبدیل شده است.
در سال 1991 اوکراین استقلال خود را اعلام کرد که نتیجه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بود. در تاریخ 1 دسامبر 1991، در یک رفراندوم بیش از 90٪ شهروندان به استقلال رأی دادند.
از آغاز قرن 21، اوکراین با چالشهای سیاسی و اقتصادی مختلفی مواجه شده است. در سال 2014، کشور شاهد میدان و الحاق کریمه به روسیه بود که منجر به درگیریهای مداوم در شرق اوکراین شد.
تاریخ اوکراین تاریخ مبارزه برای آزادی و استقلال است. این تاریخ همچنان در حال توسعه است و رویدادهای معاصر در این کشور آینده آن را شکل میدهند. مردم اوکراین تلاش میکنند هویت و فرهنگ خود را حفظ کنند، علیرغم تمام آزمونها.