دانشنامه تاریخی
کانادا، به عنوان کشوری با تاریخ غنی و سیستم سیاسی منحصر به فرد، دارای اسناد تاریخی متعدد است که نقش کلیدی در شکل‌دهی به هویت ملی، قوانین و نهادهای آن ایفا کرده‌اند. این اسناد جنبه‌های مختلف تاریخ کانادا را در برمی‌گیرد و از دوره استعمار شروع و تا شکل‌گیری کانادا مدرن به عنوان یک کشور مستقل ادامه دارد. در این زمینه می‌توان چندین سند تاریخی مهم را که بر توسعه کشور تأثیر گذاشته‌اند، برجسته کرد.
یکی از مهم‌ترین اسناد در تاریخ کانادا قانون آمریکای شمالی بریتانیایی 1867 است که پایه‌گذار ایجاد کنفدراسیون کانادا شد. این قانون شامل چهار مستعمره: انتاریو، کبک، نوا اسکوشیا و نیو برانزویک در یک موجودیت سیاسی واحد بود. این قانون ساختار دولت، اختیارات استان‌ها و فدراسیون را تعیین کرد و همچنین مبنای شکل‌گیری پارلمان و سیستم حکومت را فراهم کرد. این سند یک نقطه عطف مهم در فرآیند تشکیل ملت کانادا و دستیابی تدریجی به خودمختاری از بریتانیا به شمار می‌آید.
ایده اصلی قانون آمریکای شمالی بریتانیایی ایجاد یک دولت «فدراتیو» با سیستم حکومتی دو سطحی بود. طبق این قانون، کانادا وضعیت دومینون در چارچوب امپراتوری بریتانیا را دریافت کرد که به این معنا بود که کشور تحت حاکمیت بریتانیا باقی ماند، اما درجاتی از خودمخاطی را به دست آورد. به همین دلیل، این سند اولین گام در راه دستیابی کامل کانادا به استقلال بود که بعدها محقق شد.
یکی دیگر از اسناد مهم عرف و حقوق کانادا 1982 است که بخشی از قانون اساسی کانادا شد و حقوق و آزادی‌های بنیادی شهروندان را تثبیت کرد. عرف به طرز قابل توجهی حقوق بشر را در کانادا گسترش داد، از جمله آزادی بیان، آزادی وجدان، حق شرکت در زندگی سیاسی، حق محاکمه عادلانه و بسیاری دیگر. این سند به عنوان سنگ بنای سیستم حقوقی کانادا عمل کرد و حفاظت از حقوق اقلیت‌ها را تقویت کرد.
عرف و حقوق به خاطر زمان خود بی‌نظیر بود، زیرا نه تنها حقوق شهروندان را تضمین می‌کرد، بلکه روش‌های حفاظت از آن‌ها را نیز مشخص می‌کرد، از جمله امکان بررسی قضایی قوانین ناقض این حقوق. این سند گام مهمی در فرآیند دمکراتیزه کردن کانادا و تقویت استقلال آن در معنای حقوقی بود.
یکی از اسناد مهم در تاریخ کانادا قانون اتحاد 1841 است که پیش‌نیاز قانونی امریکای شمالی بریتانیایی بود. هدف قانون اتحاد، تنظیم تنش میان مستعمرات انگلیسی‌زبان و فرانسه‌زبان در کانادا، به‌ویژه بین کانادای بالا و کانادای پایین (امروزه انتاریو و کبک) بود. این سند یک سیستم اداره واحد ایجاد کرد که به بهبود تعامل میان مستعمرات کمک کرد، اما همچنین موجب اعتراضات سیاسی و اجتماعی زیادی، به‌ویژه در میان فرانسوی‌زبان‌ها شد.
قانون اتحاد مستعمره‌ای واحد به نام کانادا ایجاد کرد که به دو بخش تقسیم می‌شد و یک پارلمان مشترک را تأسیس کرد، اما درجه قابل توجهی از خودمختاری برای هر دو بخش باقی ماند. این قانون نقش مهمی در تکامل سیاسی آتی کشور ایفا کرد و پایه‌گذار اتحاد گسترده‌تر کانادا در آینده شد.
قانون اساسی کانادا 1982 یکی از مهم‌ترین اسناد در تاریخ کانادا است. تا این زمان، تقریباً به مدت یک قرن، سند اصلی قانونی قانون اساسی 1867 و همچنین قوانین بریتانیا، مانند قانون آمریکای شمالی بریتانیایی بود. در 1982، قانون اساسی کانادا پذیرش شد که به طور کامل قوانین بریتانیایی را جایگزین کرد و استقلال حقوقی کامل را به کانادا بخشید.
قانون اساسی 1982 شامل عرف و حقوق بود و همچنین اصول مهمی از ساختار دولتی، مانند فدرالیسم، دموکراسی پارلمانی و دولت قانون را تثبیت کرد. این سند حقوق حق تعیین سرنوشت را برای اقوام بومی کانادا تضمین کرد و اصول کلیدی عملکرد تمامی ساختارهای دولتی را تعیین کرد.
گام مهم دیگری در تاریخ تشکیل حقوقی کانادا قانون 1931 است، که همچنین تحت عنوان قانون وستمینستر شناخته می‌شود و به کانادا خودمختاری کامل در مسائل قانون‌گذاری اعطا کرد و مداخله بریتانیا در امور داخلی آن را محدود کرد. این سند آغازگر فرآیند انتقال کانادا از دومینون بریتانیا به یک کشور مستقل بود که می‌توانست سیاست خارجی خود را انجام دهد و قراردادهای بین‌المللی را بدون مداخله دولت بریتانیا منعقد کند.
با این حال، علی‌رغم گام قابل توجهی که به سمت استقلال برداشت، قانون 1931 حقوقی استقلال کامل را به کانادا نداد. کشور هنوز تحت چارچوب امپراتوری بریتانیا باقی ماند و استقلال قانونی نهایی فقط با پذیرش قانون اساسی 1982 به دست آمد. با این وجود، قانون 1931 گام مهمی در راستای دستیابی کامل به استقلال قانونی و سیاسی کانادا بود.
قانون مهاجرت و شهروندی 1977 گامی مهم در تشکیل سیاست دولتی کانادا در زمینه مهاجرت بود. این سند روند دریافت شهروندی، حقوق مهاجران و همچنین معیارهای جدید را برای ورود و خروج از کشور تعیین کرد. تصویب این قانون منعکس‌کننده تغییرات در وضعیت جهانی مهاجرت و همچنین نیازهای جامعه کانادا برای جذب متخصصان و کارگران با مهارت‌های بالا بود.
از زمان تصویب، قانون مهاجرت و شهروندی چندین بار تغییر و به‌روزرسانی شده است، اما در اصل آن هنوز هم عنصر مهمی از سیاست مهاجرت کانادا باقی مانده و به حفظ تنوع و ادغام مهاجران در جامعه کمک می‌کند.
اسناد تاریخی مشهور کانادا بخش بسیار مهمی از هویت ملی آن را تشکیل می‌دهند. این اسناد نه تنها مراحل تکامل سیاسی و حقوقی کشور را منعکس می‌کنند، بلکه نشان می‌دهند که چگونه کانادا در طول سال‌ها در تلاش برای دستیابی به حقایق خود بوده است.