دانشنامه تاریخی
سوریه کشوری با میراث فرهنگی غنی است که در تقاطع مسیرهای تجاری و فرهنگی مهم واقع شده است. تاریخ سوریه هزاران ساله است و در این مدت تنوع سنت‌ها، آداب و رسوم را در خود جای داده است که بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ سوریه شده‌اند. این سنت‌ها ویژگی‌های قومی عربی، کردی، ارمنی، آشوری و دیگر اقوام را منعکس می‌کنند. تأثیر مذاهب مختلف همچون اسلام، مسیحیت و دیگر ادیان نیز نقش کلیدی در شکل‌گیری آداب و رسوم ملی ایفا کرده است. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین سنت‌ها و آداب ملی سوریه که تا به امروز حفظ شده‌اند، پرداخته می‌شود.
خانواده در سوریه جایگاه مرکزی در زندگی هر فرد دارد. خانواده‌های سوری به‌طور سنتی چندنسلی محسوب می‌شوند و پیوند نزدیکی بین والدین، فرزندان و سایر بستگان وجود دارد. یکی از جنبه‌های مهم سنت‌های خانوادگی احترام به بزرگترهاست. اعضای مسن‌تر خانواده نگهدارندگان حکمت و مقتدرانی هستند که نظرات آنها مورد توجه دیگران قرار می‌گیرد.
ازدواج در سوریه رویدادی مهم است که با آداب و رسوم متعدد همراه است. به‌طور سنتی، عروسی‌ها با جشن‌های بزرگی برگزار می‌شوند که نه تنها اعضای نزدیک خانواده، بلکه بخش بزرگی از جامعه نیز در آنها شرکت می‌کنند. داماد و عروس معمولاً در مرحله‌ای خاص ملاقات می‌کنند و فرآیند خواستگاری بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ سوریه است. تصویر عروس در جامعه سنتی سوریه اغلب نماد پاکی و شرافت است و انتخاب شوهر یا همسر با توافق الزامی بین خانواده‌ها همراه است.
پس از ازدواج، زوج جوان با والدین داماد زندگی می‌کنند که به تقویت پیوندهای خانوادگی و حمایت از جوانان در سال‌های اولیه زندگی مشترک آنها کمک می‌کند.
جشن‌های سوری نقش مهمی در زندگی اجتماعی ایفا می‌کنند و میراث فرهنگی غنی را منعکس می‌کنند. از بین جشن‌های اسلامی، رمضان و عید الفطر و همچنین عید قربانی مهم‌ترین هستند که در سرتاسر دنیای مسلمانان جشن گرفته می‌شوند. رمضان — ماه روزه و پاکسازی روح — برای سوری‌ها دارای اهمیت ویژه‌ای است. در طول رمضان، خانواده‌ها برای افطاری جمع می‌شوند که با افطار سنتی آغاز می‌شود، زمانی که میوه‌ها، سوپ‌ها و شیرینی‌هایی مانند «کاکا» و «اتا‌یف» میل می‌کنند. پس از افطار، بسیاری از خانواده‌ها وقت خود را به نماز و گفتگو می‌گذرانند.
جشن دیگر مهم، عید الفطر است که در پایان رمضان جشن گرفته می‌شود. این زمان شادی و جشن است که خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند، هدایایی رد و بدل می‌کنند و در کنار نزدیکان خود وقت می‌گذرانند.
علاوه بر جشن‌های اسلامی، جشن‌های مسیحی نیز در سوریه به‌طور گسترده‌ای جشن گرفته می‌شوند، مانند کریسمس و عید پاک. مسیحیان سوری که بخشی قابل توجه از جمعیت را تشکیل می‌دهند، همچنین در مراسم مذهبی و جشن‌های خانوادگی شرکت می‌کنند و سنت‌های مذهبی عمیق را حفظ می‌کنند.
آشپزی سوری یکی از غنی‌ترین و متنوع‌ترین‌ها در منطقه است. این آشپزی شامل عناصری از آشپزی عربی، ترکی، فارسی و مدیترانه‌ای است. غذاهای سنتی شامل حمص، فلافل، بابه غنوش، کباب، شاورما و بسیاری دیگر است. حمص نوعی پوره از نخود پخته شده است که معمولاً با روغن زیتون و پیتا سرو می‌شود و فلافل هم گویچه‌های سرخ شده‌ای از نخود است که معمولاً در لواش با سبزیجات و سس‌ها سرو می‌شود.
شیرینی‌ها جایگاه ویژه‌ای در آشپزی سوری دارند. یکی از محبوب‌ترین دسرها باقلوا است — خمیر لایه‌ای با آجیل و عسل که در سفره‌های جشن محبوب است. همچنین دسر سنتی سوری به نام «کتایف» نیز اغلب تهیه می‌شود که شامل پنکیک‌های کوچکی است که با آجیل یا کرم پر شده و تا طلایی شدن سرخ می‌شوند.
مهم‌ترین بخش سنت آشپزی سوری، مهمان‌نوازی است. دعوت به خانه برای ناهار یا شام نشانه احترام محسوب می‌شود و اغلب مهمانان با مقادیر زیادی غذا و نوشیدنی ملاقات می‌شوند. مهمان‌نوازی در سوریه نه تنها شامل ارائه غذاهای خوشمزه است، بلکه نشان‌دهنده مراقبت از مهمانان نیز می‌باشد.
سوریه به صنایع دستی سنتی خود معروف است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. یکی از مشهورترین آنها تولید صابون سوریه است که به خاطر کیفیت و مواد طبیعی‌اش در سرتاسر جهان شناخته شده است. صابون زیتون سوری در قدیم‌ترین کارگاه‌های صابون‌سازی مانند حلب تولید می‌شود و از دستورهای قدیمی که بیش از هزار سال عمر دارند، استفاده می‌کند.
علاوه بر صابون‌سازی، صنایع دستی دیگری مانند آهن‌گری، بافندگی، ساخت جواهرات و کنده‌کاری روی چوب نیز در سوریه توسعه یافته است. بسیاری از صنعت‌گران روش‌های سنتی کار کردن را حفظ کرده و از موادی که خاص منطقه هستند، مانند مس، طلا و نقره و همچنین انواع مختلف سنگ استفاده می‌کنند.
بازارهای دست‌ساز، یا «سوک»، بخش مهمی از زندگی سوریه هستند که در آنها می‌توان کالاهای دست‌ساز و همچنین محصولات و ادویه‌های سنتی را پیدا کرد. این بازارها مرکز فرهنگی و اقتصادی مهمی هستند که در آن سنت‌های قدیمی صنایع دستی زنده و پابرجا هستند.
موسیقی و رقص در سوریه نقش مهمی در زندگی فرهنگی ایفا می‌کنند. موسیقی سنتی سوری بر اساس سیستم موسیقی کلاسیک عربی بنا شده است که با تنوع ملودی‌ها، ریتم‌ها و سازها مشخص می‌شود. یکی از محبوب‌ترین سازهای موسیقی، عود است — سازی با دسته بلند که برای اجرا موسیقی کلاسیک عربی استفاده می‌شود. همچنین گاهی از سازهای کوبه‌ای مانند داربکا و طبلا برای ایجاد همراهی ریتمیک استفاده می‌شود.
رقص‌ها نیز بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ سوری هستند. در مراسم عروسی و جشنواره‌های سنتی، معمولاً رقص‌های محلی مانند «دکه» و «حس‌با» را می‌توان دید که به صورت گروهی اجرا می‌شوند و با موسیقی زنده همراه هستند. این رقص‌ها نه تنها تفریحی هستند بلکه به عنوان روشی برای ایجاد همبستگی و ابراز جامعه عمل می‌کنند.
سنت‌ها و آداب ملی سوریه میراثی غنی و چندوجهی را نمایان می‌سازد که عناصر تمدن‌های باستانی و تأثیرات فرهنگی معاصر را در بر دارد. ارزش‌های خانوادگی، سنت‌های غذایی، صنایع دستی و موسیقی همه جنبه‌های مهم زندگی سوری‌ها را تشکیل می‌دهند. با وجود تغییرات رخ‌داده در دهه‌های اخیر، بسیاری از سنت‌ها و آداب به زندگی در قلب مردم ادامه می‌دهند و به نسل‌های جدید منتقل می‌شوند و اصالت و خودمختاری فرهنگ سوری را حفظ می‌کنند.