دانشنامه تاریخی
عراق کشوری با تاریخ غنی و چند هزار ساله است که در طول هزاران سال، مرکز تمدن‌های بزرگ مانند سومر، Akkad، بابل و آشور بوده است. به همین دلیل، نمادهای دولتی عراق تغییرات زیادی را از سر گذرانده‌اند که نه تنها میراث باستانی بلکه تغییرات سیاسی و اجتماعی معاصر را منعکس می‌کند. تاریخ پرچم، نشان و سایر نمادهای کشور با رویدادهای مهمی که در طول تاریخ طولانی عراق رخ داده، ارتباط نزدیک دارد.
قبل از ظهور نمادهای دولتی مدرن، در سرزمین عراق، نمادها و نشانه‌هایی استفاده می‌شد که عظمت تمدن‌های باستان را منعکس می‌کرد. در دوران سومر، Akkad و بابل، تصاویری از خدایان، موجودات افسانه‌ای و نمادهای نجومی استفاده می‌شد. یکی از نمادهای معروف، نقش برجسته‌ای با تصویر یک شیر بود که قدرت و توانایی را نمادین می‌کرد. در امپراتوری آشور، نمادهای گاوهای بال‌دار و عقاب‌ها معنای ویژه‌ای داشتند که حفاظت و قدرت الهی حاکمان را تجسم می‌کردند.
علاوه بر این، تأثیر قابل توجهی از پرستش‌های مذهبی وجود داشت که خدایان خورشید، ماه و ستاره‌ها را مورد احترام قرار می‌دادند. نمادهای این خدایان برای مشخص کردن دولت و همچنین تأیید قدرت پادشاهان استفاده می‌شد. در این زمان، پرچم‌های رسمی وجود نداشت، اما نشانه‌ها و استانداردها نقش مهمی در شناسایی شهر-دولت‌ها و پادشاهی‌ها ایفا می‌کردند.
از قرن هفتم، وقتی که عراق به خلافت عربی پیوست، نمادهای دولتی دستخوش تغییرات قابل توجهی شد. در دوره سلسله عباسیان، زمانی که بغداد به پایتخت خلافت تبدیل شد، نمادها به ویژگی‌های اسلامی تبدیل شدند. نماد اصلی آن زمان، پرچم سیاه عباسیان بود که قدرت و توانایی را نمایان می‌کرد. روی این پرچم، با خط کوفی آیات مذهبی که وحدت اسلامی و قدرت سلسله را تأکید می‌کرد، گلدوزی شده بود.
در این دوره همچنین خطاطی عربی به عنوان نماد فرهنگ و دین استفاده می‌شد. سنت استفاده از آیات اسلامی و تزئینات خطاطی در نمادهای دولتی در طول قرن‌ها حفظ شد و بر نمادهای مدرن عراق تأثیر گذاشت.
از قرن شانزدهم، عراق تحت کنترل امپراتوری عثمانی بود و در این دوره، نمادهای دولتی عراق به طور نزدیکی با نمادهای عثمانی مرتبط بود. نماد اصلی دولتی پرچم قرمز با هلال و ستاره بود که اسلام و تسلط عثمانی را تجسم می‌کرد. این پرچم در استان‌های مختلف، از جمله شهرهای بغداد، بصره و موصل عراق استفاده می‌شد.
نمادهای عثمانی تا شروع قرن بیستم غالب باقی ماندند، زمانی که عراق تحت کنترل امپراتوری بریتانیا پس از جنگ جهانی اول قرار گرفت. دوره سلطه عثمانی همچنین بر معماری و فرهنگ عراق تأثیر گذاشت که در سبک طراحی ساختمان‌ها و تأسیسات عمومی منعکس شد.
پس از پایان جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراتوری عثمانی، عراق تحت کنترل بریتانیا در چارچوب جامعه ملل قرار گرفت. در سال 1921، سلطنت هاشمی تأسیس شد و فیصل اول به عنوان پادشاه عراق منصوب شد. در این دوره، اولین پرچم رسمی عراق تأسیس شد. این پرچم شامل یک بوم مستطیلی با سه نوار افقی: سیاه، سفید و سبز بود، با مثلث قرمز در دمی، و یک ستاره سفید هفت‌پر در مرکز مثلث. این رنگ‌ها نماد وحدت عربی و ارتباط با قیام‌های عربی علیه امپراتوری عثمانی بودند.
پادشاهی عراق تا سال 1958 به حیات خود ادامه داد، زمانی که انقلابی رخ داد و سلطنت سرنگون شد. در طول این زمان، نمادها ثابت ماندند و میل به استقلال و هویت ملی را منعکس کردند.
در نتیجه انقلاب 1958، سلطنت سرنگون شد و عراق به جمهوری تبدیل شد. پرچم جدید جمهوری متشکل از سه نوار افقی: سیاه، سفید و سبز بود، با میدان ذوزنقه‌ای قرمز در دمی و دو ستاره سبز. ستاره‌های سبز نماد وحدت عربی بودند و رنگ‌های پرچم احساسات پان عربی را منعکس می‌کردند.
با تأسیس جمهوری نیز نشان‌ها و نمادهای دولتی تغییر کردند. در این دوره، نمادهایی که با سوسیالیسم عربی و ضد امپریالیسم مرتبط بودند، استفاده شدند و تمایل کشور به استقلال و حاکمیت را تأکید کردند.
در سال 1968، حزب بعث در عراق به قدرت رسید و رهبری آن صدام حسین در سال 1991 پرچم دولتی جدیدی را پس از پایان جنگ خلیج فارس تأسیس کرد. پرچم شامل سه نوار افقی (قرمز، سفید و سیاه) با سه ستاره سبز در مرکز بود. بعداً بین ستاره‌ها نوشته کوفی «الله اکبر» (خدا بزرگ است) اضافه شد که ماهیت اسلامی کشور را نمادین می‌کرد.
در این دوره، نمادهای عراق ایدئولوژی سیاسی و مذهبی رژیم صدام حسین را تأکید می‌کردند. ستاره‌های سبز نماد وحدت عربی بودند و نوشته «الله اکبر» نشان‌دهنده تعهد به اسلام بود.
پس از سرنگونی رژیم صدام حسین در سال 2003، روند بازنگری در نمادهای دولتی آغاز شد. در سال 2004، پرچم جدیدی تأسیس شد که شامل همان سه نوار افقی (قرمز، سفید و سیاه) بود، اما ستاره‌های سبز حذف شدند. با این حال، نوشته «الله اکبر» بر روی پرچم باقی ماند، اما حالا با خوشنویسی سنتی عربی نوشته شده بود و نه خط حسین.
پرچم مدرن عراق به‌طور رسمی در سال 2008 تأسیس شد و از آن زمان ثابت مانده است. این پرچم شامل همان سه نوار و نوشته «الله اکبر» است که اسلام و هویت ملی را نمایان می‌کند. این نماد عراق نوین است که پس از سال‌ها درگیری به‌دنبال صلح و وحدت است.
نشان عراق نیز در طول قرن‌های XX و XXI تغییرات زیادی را از سر گذرانده است. نشان مدرن شامل تصویر عقاب طلایی صلاح‌الدین با سپری رنگ‌آمیزی شده در رنگ‌های پرچم دولتی است. عقاب نمایانگر قدرت و عزم کشور است. نوشته عربی بر روی نشان به معنای «جمهوری عراق» است که حاکمیت و استقلال کشور را تأکید می‌کند.
تاریخ نمادهای دولتی عراق تمام پیچیدگی‌ها و تغییراتی که کشور در قرن‌های اخیر سپری کرده است را منعکس می‌کند. هر مرحله از تاریخ آن، خواه تمدن‌های باستانی، خلافت عربی، سلطه عثمانی یا جمهوری مدرن، نشانی از خود را در نمادهایی که دولتداری عراق را نشان می‌دهند، باقی گذاشته است. پرچم و نشان امروزی کشور نمادهای امید به آینده، وحدت و تلاش برای ثبات پس از دهه‌ها درگیری و تغییرات هستند.