دانشنامه تاریخی
آزتک‌ها یکی از معروف‌ترین تمدن‌های باستانی مکزیک هستند که از قرن چهاردهم تا شانزدهم وجود داشتند. امپراتوری آن‌ها که قسمت زیادی از مکزیک امروزی را در بر می‌گرفت، به خاطر دستاوردهای خود در زمینه‌های معماری، علم، دین و هنر مشهور بود.
آزتک‌ها، یا مکزیک، در ناحیه دریاچه تِسکُکو شکل گرفتند و در سال 1325 پایتخت خود را تِنُشتیتلَن تأسیس کردند. به نظر می‌رسد که آن‌ها از قوم ناهوآ نشأت گرفته‌اند که از مناطق شمالی مکزیک مهاجرت کرده بودند.
دین آزتک‌ها polytheistic بود و آن‌ها به بسیاری از خدایان، هرکدام مسئول جنبه‌های مختلف زندگی، پرستش می‌کردند. زنده‌ترین خدایان شامل:
آزتک‌ها اعتقاد داشتند که برای حفظ نظم کاسمیک باید قربانی‌هایی، از جمله قربانی‌های انسانی، ارائه دهند. این آیین‌ها اغلب در معابد باشکوهی مانند معبد بزرگ در تِنُشتیتلَن انجام می‌شد.
جامعه آزتک‌ها به شدت سلسله‌مراتبی بود. در رأس آن‌ها یک حاکم (مکتزوم) قرار داشت و به دنبال او اشراف، کاهنان، بازرگانان و کشاورزان بودند. هر یک از این لایه‌ها حقوق و وظایف خاص خود را داشتند.
آزتک‌ها به زبان ناهوآ صحبت می‌کردند و خط مخصوص خود را داشتند که از نمادهای تصویری و هیروگلیف‌ها تشکیل شده بود. این موضوع به آن‌ها اجازه می‌داد تا سوابقی از حوادث نگه‌داری کنند، تجارت کنند و آثار ادبی خلق کنند.
اقتصاد آزتک‌ها بر پایه کشاورزی، به‌ویژه کشت ذرت، لوبیا و فلفل قرار داشت. آن‌ها از سیستم «چینیکا» — تبادل کار با زمین — استفاده می‌کردند. علاوه بر این، آزتک‌ها به‌طور فعال با قبیله‌های همسایه تجارت می‌کردند و یک شبکه تجاری قدرتمند را شکل می‌دادند.
آزتک‌ها به خاطر ساخت‌وسازهای معماری باشکوه خود شناخته شده‌اند. معابد و هرم‌هایی مانند هرم خورشید و هرم ماه در تئوتیوهواکان با اندازه و ساختار پیچیده‌اشان تحسین‌برانگیز هستند. هنر آزتک‌ها نیز پیشرفته بود: آن‌ها آثار زیبا از سفال، پارچه و جواهرات خلق می‌کردند.
امپراتوری آزتک‌ها پس از ورود کنکیستادورهای اسپانیایی به رهبری هرناندو کورتس در سال 1519 به زوال رسید. در سال 1521، پس از محاصره‌ای دو ساله، تِنُشتیتلَن تسخیر شد که به پایان تمدن آزتک‌ها انجامید. اسپانیایی‌ها بیماری‌هایی را با خود آوردند که تأثیر ویرانگری بر جمعیت محلی داشت.
با وجود افول امپراتوری، میراث آزتک‌ها همچنان زنده است. فرهنگ، زبان و سنت‌های آن‌ها تأثیر قابل توجهی بر جامعه مکزیکی مدرن داشته است. بسیاری از سنت‌ها، مانند جشن روز مردگان، ریشه‌هایی در فرهنگ آزتکی دارند.
آزتک‌ها یک تمدن یکتا و پیچیده هستند که سهم عمده‌ای در تاریخ بشر داشته‌اند. دستاوردهای آن‌ها در حوزه معماری، هنر و علم همچنان الهام‌بخش پژوهشگران و مردم در سرتاسر جهان می‌باشد.