دانشنامه تاریخی
عراق، که در تقاطع تمدن‌های باستانی واقع شده است، تاریخ غنی و پیچیده‌ای دارد که هزاران سال را در بر می‌گیرد. در این سرزمین یکی از نخستین تمدن‌های بشری، از جمله سومر، آکد، بابل و آشور شکل گرفته است.
سومری‌ها، که در جنوب بین‌النهرین زندگی می‌کردند، یکی از نخستین سیستم‌های نوشتاری را – خط میخی – ایجاد کردند. دستاوردهای آنان در زمینه کشاورزی، معماری و ریاضیات تأثیر عمیقی بر تمدن‌های آینده گذاشت.
آکد، که حدود سال 2300 قبل از میلاد تأسیس شد، نخستین امپراتوری در تاریخ به شمار می‌رود. آمیزه‌ای از فرهنگ‌های سومری و آکدی منجر به ایجاد یک سنت فرهنگی و زبانی قدرتمند شد.
بابل، که به خاطر بناهای با شکوهش همچون باغ‌های معلق معروف است، نماد دنیای باستانی شد. مجموعه قوانین حمورابی، یکی از نخستین مجموعه‌های قانونی، در بابل ایجاد شد و تأثیر قابل توجهی بر نظام‌های حقوقی دیگر فرهنگ‌ها داشت.
آشور، که به خاطر فتوحات نظامی‌اش شناخته شده است، در خاورمیانه تسلط داشت و کتابخانه وسیعی در نینوا بنا کرد که هزاران لوح میخی در آن نگهداری می‌شد.
با ظهور اسلام در قرن هفتم، عراق به یک مرکز مهم تمدن اسلامی تبدیل شد. بغداد، که در سال 762 تأسیس شد، به پایتخت خلافت عباسی و مرکز فرهنگی تبدیل شد که علوم، فلسفه و هنر در آن شکوفا گردید.
در قرن‌های نهم و دهم، بغداد به مهم‌ترین گره تجاری و علمی تبدیل شد که دانشمندان، شاعران و فیلسوفان از سرتاسر جهان را به خود جذب کرد. در این زمان اصول بسیاری از علوم مدرن، از جمله نجوم و پزشکی، پایه‌گذاری شد.
در قرن شانزدهم، عراق به بخشی از امپراتوری عثمانی تبدیل شد و به مدت چهار قرن تحت کنترل آن باقی ماند. این دوره با ثبات نسبی مشخص شد، اما همچنین با درگیری‌های داخلی نیز همراه بود.
پس از جنگ جهانی اول، عراق تحت کنترل بریتانیا قرار گرفت که منجر به تغییرات قابل توجهی در مدیریت و اقتصاد کشور شد. در سال 1921 سلطنت اعلام شد، اما تضادهای داخلی و اعتراضات همچنان ادامه داشت.
در سال 1958، در عراق انقلابی رخ داد که به سرنگونی سلطنت و اعلام جمهوری منجر شد. دولت جدید تحت رهبری حزب بعث اقدام به انجام اصلاحاتی کرد، اما همچنین با چالش‌های جدی داخلی و خارجی روبرو شد.
در سال 1980، جنگ ایران و عراق آغاز شد که تا سال 1988 ادامه یافت و جان میلیون‌ها نفر را گرفت. این درگیری کشور را در بحران اقتصادی و آشفتگی اجتماعی فرو برد.
در سال 1990، عراق تحت رهبری صدام حسین به کویت حمله کرد که منجر به مداخله بین‌المللی و عملیات "طوفان صحرا" شد. در سال 2003، ایالات متحده آمریکا به عراق حمله کرد که به سرنگونی رژیم صدام حسین و آغاز عصر جدیدی از بی‌ثباتی و درگیری‌ها انجامید.
پس از سقوط رژیم حسین، عراق با چالش‌های جدی، از جمله فعالیت‌های تروریستی و درگیری‌های داخلی مواجه شد. دولت اسلامی (داعش) تهدیدی قابل توجه برای کشور شد که منجر به بحران انسانی و جابجایی‌های عمده جمعیت گردید.
با وجود دشواری‌ها، عراق به بازسازی ادامه می‌دهد. تا به امروز کشور تلاش می‌کند تا صلح و ثبات را برقرار کرده و اقتصاد را پس از سال‌ها درگیری بازسازی کند.
تاریخ عراق تاریخ یک میراث فرهنگی غنی، تمدن‌های بزرگ و چالش‌های معاصر است. درک این تاریخ برای آگاهی از وضعیت سیاسی و اجتماعی پیچیده‌ای که عراق امروز با آن مواجه است، اهمیت دارد.