تاریخی انcyclopedia
سریلانکا، چې د سیلون په نامه هم معروفه ده، یوه بډایه او څو اړخیزه تاریخ لري چې د ۲۵۰۰ کالو نه ډیر پکې شامل دی. دا هیواد د هند د فرعي ټاپو په جنوب کې موقعیت لري او د مختلفو فرهنګونو، دینونو او ژبو کور دی.
د سریلانکا په اړه لومړي یادونې په هندي متونو کې موندل کیږي، لکه "رامایان"، چیرې چې د میتولوژیکي سلطنت لانا سره تړلي پیښې بیان شوي. ارche او منطقي موندنې ښیي چې لومړي میشتونکي د ۳۰،۰۰۰ کالو په شاوخوا کې دې ټاپو ته راغلي. د ابتداییو میشتو ځایونه لکه انوراداپورا او پولون ناروا کې موندل شوي.
د میلاد نه مخکې په دریمه پیړۍ کې، په سریلانکا کې د بودیزم خپرولو پروسه پیل شوه د هغه د مبلغانو له لارې چې د امپراتور اشوک لخوا استول شوي وو. بودیزم غالب دین شو، او انوراداپورا ښار د بودیزم فرهنګ او تعلیم مرکز شو.
له اوومې پیړۍ څخه، په سریلانکا کې د سیاسي تفرقې دور پیل شوه، کله چې مختلفې دیناسټۍ د واک لپاره مبارزه کوله. په دې وخت کې د هند او نږدې ختیځ سره سوداګریزو اړیکو پراختیا وشوه.
د پنځمې پیړۍ په پای کې د سیګیرۍ دیناستي تأسیس شوه، چې مشهوره قلعه د سیګیرۍ په غار کې جوړه کړې. دا کمپلیکس د هغه وخت د معمارۍ د نابغه او فرهنګ سمبول شو.
د شلمې پیړۍ په لومړۍ برخه کې، اروپایي استعماري ځواکونه د سریلانکا د تسخیر پیل وکړ. پرتغاليانو لومړی د ټاپو یوه برخه ونیوله، وروسته هالندی راغلل، او بیا برطانوي. په ۱۸۱۵ کال کې، ټاپو د برطانوی مستعمرې شوه او سیلون نوم ورکړل شو.
د شلمې پیړۍ په پیل کې، په سریلانکا کې د ازادۍ لپاره تحریکونه پیل شول چې مختلفې سیاسي ادارې یې رهبري کوله. په ۱۹۴۸ کال کې، سریلانکا د برطانیې نه ازادي ترلاسه کړه او یوه ډیموکراتیک هیواد شو.
ازادي نوي چیلنجونه رامنځته کړل، چې داخلي شخړې هم شاملې وې. د ۱۹۸۳ نه تر ۲۰۰۹ کال پورې، هیواد د حکومتي ځواکونو او تامیل ټایګرو تر منځ د مدني جګړې شاهد و، چې د تامیل خلکو لپاره د خودمختارۍ لپاره مبارزه کوله.
په ۲۰۰۹ کال کې چې جګړه پای ته ورسېده، سریلانکا د بیا رغونې او ملي مصالحت چیلنجونو سره مخ شوه. د هیواد اقتصاد پیل شو او دا یوه مشهور سیاحتي منزل شو.
سریلانکا یو بډایه کلتوري میراث لري چې په کې بودیستي رازونه، استعماري معمارۍ او مختلفې دودونه شامل دي. د دې هیواد اصلي ژبې سینګلی او تامیل دي، او بودیزم، هندویزم، اسلام او مسیحیت د دې هیواد اصلي دینونه دي.
سره له دې چې پرمختګونه شته، سریلانکا لاهم د اقتصادي ستونزو، اقلیم تغيراتو او سیاسي بې ثباتۍ سره مخ ده. مګر د دې هیواد خلک د ښه راتلونکې لپاره امید لري.
د سریلانکا تاریخ د مقاومت، تنوع او بډایه کلتوري میراث تاریخ دی. د دې تاریخ پوهیدل موږ سره مرسته کوي تر څو د هیواد اوسنی حالت او د راتلونکي پوتنسیال ښه درک کړو.