دانشنامه تاریخی
تاریخ اردن شامل چندین هزاره است و این کشور در خاورمیانه شاهد بسیاری از رویدادهای تاریخی و تغییرات فرهنگی بوده است. از تمدن‌های باستانی تا دولت مدرن، اردن تاریخی غنی دارد که بسیاری از جنبه‌های جامعه و سیاست کنونی آن را تعریف می‌کند.
سرزمین اردن امروزی از زمان‌های دور مسکونی بوده است. اینجا تمدن‌هایی مانند عمونی‌ها، موابی‌ها و ادومی‌ها وجود داشته‌اند. در قرن هفتم پیش از میلاد، پادشاهی عمون تأسیس شد که مرکز آن شهر ربه عمون (امروزه امان) بود. این دولت به لطف تجارت و کشاورزی رونق یافت و نفوذ آن به مناطق همسایه گسترش یافت.
در قرن چهارم پیش از میلاد، اردن تحت تأثیر مقدونی‌ها بعد از فتح‌های اسکندر مقدونی قرار گرفت. پس از مرگ او، این منطقه بخشی از سلسله‌های هلنیستی مختلف از جمله سلوکیان شد. این دوره با ترکیب فرهنگ‌ها، زبان‌ها و ادیان مشخص می‌شود.
از سال ۶۳ پیش از میلاد، اردن بخشی از امپراتوری روم شد و به استان یهودیه ملحق گردید. رومی‌ها زیرساخت‌ها را توسعه دادند، جاده‌ها و شهرهایی از جمله جرش و پترا را ساختند. این شهرها به عنوان مراکز تجاری مهمی شناخته می‌شدند که به خاطر معماری و دستاوردهای فرهنگی‌شان معروف بودند.
با سقوط امپراتوری روم در قرن چهارم میلادی، اردن بخشی از امپراتوری بیزانس شد. مسیحیت به عنوان دین غالب درآمد و کلیساهای متعددی ساخته شد. این دوره همچنین با درگیری‌های داخلی و مبارزه برای قدرت مشخص شد.
در قرن هفتم، با فتوحات عربی، اردن بخشی از خلافت شد. اسلام به سرعت در این منطقه گسترش یافت و دین جدید تأثیر عمیقی بر فرهنگ و جامعه محلی گذاشت. شهری که در این دوره اهمیت خاصی پیدا کرد، معان بود که به مرکز تجاری مهمی تبدیل شد.
در سده‌های بعد، اردن شاهد چندین دودمان بود، از جمله امویان و عباسیان که تأثیر خود را بر فرهنگ و معماری منطقه گذاشتند.
از اواخر قرن ۱۵، اردن بخشی از امپراتوری عثمانی شد. عثمانی‌ها به مدت چهار قرن بر این منطقه حکومت کردند و به ثبات سیاسی و توسعه تجارت کمک کردند. در این دوران جاده‌ها، پل‌ها و دیگر زیرساخت‌ها ساخته شدند.
با این حال، در اواخر قرن ۱۹، قدرت عثمانی شروع به ضعیف شدن کرد، که این امر به افزایش احساسات ملی‌گرایی و تمایل به استقلال در میان ملت‌های عرب منجر شد. در طی جنگ جهانی اول، شورش‌های عربی علیه سلطنت عثمانی فعال‌تر شد و اردن به میدانی برای نبرد تبدیل شد.
پس از اتمام جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۸، اردن تحت قیمومیت بریتانیا قرار گرفت. این دوره با بی‌ثباتی سیاسی و درگیری‌ها بین گروه‌های قومی و مذهبی مختلف مشخص شد. اداره بریتانیا در مدیریت با مشکلاتی روبرو شد و در سال ۱۹۲۱ امارت تراس‌اردن تحت رهبری امیر عبدالله تأسیس شد.
در سال ۱۹۴۶، تراس‌اردن به استقلال کامل دست یافت و به اردن تغییر نام داد. ساختار دولتی جدید بر پایه سلطنت مشروطه بنا نهاده شد و عبدالله اول به عنوان نخستین پادشاه اردن منصوب شد. با این حال، پس از جنگ ۱۹۴۸ با اسرائیل، اردن بخشی از سرزمین خود را از دست داد که شامل کرانه غربی رود اردن می‌شود.
در دهه‌های بعدی، اردن با چالش‌های مختلفی روبرو شد، از جمله مشکلات اقتصادی، ناآرامی‌ها در خاورمیانه و هجوم پناهندگان از کشورهای همسایه. در سال ۱۹۶۷، اردن دوباره بخشی از سرزمین خود را به دلیل جنگ شش روزه با اسرائیل از دست داد.
با این حال، اردن نسبت به سایر کشورهای عربی ثبات نسبی را حفظ کرده است. پادشاه حسین، که از ۱۹۵۲ تا ۱۹۹۹ فرمانروایی کرد، اصلاحات انجام داد و به توسعه اقتصادی تلاش کرد. جانشین او، پادشاه عبدالله دوم، به ادامه این سیاست‌ها که به تقویت دموکراسی و توسعه کشور هدایت می‌شود، ادامه می‌دهد.
تاریخ اردن داستانی از استقامت، سازگاری و تلاش برای توسعه است. پس از گذراندن آزمون‌ها و تغییرات متعدد، این کشور امروز یکی از بازیگران مهم در عرصه خاورمیانه است. علیرغم تمام چالش‌ها، اردن همچنان به دنبال ثبات، رونق و بهبود زندگی شهروندان خود است و در عین حال میراث فرهنگی و هویت خود را حفظ می‌کند.