دانشنامه تاریخی
دوره نوزایی در فرانسه، که تقریباً از قرن چهاردهم تا شانزدهم را در بر می‌گیرد، زمانی برای تغییرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قابل توجه بود. این دوره نشان‌دهنده انتقال از جهان‌بینی قرون وسطایی به رویکردی مدرن‌تر و انسانی‌تر به زندگی بود. به موازات این موضوع، اصلاحات که در قرن شانزدهم آغاز شد، بر نقشه مذهبی اروپا تأثیر گذاشت و تغییرات عمیقی در جامعه به وجود آورد که فرانسه را نیز تحت تأثیر قرار داد. این دو فرآیند، هرچند که از نظر ماهیت متفاوت بودند، اهمیت زیادی برای شکل‌گیری هویت مدرن فرانسوی داشتند.
نوزایی در فرانسه پاسخی به تغییرات فرهنگی و فکری بود که در ایتالیا و سایر بخش‌های اروپا رخ می‌داد. ایده‌های اصلی انسان‌گرایی که انسان و توانایی‌های او را ستایش می‌کردند و همچنین بازگشت به متون کلاسیک باستان، شروع به گسترش در جامعه فرانسه کردند. این ایده‌ها در هنر، ادبیات و فلسفه بازتاب یافتند.
در اوایل قرن پانزدهم، با حکومت کارل هفتم، فرانسه شاهد رشد اقتصادی و فرهنگی قابل توجهی بود. در دوره حکومت لوئی یازدهم، که در سال 1461 به سلطنت رسید، دوره تقویت قدرت مرکزی آغاز شد. این امر به توسعه تجارت و تبادل فرهنگی کمک کرد. بسیاری از هنرمندان و دانشمندان فرانسوی شروع به سفر به ایتالیا کردند تا هنر و فلسفه باستان را مطالعه کرده و سپس دانش خود را به فرانسه برگردانند.
نوزایی در فرانسه منجر به خلق بسیاری از آثار هنری و معماری شد که به نمادهای این دوره تبدیل شدند. معماران شروع به استفاده از سبک‌های جدید کردند که شامل عناصر معماری کلاسیک مانند ستون‌ها و قوس‌ها بود. قلعه‌ها و کلیساها، مانند شنفو و شامبور، نمونه‌هایی از سبک رنسانس فرانسوی شدند.
هنرمندان مشهور، مانند کلود لوران و Pierre de Rubens، تصاویری خلق کردند که زیبایی طبیعت و احساسات انسانی را به تصویر می‌کشیدند. ادبیات نیز به اوج جدیدی رسید. آثار نویسندگانی همچون فرانسوا رابل و میشل دو مونته‌نی نمادهای علاقه دوباره به طبیعت انسانی و فردیت بودند.
انسان‌گرایی پایه‌گذار جنبش فکری نوزایی در فرانسه بود. دانشمندان و فیلسوفانی مانند اراسموس روتردامی و ژان بودن به بررسی طبیعت انسانی و ارزش‌های اخلاقی پرداختند و بر اهمیت آموزش و عقل تأکید کردند. این رویکرد به تحلیل انتقادی دگماهای مذهبی و اجتماعی آن زمان کمک کرد.
دانشگاه‌ها، مانند دانشگاه پاریس، نیز اهمیت فراوانی داشتند و به مراکز تفکر انسان‌گرایانه تبدیل شدند. در اینجا دانشمندان، نویسندگان و سیاستمداران آینده آموزش دیدند که به توسعه علم و فلسفه کمک کردند. انسان‌گرایی افق‌های جدیدی برای توسعه ادبیات و هنر گشود که به نوبه خود به شکل‌گیری ایده‌ها و مفاهیم جدید کمک کرد.
اصلاحات، که در اوایل قرن شانزدهم آغاز شد، تأثیر عمیقی بر زندگی مذهبی فرانسه گذاشت. تحت تأثیر ایده‌های مارتین لوتر و ژان کلدن، پروتستان‌ها شروع به مخالفت با کلیسای کاتولیک کردند و او را به فساد و سو استفاده متهم کردند. این ایده‌ها در دل‌های بسیاری از فرانسوی‌ها طنین‌انداز شد و حرکتی برای تغییرات مذهبی آغاز گردید.
در سال 1534، ژان کلدن که به ژنو رفته بود، جامعه پروتستانی جدیدی تأسیس کرد که به مرکز اصلاحات تبدیل شد. نظریه کلدنی که بر پیش‌تعین و ایمان شخصی تأکید داشت، بسیاری از پیروان را در فرانسه جذب کرد. به این ترتیب، جنبش‌های پروتستانی مانند هوجنوت‌ها شکل گرفتند که به نیروی قابل توجهی در کشور تبدیل شدند.
اصلاحات در فرانسه به یک سری جنگ‌های مذهبی بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها منجر شد که از اواسط قرن شانزدهم تا پایان قرن هفدهم کشور را در بر گرفت. این درگیری‌ها که به عنوان جنگ‌های مذهبی شناخته می‌شوند، رنج و ویرانی‌های بسیاری را به همراه داشت. اولین جنگ در سال 1562 آغاز شد و در سال 1572، کشتار شب بارواقه مشهور اتفاق افتاد که در آن هزاران هوجنوت در پاریس کشته شدند.
این درگیری‌ها تا سال 1598 ادامه یافت، زمانی که هنری چهارم فرمان نانتی را صادر کرد که آزادی عقیده را برای هوجنوت‌ها تضمین کرده و به جنگ‌ها پایان داد. اما با وجود تلاش‌ها برای برقراری صلح، تضادهای مذهبی همچنان ادامه یافت و بر جامعه فرانسه تأثیر گذاشت.
نوزایی و اصلاحات تأثیر عمیقی بر جامعه فرانسه گذاشتند و ساختارهای فرهنگی، مذهبی و اجتماعی آن را تغییر دادند. انسان‌گرایی و ایده‌های فلسفی نوین به رشد تفکر علمی و تحلیل انتقادی کمک کرد که زمینه‌ساز تغییرات آینده در اروپا شد.
اصلاحات همچنین به ظهور جوامع و ایده‌های مذهبی جدیدی منجر شد که تأثیر خود را بر فرهنگ فرانسه در طول قرن‌ها ادامه دادند. پروتستانتیسم به عنصر مهمی از هویت فرانسوی تبدیل شد، با وجود درگیری‌ها و تضادهای مذهبی. این دوره همچنین پایه‌گذار شکل‌گیری دولت سکولار مدرن شد.
نوزایی و اصلاحات در فرانسه مراحل مهمی در تاریخ کشور بودند که نقشه فرهنگی و مذهبی آن را دگرگون کردند. این فرآیندها نه تنها بر هنر و علم تأثیر گذاشتند بلکه ایده‌های جدیدی را شکل دادند که در آینده توسعه یافتند. بررسی این دوره به درک بهتر ریشه‌های فرانسه مدرن و تنوع آن کمک می‌کند.