دانشنامه تاریخی
کرواسی در قلمرو اتریش-مجارستان (۱۸۶۷-۱۹۱۸) دوره‌ای کلیدی در تاریخ این کشور را تشکیل می‌دهد، زمانی که تحت مدیریت امپراتوری چند ملیتی قرار گرفت. این زمان مملو از تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بود که تأثیرات عمده‌ای بر رشد کرواسی داشت. ورود کرواسی به قلمرو اتریش-مجارستان به شرایط تاریخی و همچنین به تغییرات در وضعیت سیاسی در بالکان و اروپا مرتبط است.
پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی در پایان قرن هفدهم و سلسله جنگ‌ها، کرواسی تحت کنترل امپراتوری اتریش قرار گرفت. در سال ۱۸۶۷، تأسیس اتریش-مجارستان اعلام شد که به واقعیت‌های سیاسی جدیدی برای مردم کرواسی منجر شد. کرواسی بخشی از پادشاهی کرواسی و اسلاونی شد که در قلمرو امپراتوری اتریش-مجارستان قرار داشت. این تقسیم قدرت بین مجارستان و اتریش تأثیر زیادی بر زندگی سیاسی کشور گذاشت.
زیر مدیریت اتریش-مجارستان، کرواسی برخی از درجات خودمختاری را دریافت کرد، اما امور داخلی آن تحت کنترل دولت مجارستان بود. ادارات اتریشی و مجارستانی سیاست‌هایی را دنبال می‌کردند که غالباً منافع مردم محلی را نادیده می‌گرفت. این باعث نارضایتی و رشد هویت ملی در میان کرواتها شد. زندگی سیاسی مملو از مبارزات حزبی بود که در آن گروه‌های سیاسی مختلف تلاش می‌کردند حقوق کرواسی و خودمختاری آن را حفاظت کنند.
ساختار اجتماعی کرواسی نیز در دوره حکم‌روایی اتریش-مجارستان دستخوش تغییرات شد. رشد صنعت و کشاورزی فرصت‌های شغلی جدیدی به وجود آورد و به شهری شدن کمک کرد. شهرهایی مانند زاگرب، اسپلیت و رییکا به مراکز رشد صنعتی تبدیل شدند که منجر به مهاجرت مردم از روستاها به شهرها شد.
با وجود دستاوردهای اقتصادی، مشکلات اجتماعی مانند فقر و نابرابری همچنان وجود داشتند. در این زمان تفاوت‌های طبقاتی افزایش یافت که گهگاه به ناآرامی‌های اجتماعی و اعتراضات منجر می‌شد. جنبش‌های کارگری شروع به رشد کردند و مردم برای دفاع از حقوق خود شروع به اتحاد کردند که پیش‌درآمدی برای تغییرات آینده در جامعه شد.
اتریش-مجارستان سهم قابل توجهی در توسعه اقتصادی کرواسی داشت. ساخت راه‌آهن‌ها و ارتباطات مدرن به ادغام کرواسی در اقتصاد کل این امپراتوری کمک کرد. توسعه حمل و نقل و تجارت به رشد ارتباطات اقتصادی با سایر مناطق و همچنین افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت و کشاورزی منجر شد.
کشاورزی همچنان بخش مهمی از اقتصاد را تشکیل می‌داد و کشاورزان کروات شروع به به‌کارگیری روش‌های جدید کشاورزی کردند. این به افزایش تولید و تنوع محصولات کشاورزی کمک کرد. با این حال، بخش عمده‌ای از سود به مناطق مرکزی امپراتوری منتقل می‌شد که باعث نارضایتی تولیدکنندگان محلی می‌شد.
زندگی فرهنگی در کرواسی در این دوره غنی و متنوع بود. در شرایط یک جامعه چندملیتی، تعامل سنت‌های فرهنگی مختلف انجام می‌شد. ادبیات، موسیقی و هنر کرواستی شروع به توسعه کردند و نویسندگانی مانند ایو آندریچ و آناتولی توپال به شهرت جهانی رسیدند.
آموزش در دسترس‌تر شد و موسسات آموزشی جدیدی آغاز به کار کردند که به گسترش هویت ملی کمک کرد. کرواتها به هویت فرهنگی خود افتخار کردند و علاقه به سنت‌ها و زبان محلی افزایش یافت. در این زمان، تلاش‌هایی برای کدگذاری زبان کرواتی و توسعه استانداردها برای آموزش آن آغاز شد.
در پایان قرن نوزدهم، جنبش ملی در کرواسی به قوت خود رسید. احزاب سیاسی مانند حزب مردم کرواسی به نمایندگی از حقوق مردم کروات و خودمختاری بیشتر در چارچوب اتریش-مجارستان شروع به فعالیت کردند. کرواتها خواستار شناسایی زبان و فرهنگ خود و همچنین نمایندگی در پارلمان مجارستان بودند.
جنبش‌های ملی در سایر بخش‌های امپراتوری نیز بر کرواسی تأثیر گذاشتند و این کشور بخشی از زمینه وسیع‌تری برای مبارزه برای حقوق ملل شد. این روند به تقویت هویت ملی و آماده‌سازی زمینه برای تغییرات سیاسی آینده منجر شد.
با آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، اتریش-مجارستان با مشکلات اقتصادی و سیاسی جدی مواجه شد. جنگ به خسارات اقتصادی و همچنین ناپایداری اجتماعی منجر شد. در سایه جنگ و احساسات انقلابی در اروپا، در سال ۱۹۱۸، اتریش-مجارستان فروپاشید و کرواسی دوباره فرصتی برای توسعه مستقل به دست آورد.
پس از پایان جنگ، کرواسی به قلمرو جدیدی از پادشاهی صرب‌ها، کرواتها و اسلوونی‌ها پیوست که آغازگر یک دوره جدید در تاریخ آن بود. دوره حکمرانی اتریش-مجارستان علیرغم تمام دشواری‌ها، میراث قابل توجهی به جا گذاشت که هنوز بر جامعه معاصر کرواسی تأثیرگذار است.
میراث دوره اتریش-مجارستان را می‌توان در جنبه‌های مختلف زندگی کرواسی مشاهده کرد. معماری آن زمان، از جمله ساختمان‌های سبک مدرن، همچنان جلب توجه گردشگران را می‌کند. شهرهایی مانند زاگرب، اسپلیت و رییکا بسیاری از نمونه‌های معماری اتریش-مجارستان را حفظ کرده‌اند که آنها را از نظر تاریخی بسیار مهم می‌کند.
دستاوردهای فرهنگی این زمان، مانند ادبیات و هنر نیز همچنان مرتبط باقی مانده‌اند. اینها یادآوری مهمی از اینکه چگونه شرایط سیاسی پیچیده می‌تواند بر فرهنگ و جامعه تأثیر بگذارد، هستند. ادبیات کرواتی، غنی از سنت‌ها و نویسندگان با استعداد، همچنان در حال توسعه است و نویسندگان معاصر غالباً به تجربیات تاریخی به دست آمده در دوره اتریش-مجارستان اشاره می‌کنند.
کرواسی در قلمرو اتریش-مجارستان مرحله‌ای مهم در تاریخ آن بود که میراث قابل توجهی از خود به جا گذاشت. تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که در این دوره به وقوع پیوست، چهره مدرن کشور را شکل داد. درک این زمان به ما اجازه می‌دهد تا روندهای تاریخی پیچیده‌ای را که به شکل‌گیری هویت کرواتی و آگاهی ملی منجر شد، بهتر بشناسیم. کرواسی، به عنوان بخشی از یک امپراتوری چند ملیتی، آزمایش‌هایی را پشت سر گذاشت که اساس توسعه آینده‌اش و ادغام در زمینه اروپایی را تشکیل می‌دهد.