دانشنامه تاریخی
دوره شوروی در تاریخ ارمنستان پس از انقلاب اکتبر 1917 آغاز شد و تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 ادامه یافت. این مرحله مملو از رویدادهایی بود که تأثیر قابل توجهی بر توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور گذاشت. بیایید نکات کلیدی این دوره، دستاوردها و مشکلات آن را بررسی کنیم.
پس از پایان جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراتوری عثمانی، ارمنستان در سال 1920 استقلال خود را اعلام کرد. اما به زودی به دست نیروهای شوروی اشغال شد و در 29 نوامبر 1920 جمهوری سوسیالیستی شوروی ارمنستان (آر.اس.اس.ر) تأسیس شد. این رویداد قدمی مهم در تاریخ مردم ارمنستان بود.
آر.اس.اس.ر بخشی از جمهوری سوسیالیستی فدراتیو قفقاز بود و در سال 1936 به جمهوری اتحاد تبدیل شد. در این دوره اصلاحات ارضی و جمعی سازی آغاز شد که به طور قابل توجهی ساختار کشاورزی را تغییر داد. کلکوزها تأسیس شدند که منجر به تغییر شیوه‌های سنتی کشاورزی گردید.
در دهه 1930، صنعتی‌سازی فعال در ارمنستان آغاز شد. کارخانه‌ها و کارگاه‌های جدید ساخته شد و همچنین زیرساخت‌های انرژی توسعه یافت. صنایع کلیدی شامل:
ارمنستان همچنین به مرکز مهمی برای تولید سلاح و مهمات در طول جنگ جهانی دوم تبدیل شد. در کشور تحقیقات علمی نیز به طور فعال توسعه یافت که باعث ارتقاء سطح آموزش و مهارت‌های حرفه‌ای جمعیت گردید.
در دوره شوروی، آموزش و فرهنگ در ارمنستان توسعه قابل توجهی یافت. در این زمان، موسسات آموزشی جدیدی از جمله موسسات فنی و دانشگاه‌ها تأسیس شد. توجه اصلی به:
ادبیات و هنر ارمنی نیز توسعه یافت و بسیاری از نویسندگان، شاعران و هنرمندان به موفقیت‌های چشمگیری دست یافتند. شخصیت‌های مشهوری مانند آوتیک ایزاکیان و سرگئی پاراجانوف اثر قابل توجهی در فرهنگ ارمنستان باقی گذاشتند و به نمادهایی از خودآگاهی ملی تبدیل شدند.
در طول جنگ جهانی دوم، ارمنی‌ها به طور فعال در عملیات نظامی شرکت کردند. هزاران سرباز به جبهه اعزام شدند و بسیاری از آن‌ها به قهرمانان اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شدند. ارمنی‌ها در نبردهای کلیدی مانند نبرد استالینگراد و نبرد قفقاز جنگیدند. زنان نیز سهم قابل توجهی داشتند و در کارخانه‌ها و کشاورزی کار می‌کردند.
زمان پس از جنگ، زمان بازسازی و توسعه بود. ارمنستان اقتصاد خود را که به شدت در طول جنگ آسیب دیده بود، احیا کرد و به طور فعال به توسعه صنعت، کشاورزی و زیرساخت‌ها پرداخت.
با وجود دستاوردها، دوره شوروی در ارمنستان نیز با چالش‌ها و مشکلات جدی همراه بود. سرکوب‌های سیاسی، به ویژه در دوره استالین، به رنج بسیاری از مردم انجامید. روشنفکران، دانشمندان و فعالان فرهنگی تحت آزار و اذیت قرار گرفتند که تأثیر منفی بر زندگی فرهنگی کشور گذاشت.
در دهه‌های 1960 و 70، در ارمنستان تغییراتی مرتبط با دِستالینی‌سازی رخ داد. برخی از تشدید کنترل سیاسی کاهش یافت به طوری که اجازه داده شد که تعداد بیشتری از هنرمندان و دانشمندان ارمنی به فعالیت‌های خود ادامه دهند. با این حال، سانسور همچنان وجود داشت و آزادی بیان تحت کنترل دولت باقی ماند.
از اواخر دهه 1980، در اتحاد جماهیر شوروی پروسه‌های گلاسنوست و پریسترویکا آغاز شد که بر موقعیت در ارمنستان تأثیر گذاشت. خودآگاهی ملی افزایش یافت و اعتراضات عمومی برای حقوق ارمنی‌ها، از جمله حقوق جمعیت ارمنی در قره‌باغ کوهستانی آغاز شد. در سال 1988، منطقه خودمختار قره‌باغ کوهستانی از تصمیم خود برای پیوستن به ارمنستان خبر داد که منجر به درگیری قومی با آذربایجان شد.
در سال 1990، ارمنستان استقلال خود را اعلام کرد و در سال 1991، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به یک کشور مستقل تبدیل شد. این فرآیند به همراه شرایط سخت اجتماعی و اقتصادی و درگیری‌ها بود، اما تمایل به استقلال به عنوان محرک اصلی برای مردم ارمنستان باقی ماند.
دوره شوروی در تاریخ ارمنستان زمان تغییرات قابل توجهی بود، چه مثبت و چه منفی. این دوره اثر عمیقی بر زندگی مردم ارمنستان گذاشت و نقش کلیدی در شکل‌گیری دولت مدرن ارمنستان ایفا کرد. استقلالی که در سال 1991 به دست آمد، نتیجة سال‌ها مبارزه برای آزادی و حقوق مردم ارمنستان بود.