دانشنامه تاریخی
قبرس جزیره‌ای در قسمت شرقی دریای مدیترانه است که تاریخ غنی و لایه‌لایه‌ای دارد که به تمدن‌های باستانی برمی‌گردد. قبرس به دلیل موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی غنی خود نقش مهمی در تاریخ اروپا و خاورمیانه ایفا کرده است. در طول قرن‌ها، این جزیره صحنه تسخیرات متعدد، تبادل‌های فرهنگی و تغییرات سیاسی بوده که هویت امروزی آن را شکل داده است.
اولین نشانه‌های حضور انسانی در قبرس به دوره نوسنگی (حدود 10,000 سال قبل از میلاد) برمی‌گردد. قدیمی‌ترین سکونتگاه‌ها در مکان‌هایی مانند کاراوا و چاتال هیوک قرار داشتند. در این دوره، ساکنان قبرس به کشاورزی و دامپروری مشغول بودند و همچنین شروع به توسعه مهارت‌های دستی کردند.
در دوران مفرغ (حدود 2500–1050 سال قبل از میلاد) قبرس به یک مرکز مهم تجارت بین مصر، لونتان و جزیره مینویوری تبدیل شد. یافته‌های باستان‌شناسی گویای وجود شهرهای رونق‌یافته‌ای همچون سولوی و کیتیون است که به کانون‌های مهم تجاری تبدیل شدند. قبرس همچنین به دلیل معادن مس خود که به توسعه اقتصادی و تجارت آن کمک کرد، شناخته شده بود.
در قرن نهم قبل از میلاد قبرس تحت تأثیر فینیقی‌ها قرار گرفت که شهرهای دولت-شهرهایی چون جببل و صورت را در جزیره تأسیس کردند. در قرن ششم قبل از میلاد، قبرس توسط پارسیان فتح شد و سپس بخشی از امپراتوری مقدونی اسکندر مقدونی گردید. پس از مرگ اسکندر، قبرس تحت کنترل دودمان بطلمیوسی درآمد که از 332 سال قبل از میلاد تا 30 سال قبل از میلاد بر جزیره حکومت کردند.
در این دوره، قبرس رونق فراوانی داشت و بسیاری از دستاوردهای فرهنگی و معماری به تأثیرات یونانی مربوط بود. در جزیره معابد، تئاترها و دیگر بناهایی ساخته شد که منعکس‌کننده سنت‌های یونانی بودند. سرانجام، قبرس در 30 سال قبل از میلاد به بخشی از امپراتوری روم تبدیل شد که منجر به یک دوره جدید از رونق اقتصادی و فرهنگی شد.
حکومت روم بر قبرس تا سال 395 میلادی ادامه داشت، زمانی که جزیره به بخشی از امپراتوری بیزانس تبدیل شد. دوره بیزانس با تقویت مسیحیت و گسترش هنر مذهبی مشخص شد. بسیاری از کلیساها و صومعه‌ها ساخته شد که زیبایی خود را تا به امروز حفظ کرده‌اند.
در این دوره، قبرس تحت حملات اعراب و دیگر ملل قرار گرفت که به عدم ثبات در جزیره انجامید. با این حال، بیزانس توانست کنترل قبرس را تا سال 1191 حفظ کند، زمانی که جزیره به دست گروه‌های صلیبی طی جنگ صلیبی سوم افتاد.
پس از تصرف قبرس توسط صلیبی‌ها، جزیره به بخشی از پادشاهی اورشلیم تبدیل شد و تحت کنترل چندین دودمان از جمله لوزینیان قرار گرفت. این امر منجر به تغییرات فرهنگی قابل توجهی از جمله ساخت قلعه‌ها و استحکامات شد.
در سال 1489، قبرس به ونیزی‌ها واگذار شد که به دنبال تقویت مواضع خود در شرق مدیترانه بودند. ونیزی‌ها قلعه‌ها و بنادر جدیدی ساختند که جزیره را به یک مرکز تجاری مهم تبدیل کرد. با این حال، حکومت آن‌ها بدون چالش نبود و قبرس تحت حملات مداوم امپراتوری عثمانی قرار گرفت.
در سال 1571، قبرس توسط امپراتوری عثمانی فتح شد که آغاز تقریباً سیصد سال حکومت عثمانی بود. در طول این مدت تغییرات مهمی در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی در جزیره اتفاق افتاد، از جمله ادغام جمعیت مسلمان. عثمانی‌ها قوانین و نظام مدیریتی خود را معرفی کردند که زندگی قبرسی‌ها را تغییر داد.
با وجود دشواری‌ها، دوره حکومت عثمانی همچنین به تبادل فرهنگی کمک کرد. مردم محلی توانستند سنت‌ها و آداب و رسوم خود را حفظ کنند که به شکل‌گیری هویت فرهنگی منحصربه‌فردی منجر شد.
در سال 1878، به دلیل توافقی مخفی با امپراتوری عثمانی، قبرس به بریتانیا واگذار شد و به عنوان جزیره‌ای تحت مدیریت قرار گرفت. حکومت بریتانیا منجر به تغییرات قابل توجهی در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی شد. بریتانیایی‌ها به نوسازی زیرساخت‌ها پرداختند، از جمله ساخت جاده‌ها، مدارس و بیمارستان‌ها.
با این حال، حکومت استعماری همچنین نارضایتی جمعیت محلی را به همراه داشت. در اوایل قرن بیستم، جنبش‌های ملی‌گرایی شروع به ظهور کردند که به دنبال استقلال بودند. در زمینه تنش‌ها میان جمعیت یونانی و ترک قبرس، درگیری‌ها روزبه روز شدت بیشتری پیدا کرد.
در سال 1955 مبارزه فعال برای استقلال قبرس آغاز شد. EOKA (سازمان ملی مبارزین قبرسی برای آزادی) سلسله‌ای از عملیات‌های مسلحانه علیه مقامات بریتانیایی انجام داد و به دنبال الحاق قبرس به یونان بود. درگیری‌ها منجر به قربانیان انسانی و ویرانی شد.
در سال 1960، پس از مذاکرات طولانی، قبرس استقلال خود را به دست آورد و به یک جمهوری تبدیل شد. رئیس‌جمهور، آرخی‌کشپ مکاريوس سوم شد که سعی در تقویت وحدت میان قبرسی‌های یونانی و ترک داشت. با این حال، تضادهای داخلی و تنش میان گروه‌های قومی به زودی منجر به جنگ داخلی شد.
در سال 1974 یک کودتای نظامی به حمایت یونان رخ داد که به مداخله ترکیه و اشغال بخش شمالی جزیره انجامید. در نتیجه، قبرس به دو بخش تقسیم شد: بخش جنوبی تحت کنترل قبرسی‌های یونانی و بخش شمالی تحت مدیریت قبرسی‌های ترک.
این تقسیم منجر به تعداد زیادی پناهنده و درگیری‌های سیاسی بلندمدت شد. تلاش‌های بین‌المللی برای اتحاد جزیره همچنان ادامه دارد، اما وضعیت سیاسی هنوز پیچیده باقی مانده است.
در دهه‌های اخیر، قبرس به دنبال توسعه اقتصادی و تقویت موقعیت بین‌المللی خود بوده است. در سال 2004 قبرس به عضویت اتحادیه اروپا درآمد که منجر به تغییرات قابل توجهی در اقتصاد و زندگی اجتماعی شد.
با این حال، مسأله reunification جزیره همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. گفتگوهای دوره‌ای بین قبرسی‌های یونانی و ترک و میانجی‌گران بین‌المللی ادامه دارد، هرچند که هنوز توافق نهایی حاصل نشده است. با وجود این چالش‌ها، قبرس یکی از دلپذیرترین مقاصد گردشگری باقی مانده است که به خاطر زیبایی طبیعی، تاریخ غنی و میراث فرهنگی آن مشهور است.
تاریخ قبرس یک فرآیند پیچیده و متعدد است که پر از رویدادها و تغییرات است. جزیره‌ای که در طول قرن‌ها در مرکز درگیری‌های تاریخی و تبادل‌های فرهنگی قرار داشته است، همچنان به توسعه خود ادامه می‌دهد، علیرغم چالش‌های مدرن. میراث فرهنگی منحصربه‌فرد قبرس که تحت تأثیر تمدن‌های مختلف شکل گرفته، همچنان توجه محققان و گردشگران از سراسر دنیا را به خود جلب می‌کند.